رد پای خورشید طوس در بافت تاریخی یزد

 

این امام رئوف در این مسیر طولانی و دشوار، حضور خود را با اماکنی به نام قدمگاه در تاریخ نشان کردند که مورد احترام خاصی از سوی شیعیان و شیفتگان آن حضرت است.

 

قدمگاه‌های مسجد بیرون در ابرکوه، فراشاه در شهرستان تفت، مسجد فرط در یزد و خرانق(مشهدک) در شهرستان اردکان، از قدمگاه‌های مشهور امام رضا(ع) در استان یزد هستند که در این میان مسجد فرط واقع در بافت کهن و تاریخی یزد به لحاظ این که امام رضا(ع) در این مکان اقامتی چند روزه داشتند و در آن محل عبادت کردند، از احترام و قداست بیشتری در بین یزدی‌ها برخوردار است.

 

بر طبق کتیبه سنگی مسجد فرط که در سال ۵۱۶ هـجری قمری نوشته شده است؛ محل مسجد به مقام امام رضا(ع) معروف بود و قدمت بنای مشهد و تصریح کتیبه موجود، به اقامت آن حضرت در محل مسجد، از جمله دلایل صحت این قدمگاه است.

 

در حال حاضر یکی از حجره‌های این مسجد که امام هشتم(ع) در سفر به خراسان در آن عبادت کرده بودند، اکنون به «صومعه امام رضا(ع)» مشهور است.

 

برخی معتقد هستند که سنگ موجود در موزه آستان قدس رضوی به احتمال زیاد متعلق به صومعه امام رضا(ع) در این مسجد است که در حاشیه سوم و دوره پیشانی آن نوشته شده است: «به دستور احمد بن علی بن احمد علوی حسینی درتاریخ ۵۱۶ هجری قمری تعمیر و مرمت شد.»

 

مسجد فرط در محله دارالشفاء و نزدیک دروازه «مهریجرد» از دروازه‌های اصلی برج و باروی قدیمی شهر یزد قرار دارد و همجواری آن با حمام قدیمی «مولانا»، از شاخصه‌های اصلی آن محسوب می‌شود. نام این مسجد در مآخذ مربوط به یزد، به صورت «بزک» یا «پزک» آمده که تدریجاً به «فرط» تغییر نام داده است.

 

بنا به گفته مولف جامع مفیدی، این مسجد که رو به خرابی بود، در سال ۱۰۷۸ هـجری قمری به اهتمام «مولانا محمد ابن بزاز» فرزند «شاهمیر نایینی» مرمت و احیا شد. همچنین در این ماخذ آمده است: «ابومسلم در خراسان خروج کرد و احمد زمجی به حکم او مامور تسخیر اصفهان و یزد شد و او پس از تسلط در یزد بر در حمام مولانا خضر در نزدیکی دروازه مهریجرد مسجدی ساخت و آن را مسجد پتک خواند.»

 

این مسجد با دیرینه‌ای قابل توجه و سبک معماری ویژه سده‌های صدراسلام، مدت زیادی میزبان برگزاری نماز جمعه در یزد بوده و در سال ۱۳۷۵ به شماره ۱۸۲۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

 

 

منبع:ایسنا یزد