خطر بروز فروچاله و نشست ناشی از اضافه برداشت در بهاباد یزد

 

وی سهم برداشت چاه‌های کشاورزی از آب‌های زیرزمینی را حدود ۸۵ درصد و سایر چاه‌ها را ۱۵ درصد عنوان کرد و افزود: دغدغه اصلی در این شهرستان، اضافه برداشتی است که از چاه های دارای پروانه کشاورزی صورت می‌گیرد.

 

رئیس اداره منابع آب بافق و بهاباد خاطرنشان کرد: مشکل اصلی در محدوده بافق اضافه برداشت از چاه ها بوِیژه چاه‌های کشاورزی است به طوری که تاکنون باعث کسری تجمعی مخزن به میزان حدود ۲۵۵ میلیون مترمکعب شده است و همچنان با توجه به افت سالانه حدود ۱۰ سانتیمتر، به کسری تجمعی مخزن اضافه می شود.

 

وی انضباط آبی را مهمترین راهکار حفظ منابع آب عنوان کرد و ادامه داد: برای مقابله با اضافه برداشت از چاه‌ها، اقداماتی همچون خاموشی زمستانه و تقلیل منصوبات صورت گرفته و حتی برای تعدادی از چاه ها خسارت وارده به آبخوان به دلیل اضافه برداشتشان محاسبه و جهت اخذ خسارت در مراجعه قضایی در حال پیگیری است اما با توجه به این که اضافه برداشت ها به طور متوسط برای چاه های کشاورزی حدود چهارلیتر در ثانیه است، به نظر می رسد راهکار اصلی نصب کنتور هوشمند و تحویل حجمی آب به کشاورزان است.

 

وی با بیان این که خوشبختانه در سال ۹۸ نصب کنتور هوشمند در بافق سرعت خوبی پیدا کرد، گفت: تا کنون ۷۵ درصد چاه های کشاورزی بافق مجهز به کنتور هوشمند شدند که امیدواریم در سال جاری تمام چاه‌ها به کنتور مجهز شوند.

 

اوهب در ادامه تعداد چاه های فعال شهرستان بهاباد را ۹۰ حلقه عنوان کرد و افزود: از این تعداد چاه، ۵۸ درصد آن در بخش کشاورزی و ۳۲ درصد نیز در سایر بخش ها فعال است که سهم برداشت بخش کشاورزی از آب‌های زیرزمینی  ۷۵ درصد و سایر چاه ها ۲۵ درصد است.

 

وی اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی را چالش جدی شهرستان بهاباد دانست و بیان کرد: کسری مخزن در این محدوده حدود ۲۶۵ میلیون مترمکعب است و سالانه افتی حدود ۵۰ سانتیمتر را متحمل می شود و در صورتی که همین روند ادامه پیدا کند علاوه بر افزایش شوری احتمال فروچاله و نشست در اثر تخلیه بافت‌ها وجود دارد.

 

وی ادامه داد: راهکار نهایی حل این مشکل تحویل حجمی به مالکین است که مقدمه انجام آن، تکمیل نصب کنتورهای هوشمند روی تمام چاه‌هاست که در حال حاضر حدود ۸۵ درصد چاه های کشاورزی به کنتور مجهز شده‌اند و برنامه ریزی جهت نصب کنتور برای همه چاه ها صورت گرفته است.

 

وی خاطر نشان کرد: برای این محدوده نیز اقدامات حفاظتی و تهیه گزارش اخذ خسارت نیز در دستور کار قرار گرفته و تعدادی نیز در مراجع قضایی در حال پیگیری است.

 

وی به انجام اقدامات در زمینه فرهنگ سازی نصب کنتورهای هوشمند اشاره کرد و گفت: از سال ۹۵ تا کنون جلساتی به صورت دوره‌ای با کشاورزان در شهرستان بافق و بهاباد برگزار شده که شروع خاموشی چاه های کشاورزی و ادامه آن، حاصل همین جلسات و هماهنگی ها با مدیریت جهاد کشاورزی است.

 

وی اضافه کرد: اگرچه فرهنگ سازی اجرای خاموشی در کاهش برداشت ها موثر است اما لازم است فرهنگ سازی از خاموشی به اجرای طرح تحویل حجمی تغییر یابد تا با اجرای برنامه خاموشی از سوی کشاورزان، مدیریت مصرف آب مناسب تر صورت گیرد.

 

این مسئول در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص نحوه شناسایی چاه های غیرمجاز گفت: معمولا کارشناسان گروه گشت و بازرسی براساس تجربه ای که در سال های گذشته از منطقه پیدا کردند موفق به شناسایی چاه های غیرمجاز می شوند.

 

 به نقل از روابط عمومی آب منطقه‌ای یزد، اوهب در پایان بیان کرد: از جمله عواملی که احتمال وجود یک چاه غیرمجاز را افزایش می دهد، عدم تطابق نیاز آبی با میزان آب مجاز جهت مصرف در محدوده مورد بررسی است و در صورتی که عدم تطابق مشاهده شود جستجو برای شناسایی چاه غیرمجاز آغاز می شود.

 

 

منبع:ایسنا یزد