سایه‎ی آلودگی‌‎های زیست‎محیطی بر سر مهمترین منابع آبی یزد

 

این فعالیت‌‏ها گاهاً علاوه بر ایجاد آلودگی منابع آب زیرزمینی باعث تاثیراتی سوء در هوای این مناطق می‌‏شود که این موضوع، در استان صنعتی و کم آب یزد از حساسیت ‎ های بالاتری برخوردار است . 

 

متاسفانه در برخی موارد این برداشت‌‏ها نیز بدون نظارت قانونی و زیست محیطی صورت می‏گیرد که نمونه آن برداشت شن و ماسه در محدوده‌ای آبرفتی به وسعت پنج کیلومتر مربع با عمق ۱۰ متر در نزدیکی روستای شحنه در مسیر جاده خضرآباد یزد است که اکنون ترانشه‌ ‎ های حاصل از آن به محلی برای تخلیه شبانه و غیرقانونی نخاله ‎ های صنعتی و شیمیایی تبدیل شده است . 

 

نکته حائز اهمیت در مورد این قبیل برداشت‌ ‎ ها این است که به ازای هر تن برداشت شن و ماسه از این اماکن تنها ۴۰۰ تومان به دولت پرداخت می‏شود و هر تن از این مصالح طبیعی برداشت شده در بازار آزاد، با قیمتی بیش از ۶۰ هزار تومان عرضه می ‎ شود . 

 

به گفته برخی از کارشناسان، ترانشه ‎ های ایجاد شده در این محل که به بافت ‎ های درشت دانه رسیده، تقریباً بر روی مهمترین و بهترین منابع آب زیرزمینی استان یزد قرار گرفته و بارش باران یا بروز سیلاب ‎ های فصلی در این منطقه با توجه به تخلیه ضایعات صنعتی می ‎ تواند منجر به نفوذ آلودگی‏های شیمیایی به ویژه فلزات سنگین به منابع آب شرب استان شود . 

 

از طرفی ذرات رس، گوگرد، کربن، آرسنیک و روی به صورت میکرونی در هنگام برداشت شن و ماسه در این قبیل اماکن، وارد هوا می‏شوند و آلودگی‏های زیست محیطی را به همراه دارند . 

 

«جعفر اسماعیلی پور» معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی استان یزد در گفت ‎ و ‎ گو با خبرنگار ایسنا- منطقه یزد، با اشاره به مشکل به وجود آمده در اراضی منطقه بالا دست روستای شحنه، بیان می ‎ کند: بحث تخلیه نخاله ‎ ها در این منطقه از مدت ‎ ها قبل مطرح بوده لذا قرار است که موضوع در جلسه ‎ ای با معاونت عمرانی استانداری مطرح و مورد بررسی قرار گیرد . 

 

وی اضافه می‏کند: مقرر است که در این جلسه علاوه بر معاون عمرانی استاندار، دیگر متولیان امر مانند نماینده اداره مسکن و شهرسازی، محیط زیست و شهرداری نیز دعوت شوند تا پس از تصمیم‏گیری در این مورد با افراد خاطی در این موضوع برخوردهای قانونی و لازم انجام شود . 

 

این مسئول در مورد مجوزهای صادر شده در این مورد، تصریح می ‎ کند: وضعیت مجوز برداشت ‎ کنندگان این منطقه باید جهت مدیریت و جلوگیری از تخلفات در این مورد بررسی و تعیین شود . 

 

وی با اشاره به تخلیه ضایعات به صورت غیرقانونی و بدون حضور مسئول ناظر، می‏گوید: قبل از تخلیه هیچ نیرویی به عنوان ناظر در محل مذکور وجود ندارد تا دارا بودن مجوز این افراد بررسی شود و نظارت نیروهای گشت اداره کل منابع طبیعی استان نیز به صورت دائمی نیست . 

 

اسماعیلی ‎ پور در مورد مسئولیت حوزه مسکن و شهرسازی استان در این مورد نیز بیان می ‎ کند: اداره کل مسکن و شهرسازی هم یکی از متولیان و ناظران بخشی از اراضی این منطقه محسوب می ‎ شود که به صورت مشارکتی با اداره منابع طبیعی در زمینه حفاظت از این قبیل مناطق فعالیت می‏کند . 

 

ولی «محمدرضا نقصان محمدی» مدیرکل راه و شهرسازی استان در رابطه با مسئله تخلیه زباله ‎ های شیمیایی و صنعتی و برداشت شن و ماسه از این محدوده می ‎ گوید: این موضوع در حوزه وظایف ادارات منابع طبیعی است و راه و شهرسازی در این رابطه دخیل نیست ولی با این وجود از آنجایی که این منطقه جزو اراضی ملی محسوب می ‎ شود باید پس از بررسی کروکی دقیق، محدوده آن مورد بررسی قرار گیرد . 

 

سرهنگ «علیرضا خالقی» فرمانده یگان حفاظت از اراضی اداره کل راه و شهرسازی استان یزد هم در این رابطه به خبرنگار ایسنا- منطقه یزد، می ‎ گوید: این محل به احتمال زیاد در حوزه وظایف منابع طبیعی محسوب می ‎ شود ولی مجوزهای برداشت شن و ماسه از این قبیل اماکن از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت و معاونت عمرانی استانداری صادر می ‎ شود . 

 

وی ادامه می‏دهد: حفاظت از اراضی محدوده شهری بر عهده اداره کل راه و شهرسازی است ولی اداره کل منابع طبیعی مدعی محافظت از این منطقه است و مکاتباتی نیز در این مورد صورت گرفته و خواهان جلوگیری از مشکلاتی مانند مورد مذکور هستیم . 

 

فرمانده یگان حفاظت راه و شهرسازی خاطرنشان می ‎ کند: از مسئولان مربوطه می‏خواهیم تا در صورت صدور هرگونه مجوزی مانند مجوزهای برداشت شن و ماسه، هماهنگی لازم با دیگر دستگاه ‎ های متولی مانند محیط زیست، منابع طبیعی و راه و شهرسازی صورت گیرد تا مشکلات این چنینی را به دنبال نداشته باشد . 

 

«ایرج قانع» مسئول تیم عملیات یگان حفاظت مسکن و شهرسازی در منطقه جاده خضر آباد و روستای شحنه نیز با بیان این که مشکل اصلی تنها برداشت شن و ماسه نیست، تصریح می ‎ کند: برخی افراد شبانه اقدام به تخلیه نخاله‏های شیمیایی و صنعتی در این محدوده می ‎ کنند ولی با این حال هنوز این موضوع مشخص نشده است . 

 

به گفته وی، هر چند مسیری در اراضی کوثر به محل تجمع نخاله‏های ساختمانی تبدیل شده و با این موضوع برخورد می‌شود ولی تاکنون از محل دقیق مشکل مطرح شده، اطلاعی ندارم . 

 

«علی گل آقایی» معاون معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نیز در گفت‏و‏گو با خبرنگار ایسنا- منطقه یزد، با اشاره به این که دیگر مجوزی برای برداشت شن و ماسه صادر نمی‏شود، اظهار می‏کند: تنها مجوزهای قبلی که از سوی دفتر فنی استانداری در دولت ‎ های گذشته صادر شده، در صورت وجود ذخیره و موافقت آب منطقه‏ای تمدید می‏شود . 

 

وی ادامه می‏دهد: مجوزهای برداشت شن و ماسه برای طرح ‎ های عمرانی از قبیل راه‏آهن، جاده‏سازی و دیگر موارد نیز با موافقت ارگان‏های ذیربط به صورت برداشت ‎ های محدود و موقتی صادر می ‎ شود . 

 

به گفته وی، مجوز برداشت شن و ماسه در سامانه کاداستر پیش ‎ بینی نشده است و صرفاً جهت طرح ‎ های عمرانی و در صورت تایید ارگان ‎ های ذیل ماده ۲۴، به صورت برداشت ‎ های محدود و موقتی صادر می‏شود . 

 

این مسئول با اشاره به تخریب‏های حاصل از برداشت شن و ماسه، می‏گوید: طبق ماده ۲۴ قانون معادن، اخذ هرگونه مجوز برداشت یا پروانه اکتشاف مستلزم استعلام و موافقت ارگان‌های مربوطه است . 

 

گل آقایی خاک‏برداری‏های مناطق کوره ‎ های آجرپزی به ویژه در منطقه روستای شحنه که منجر به ایجاد قرضه ‎ هایی برای تخلیه نخاله‏های صنعتی شده را از نظر زیست‏محیطی مشکل‏ساز می‏خواند و نظارت بر تخلیه این نخاله‌ ‎ ها را در حوزه کاری شهرداری عنوان می‏کند.

 

 

منبع:ایسنا یزد