تلاش برای حفظ آب و کشاورزی یزد با اصلاح الگوی کشت

 

این شرایط در حالی بر این استان کویری حاکم بوده و همچنان هست که بیش از ۸۰ درصد از منابع آبی آن همچنان در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود . 

 

البته حذف کشاورزی از این استان کویری با وجود لازمه حفظ منابع آبی محدود نیز در حقیقت اقدامی ناممکن است چرا که کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین راه‌های کسب و کار و امرار و معاش مردم، تاثیر بسیار مهمی در حفظ حیات اقتصادی یزدی‌ها دارد . 

 

از طرفی عواملی مانند فرسایش خاک و پیشگیری از گسترش کویر هم یزد را به همین میزان به حفظ کشاورزی وابسته کرده است به نحوی که با حذف آن، روستاها به عنوان مهمترین هسته‌های مقاومت در برابر کویر به سرعت از بین رفته و به دنبال این رویداد، پس از مدتی تمام یزد در زیر شن و ماسه‌های کویر مدفون خواهد شد . 

 

با این حال توسعه کشاورزی در استان نیز با توجه به محدودیت منابع آبی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود لذا افزایش کیفیت و بازدهی بخش کشاورزی در سطح کشت حتی کمتر از میزان کنونی و منابع آبی کمتر، باید به عنوان مهمترین راهکارها در شرایط بی‌آبی استان مورد اهتمام قرار گیرد.

 

یکی از این راهکارهای موثر، اصلاح الگوی کشت‌های زراعی و باغی در استان است که تاثیر قابل توجهی در افزایش بازدهی و کیفیت بخش کشاورزی خواهد داشت، روشی که مدتی است در دستور کار متولیان بخش کشاورزی یزد قرار گرفته است.

 

حذف ۲۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی یزد

 

«سید جمال سجادی‌پور» رییس سازمان جهاد‌کشاورزی استان یزد در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا – منطقه یزد، با اشاره به اصلاح الگوی کشت محصولات زراعی و باغی به عنوان یکی از راهکارهای مهم در استفاده بهینه از آب در بخش کشاورزی، اظهار می‌کند: کشاورزی در سرزمین کم آب و خشکی مانند یزد مستلزم کاهش سطح زیرکشت محصولات پرآبخواه زراعی و باغی است هر چند که برای حفظ تداوم حیات استان باید بخش کشاورزی همچنان در یزد حفظ شود.

 

وی در همین راستا از کاهش سطح زیرکشت محصولات پرآبخواه زراعی و باغی استان به میزان ۲۳ هزار و ۷۷۸ هکتار در بازه‌ای پنج ساله خبر می‌دهد و می‌گوید: با حذف این میزان سطح کشت، ۱۴ هزار و ۵۳۰ هکتار محصولات کم‌آبخواه زراعی و باغی متناسب با شرایط و اقلیم استان و دارای مزیت بالای اقتصادی، جایگزین خواهند شد . 

 

این مسئول در رابطه با جزئیات این برنامه‌ی اصلاح الگوی کشت در استان نیز تصریح می‌کند: حذف ۱۲ هزار و ۲۲۱ هکتار از سطوح زراعی استان و کاهش این سطح به ۲۶ هزار و ۲۰۰ هکتار تا سال ۱۴۰۰ در دستور کار جهادکشاورزی قرار دارد.

 

به گفته وی، سطح اراضی باغات استان هم طی این سال‌ها، با حذف محصولات پرآبخواه و و جایگزینی محصولات کم‌آبخواه به ۸۱ هزار و ۲۳۲ هکتار خواهد رسید . 

 

وی در رابطه با انواع محصولات پرآبخواه استان که باید از این بخش حذف شود، اظهار می‌کند: متناسب با میزان منابع آب در اختیار و قابل برنامه‌ریزی استان، در بخش زراعی محصولاتی مانند سبزیجات، محصولات جالیزی و یونجه و در بخش باغبانی محصولاتی مانند بادام و گردو حذف شوند و محصولاتی مانند تولیدات گلخانه‌ای، پسته، انگور، گیاهان دارویی، زعفران، گل محمدی، زیره و کنجد که در راس برنامه‌های اصلاح الگوی کشت استان قرار دارند، جایگزین شوند . 

 

تنش ۳۶ درصدی آب کشاورزی یزد در افق ۱۴۰۰

 

سجادی‌پور در مجموع آب مورد نیاز بخش کشاورزی در افق ۱۴۰۰ را معادل ۷۶۱ میلیون مترمکعب پیش‌بینی و اعلام می‌کند: آب مصرفی در بخش کشاورزی استان با احتساب آب در اختیار در این بازه زمانی از تنشی معادل ۳۶ درصد برخوردار خواهد بود . 

 

وی در مورد عمده محصولات حوزه باغی جایگزین در استان نیز خاطرنشان می‌کند: به عنوان نمونه سطح زیرکشت محصول پسته از ۴۴ هزار و ۸۱۹ هکتار سال گذشته باید به ۴۸ هزار و ۱۶۹ هکتار در افق سال ۱۴۰۰ برسد و در حین حال نیز مصرف آب فعلی این محصول از ۴۷ هزار و ۶۰ میلیون مترمکعب به نصف این میزان کاهش یابد.

 

این مسئول زیتون را یکی دیگر از محصولات کم آبخواه برمی‌شمارد و می‌گوید: ۲ هزار و ۸۷۷  هکتار سطح زیرکشت کنونی این محصول با مصرف بیش از ۱۷ میلیون مترمکعب آب باید در برنامه‌ای پنج سال به ۳ هزار و ۲۵۲ هکتار با میزان آب مصرفی ۱۱ میلیون مترمکعب بسد.

 

وی از محصولاتی مانند زرشک، خرما، زعفران، گیاهان دارویی، گل محمدی، عناب و محصولات گلخانه‌ای نیز به عنوان دیگر محصولات جایگزین شده در بخش کشاورزی استان تا افق ۱۴۰۰ خبر می‌دهد.

 

نصف شدن آب بخش زارعی با اصلاح الگوی کشت

 

سجادی‌پور در ادامه نیز گندم، جو، ذرت دانه‌ای، یونجه و شلغم علوفه‌ای را عمده ترین محصولات زراعی پرآبخواه کشت شده در استان ذکر و در این باره بیان می‌کند: سطح کشت کنونی این محصولات استان در مجموع بیش از ۲۴ هزار هکتار و میزان آب مصرفی آنها بیش از ۱۵۰ میلیون مترمکعب است که در قالب برنامه اصلاح الگوی کشت جهادکشاورزی استان باید به حدود ۱۳ هزار هکتار با مصرف آب ۷۰ میلیون مترمکعب کاهش یابد.

 

رییس سازمان جهادکشاورزی استان همچنین لوبیا، عدس، کلزا، سیب‌زمینی، پیاز، گوجه فرنگی، بادمجان، کلم، بامیه و سایر سبزیجات را هم از محصولات پرآبخواه کشت شده در استان می‌داند و می‌گوید: این محصولات به همراه دیگر محصولاتی نظیر خربزه، هندوانه، طالبی، خیارسبز، کدو، گرمک، ذرت و چغندر و هویچ علوفه‌ای، آفتابگردان آجیلی و همچنین گیاهان علوفه‌ای در استان باید در این برنامه پنج ساله حذف و به جای آنها محصولات کم‌آب‌خواهی چون زیره، کینوا، گلرنگ، ارزن، کنجد، سیرخشک، سورگوم و سایر محصولات زراعی مشابه کشت شود.

 

 

 

 

منبع:ایسنایزد