آب‌خواهی از تشنه‌ی کربلا در آیین سنتی «علم‌بندی»

 

این موضوع با توجه به پیشینه‌ی مقدسی که از دیرباز در روستای طزرجان از توابع شهرستان تفت در مورد آن نقل شده، به آیینی سنتی و خاص در این روستا تبدیل شده است.

 

البته برخی اهالی روستا نیز علاوه بر اعتقادات دینی که به این مراسم دارند، معتقدند که برگزاری این مراسم باعث می‌شود که آب روستای آنها کم یا تمام نشود.

 

آیین سنتی علم‌بندی و علم‌گردانی که مختص روزهای تاسوعا و عاشورا است، در حال حاضر در چند نقطه از روستا برگزار می‌شود که معروفترین آنها علم عابدینی در محله سرتل عاشقان است.

 

«میرزا محمد دهقان طزرجانی» مردی ۵۷ ساله که حافظ این آیین سنتی همچون میراثی کهن از آبا و اجداد خود است، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا – منطقه یزد، در این مورد می‌گوید: آیین سنتی علم‌بندی از رسوم خاص روستای ییلاقی طزرجان است که سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده و هنوز هم در بین مردم منطقه، قداست خاصی دارد.

 

وی با بیان این که این مراسم در حال حاضر در پنج منطقه‌ی این روستا انجام می‌شود، می‌گوید: مردم علم‌های این مناطق را با عناوین علم‌های عابدینی، محمد دوران، خالو حسن، باغ وقفی و علی ایبدر می‌شناسند ولی معروف‌ترین آنها علم عابدینی است که قدمتی کهن‌تر دارد و هر ساله با حضور بیش از یک‌هزار عزادار حسینی برگزار می‌شود . 

 

وی در مورد علت قداست این مراسم در بین مردم با توجه به نقل‌ قول‌هایی که وجود دارد، می‌گوید: فردی که این علم را به عنوان نمادی از هیات عزاداری حسینی وقف می‌کند، چند سال بعد به کربلای معلی مشرف می‌شود و در آنجا علمی مشابه علم روستا را مشاهده می‌کند ولی برای این که شبهه‌ای در مورد سرقت آن باقی نماند، آنرا علامت‌گذاری می‌کند و با کمال تعجب، هنگام بازگشت به روستا همان علم را با همان نشانه در روستای طزرجان می‌ببیند.

 

دهقان ادامه می‌دهد: این علم به لحاظ قداستی که دارد به عنوان «علم مقدم» نامگذاری می‌شود ولی هر سال نیز به تعداد علم‌های هیات اضافه می‌شود و این در حالی است که عامه‌ی مردم نیز قدرت تفکیک و تشخیص علم مقدم از سایر علم‌ها را ندارند.

 

وی با بیان این مراسم علم‌برداری و علم‌گردانی از ظهر تاسوعا شروع و تا عصر عاشورا ادامه دارد، اظهار می‌کند: مراسم علم‌بندی ظهر روز تاسوعا از ساعت ۲ بعدازظهر با حضور هیئات و دسته‌‌‌های عزاداری شروع و سه ساعت به طول می‌انجامد . 

 

وی ادامه می‌دهد: مردم در این مراسم چوب‌های بلندی به طول تقریبی ۴ متر را با بستن پارچه‌های رنگی که برای هر کدام از علم‌ها منفک و در بسته‌ای قرار دارد، تزیین می‌کنند و سپس علم‌های تزیین شده که هر کدام توسط دو نفر حمل می‌شود، در مراسم‌های عصر تاسوعا و  روز عاشورا شرکت‌ داده می‌شود.

 

دهقان عنوان می‌کند: علم‌های عابدینی در مراسم‌های عزاداری از جمله خانه‌‌ی خالو حسن و باغ وقفی و همچنین  در پرسه‌زنی که حضور هیات‌ها در خانه‌ی تازه‌‌درگذشتگان روستا برای تسلی خاطر بازماندگان است، گردانده می‌شود.

 

وی با اشاره به این که تعداد علم‌های عابدینی در حال حاضر به ۲۰ علم می‌رسد، می‌گوید: این علم‌ها در نهایت به همراه سایر علم‌های روستا به حسینیه توده منتقل و در حین برگزاری مراسم نخل‌برداری توسط افرادی قدرتمند به صورت عمودی در حسینیه قرار داده می‌شود.

 

دهقان با اشاره به توزیع نذورات متعدد مردم در جریان برگزاری این آیین سنتی، اظهار می‌کند: پس از پایان مراسم در عصر روز عاشورا، کسانی که حاجتی دارند برخی پارچه‌های علم‌ها را به گرو می‌برند و در صورتی که حاجت انها برآورده شود، به همان مقدار پارچه یا مبلغی کمک مالی را با پارچه‌ی به گرو برده شده بازمی‌گردانند.

 

دهقان در پایان نیز یاداور می‌شود: برخی اهالی نیز معتقدند که برگزاری این مراسم باعث می‌شود که آب روستا کم یا تمام نشود و این مراسم را نوعی آبخواهی می‌دانند.

 

 

 

 

منبع:ایسنایزد