خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران؛ آثار و پیآمدها

 

مدیر گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه یزد با بیان این‌که از منظر حقوقی با خروج آمریکا از برجام بار تعهدات آن کشور در توافق هسته ای از دوش آمریکا بصورت رسمی برداشته می شود، هر چند که از زمان اجرای برجام بصورت غیر رسمی آمریکا بخصوص بعد از زمامداری ترامپ تعهدات خود را در قبال ایران بصورت غیر رسمی زیرپا گذاشته و در عمل در مسیر اجرای برجام کارشکنی صورت داده بود گفت: برجام هرچند فی نفسه توافقی خوب در راستای اهداف ایران و جامعه بین المللی بود و دولتمردان ایران نیز با همین قصد و نیت نزدیک دو سال برای حصول آن کار طاقت فرسای دیپلماتیک را انجام داده بودند و کشورمان نیز مو به مو به تعهدات خود عمل نمود.

 

بی تعهدی و عدم مسوولیت آمریکا در قبال قوانین و هنجارهای بین المللی

 

وی ادامه داد: آمریکا که همواره از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در ایران با زبان تهدید و تحریم با جمهوری اسلامی سخن گفته بود، بر خلاف موازین حقوقی بین المللی که تعهد اعضاء را نسبت به تعهدات خود لازم و ضروری می داند در کمال بی تعهدی و عدم مسوولیت در قبال قوانین و هنجارهای بین المللی، پیمان شکنی را در عمل پیشه خود ساخت و با فشار بر شرکت ها و بانک های بین المللی رسیدن به نتایج مورد انتظار برای ایران را دشوار ساخت و در نهایت نیز بصورت رسمی از این پیمان خارج شد.

 

وی اظهار کرد: شرکای اروپایی واشنگتن که در ماه های اخیر در مسیر واشنگتن برای بازداشتن ترامپ از خروج از برجام تردد داشتند ولی در عمل موفق به راضی نمودن وی برای عدم خروج از برجام نشدند، در این زمینه مخالفت خود را با تصمیم ترامپ اعلام داشته و تاکید کردند که در برجام باقی خواهند ماند.

 

به گفته دکتر میرحسینی رهبران فرانسه، آلمان، انگلیس، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دبیر کل سازمان ملل، روسیه و چین به عنوان دیگر طرف های برجام تصریح نموده اند که همه اقدامات لازم را برای حفظ و اجرای کامل توافق هسته ای به کار خواهند بست.

 

وی تصریح کرد: در این راستا پس از توافق میان ایران و سایر کشورها بغیر از آمریکا ادامه خواهد یافت و اعتبار حقوقی خود را خواهد داشت و همانگونه که ریاست جمهوری نیز اعلام نمود پس از تحولات اخیر مذاکراتی با طرف های اروپایی باید صورت گیرد و در صورتی که راه برای اجرای برجام مناسب بود ادامه یابد، اما باید گفت که با توجه به اینکه ترامپ در اظهارات خود قائل به وضع تحریم های سنگین تری بر ایران بود ادامه مسیر برجام منهای آمریکا بسیار دشوار خواهد بود بخصوص اینکه شرکت ها و بانک های اروپایی از ترس اعمال جریمه بخاطر نقض تحریم های ایران توسط آمریکا بسیار محتاط تر از زمان حال خواهند بود چرا که وزارت خزانه داری آمریکا ضمن اعلان فرصت ۹۰ و ۱۸۰ روزه برای بازگشت تحریم ها، به این شرکای آمریکا به منظور قطع همکاری با ایران در فرصت مزبور هشدار داد.

 

مدیر گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه یزد در ادامه گفت: هدف دولت آمریکا از خروج از برجام این است که در فرصت باقی مانده تا شروع تحریم ها بتواند با فشار بر ایران به هر نحو ممکن امتیازات مورد نظر خود را کسب کند و در این راستا بر فعالیت های دفاعی و موشکی ایران نیز در راستای حمایت از رژیم اسرائیل و سایر متحدین منطقه ای خود مانند عربستان محدودیت اعمال نماید در صورتی که ایران هرگونه مذاکره در زمینه فعالیت های دفاعی خود را رد نموده است.

 

دکتر میرحسینی ادامه داد: از دید ترامپ و هم فکران وی، سیاست های تهاجمی آمریکا در زمان حکمرانی وی کارساز بوده و و حتی دشمنان سازش ناپذیری چون رهبر کره شمالی را نیز پای میز مذاکره کشانده است لذا وی معتقد است با چنین الگویی می توان سیاست سنتی واشنگتن برای مهار و جلوگیری از تفوق منطقه ای جمهوری اسلامی ایران را به نتیجه ای مطلوب برساند.

 

تبعات سیاسی خروج آمریکا از برجام

 

وی در ادامه در خصوص تبعات سیاسی خروج آمریکا از برجام اشاره کرد: اقدام نسنجیده ترامپ در ترک برجام و عقب نشینی از توافق هسته ای حیثیت بین المللی آمریکا را مورد سؤال قرار خواهد داد و سبب افزایش بی اعتمادی به واشنگتن خواهد شد چرا که عدم پایبندی به توافقات بین المللی و لغو یکجانبه آن ازسوی یک کشور به منزله چشم بر هم نهادن قواعد بین المللی بوده و از سوی دیگر پشت کردن واشنگتن به متحدانش است چراکه علاوه بر چین و روسیه سایر کشورهای اروپایی نیز ضمن اعلام حمایت صریح از برجام، ادامه پایبندی خود را علیرغم خروج آمریکا اعلام نموده اند.

 

 وی افزود: موضوع دیگر اینکه برجام یک معاهده بین المللی چندوجهی بوده و بازیگران متعدد در آن نقش دارند و از اعتبار بین المللی برخوردار بوده و به تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز رسیده است لذا بدون اجماع بین المللی برای تحریم اقصادی ایران گزینه ترامپ و نتانیاهو به نتیجه مورد نظر نخواهد رسید و مخالفت اتحادیه اروپا، پایبندی کشورهای آلمان، فرانسه و انگلیس به توافق و از همه مهمتر تاکید این کشورها و نیز آژانس بین المللی انرژی اتمی بر پایبندی ایران به بندهای توافق هسته ای موجب تقویت جایگاه ایران و خواهد گردید.

 

به گفته وی از سوی دیگر بنظر می رسد روابط خوب سیاسی و منافع تجاری روسیه و چین در ارتباط با ایران به ترامپ اجازه نخواهد داد تا به راحتی بتواند مقاصد خود و برخی از معدود دولت های دیگر مانند اسراییل و عربستان به جلو ببرد و اختلافات آمریکا را با چین و روسیه را علاوه بر بحران دیپلماسی میان اروپا و آمریکا را تشدید خواهد نمود.

 

وی همچنین یادآور شد: با توجه به شروع روند عادی سازی روابط میان کره شمالی و دنیای غرب بخصوص آمریکا بسیاری از کارشناسان معتقدند که پیامد های عقب نشینی آمریکا از توافق هسته ای بر روند مذاکرات آینده کره شمالی و آمریکا نیز تأثیرگذار است و در مذاکرات واشنگتن- پیونگ یانگ تصور می رود برخورد چکشی با برجام می تواند تاثیراتی نامطلوب را برجای گذارد.

 

 پرهیز از واکنش های شتاب زده، غیر کارشناسی و به دور از عقلانیت سیاسی

 

عضو هیات علمی دانشگاه یزد بیان کرد: موضوع دیگر اینکه ایران باید در دوران خروج آمریکا از برجام، فضای مساعد بین المللی را که با توافق هسته ای به سود ایران تلطیف شده را حفظ نموده و از واکنش های شتاب زده، غیر کارشناسی و به دور از عقلانیت سیاسی پرهیز نماید و با دیپلماسی سازنده، وجهه مثبت بین المللی و رویکرد تعاملی با جهان را حفظ نماید چرا که هدف آمریکا رادیکالیزه کرده ایران در جهت نشان دادن تصویر کشوری مهاجم در سطح روابط بین الملل است.

 

به گفته وی اگر می گوئیم رویکرد عقلایی ایران در برابر سیاست های تقابل گرایانه آمریکا باعث همسویی افکار عمومی جهانی با ایران می گردد به معنی انفعال در این مسئله نیست بلکه همانگونه که مقام معظم رهبری نیز گفتند باید تضمین های اجرایی از طرف غربی گرفته شود و در هرحال خروج ایران از برجام بعنوان آخرین گزینه و در صورتی که منافع ملی کشورمان را تأمین ننماید باید مدنظر قرار گیرد.

 

دکتر میرحسینی گفت: در خصوص پیآمدهای اقتصادی خروج آمریکا نیز اگر قائل باشیم که خروج آمریکا تأثیری بر اقتصاد کشورمان نخواهد داشت سخن به گزاف گفته ایم. مسلماً خروج آمریکا و در پی آن برگشت تحریم های آن کشور و وضع تحریم های تازه علیه کشورمان وضعیت اقتصادی و مالی کشور را نابسامان خواهد کرد همانگونه که زمزمه های خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در هفته های اخیر آشفته بازاری را در خصوص ارز و سکه در کشور ایجاد نمود.

 

وی با اشاره به اینکه مؤسسات مالی و اقتصادی بین المللی غربی در خصوص سرمایه گذاری و ارتباط تجاری و مالی با ایران چشم به حرکت دست آمریکا دارند گفت: حال که آمریکا از برجام خارج شده است مسلماً در تعامل با ایران بسیار بیشتر از گذشته جانب احتیاط را رعایت می نمایند.

 

اهتمام مسئولین در سیاست خارجی و توسل به اقتصاد مقاومتی

 

وی افزود: از سوی دیگر باید گفت کشورمان تقریباً از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی طعم تحریم ها را چشیده است و این امر تجربه تازه ای برای ایران نیست بخصوص اینکه در دولت قبلی ایران زیر فصل هفتم منشور ملل متحد نیز قرار گرفت و شورای امنیت سازمان ملل ۶ قطعنامه در این خصوص بر علیه ایران صادر نمود ولی ایران توانست با درآیت های دولت تدبیر و امید که برای کمتر کشوری پیش آمده که بدون جنگ و نابودی زیرساخت‌ها از زیر فصل هفتم منشور بیرون آید توانست به ساحل امن آرامش برسد.

 

وی اظهار کرد: لذا در این دوره نیز عوامل مثبت بیشتری وجود دارند که به نفع ایران عمل می کنند مانند باقی ماندن سایر کشورهای عضو ۵+۱ بر عهد و پیمان خود و نیز اجماع موافق جهانی با ایران بگونه ای که حتی نظرسنجی های درون آمریکا نیز حاکی از مخالفت بیش از ۶۰ درصد مردم آمریکا با تصمیم ترامپ را دارد.

 

وی در پایان گفت: لذا این عوامل مثبت در دور جدید نسبت به دوره گذشته می‌تواند این پیام را به ما بدهد که هرچند تحریم های تازه خساراتی را به اقتصاد و سلامت جامعه ما خواهد زد ولی با اهتمام مسئولین در سیاست خارجی و توسل به اقتصاد مقاومتی و جلوگیری از فساد ناشی از رانت های دور زدن تحریم ها که متأسفانه در سابق گریبان کشور را گرفته و هنوز آثار آن ادامه دارد انشاالله بتوانیم با کمترین خسارات با راه حلی معقول از این راه پرسنگلاخ نیز عبور نماییم .

 

 

منبع:ایسنایزد