خانواده ناسالم رقابت های سخت زمینه ساز بروز خودکشی

به گزارش یزدی نیوزرئیس مرکز اورژانس خدمات اجتماعی بهزیستی شهرستان یزد در گفت و گو با هفته نامه پرگار در خصوص موضوع خودکشی به ویژه بروز آن در بین دانش آموزان گفت: خودکشی یک آسیب فراگیر است که همه جوامع دچار آن هستند به همین دلیل می توان گفت خودکشی یک اختلال محسوب می شود که به فرهنگ جامعه بستگی ندارد بلکه شرایط اجتماعی و روانی فرد باعث ایجاد این حالت است و در کشور هندوستان این پدیده بیشتر دیده شده است.

عباس متولی پور گفت: پدید خودکشی در ایران هم مطرح است به ویژه اینکه در عصر حاضر ما این پدیده را برخی مواقع در بین دانش آموزان هم شاهد هستیم.

وی درباره دلایل ایجاد افکار خودکشی در نوجوانان افزود: یکی از موارد افزایش دهنده این پدیده در بین دانش آموزان می تواند صحبت های مکرر از این موضوع باشد که در جمع های دانش آموزی مطرح می شود و می تواند به عنوان محرک برای دانش آموزانی باشد که شرایط روانی و خانوادگی مناسبی ندارند همچنین فضای مجازی یکی از عوامل تهدید در این زمینه است.

وی سن خطر در این پدیده را ۱۲ تا ۱۷ سال دانست و گفت: خودکشی در نوجوانان بیشتر در سنین ۱۲ تا۱۷سال دیده می شود و سال های دبستان و دبیرستان کمترین شیوع را دارد.

وی با بیان اینکه امروزه دوران هویت یابی طولانی تر شده و شاید افراد تا ۲۰ سالگی هنوز هویت های مختلف را تجربه می کنند، افزود:سردرگمی و  بحران هویت در سنین نوجوانی و در کنار آن عواملی مانند گرایش به رسانه های مختلف و وجود فرقه های شیطان پرستی که فرایند هویت یابی را در نوجوانان سخت تر کرده است می تواند از دلایل مهم ایجاد این پدیده در سنین نوجوانی باشد.

متولی پور سبک های فرزند پروری را در شکل گیری هویت فرزندان موثر دانست و گفت: سبک های فرزند پروری استبدادی و سهلگیرانه و بحران های خانوادگی می تواند به ایجاد شخصیت های ناهنجار و دامن زدن به بحران هویت در این سنین بیانجامد.

وی با بیان اینکه فاکتورهای اقتصادی نقش کمتری در خودکشی نوجوانان دارد، اظهار داشت: یکی از دلایلی که صحبت از خودکشی در بین دانش آموزان مطرح می شود رقابت های ناصحیح دانش آموزان و نحوه رفتار و ارتباط گیری والدین است که منجر می شود تا نوجوان فکر کند خانواده پذیرای او نیست و این موضوع یک خلا و انزوا در او ایجاد کند.

وی شرایط ژنتیکی را هم یک عامل غیر مستقیم در بروز این پدیده عنوان کرد و افزود: ژنتیک عامل موثری در افسردگی است و افسردگی حاد می تواند عامل خودکشی باشد.

رئیس مرکز اورژانس خدمات اجتماعی بهزیستی شهرستان یزد در خصوص آمار خودکشی در استان گفت: در استان یزد خود کشی رتبه خاصی در کشور ندارد و آمار بالایی در این زمینه گزارش و ثبت نشده است. وی ورزش را راهکاری مفید دانست و گفت: در صورتی که یک نوجون حداقل ۱۰ دقیقه در روز را به ورزش اختصاص دهد همچنین به آموزش مهارت های زندگی در نواجوانی توجه شود، تعامل و ارتباط موثر خانواده با نوجوان برقرار و برخوردهای زن و شوهر با پرخاشگری و ناامن کردن محیط منزل همراه نباشد می توان گفت که شرایط برای خودکشی به صفر می رسد.

وی اظهار داشت: بسیاری از خود کشی ها فقط در حد افکار خودکشی هستند و با شناسایی زودهنگام و استفاده از دارو توسط روانپزشک یا مشاوره توسط روانشناس بسیاری از افراد از فکر خودکشی منصرف می شوند.  متولی پور علائم افکار خودکشی در فرد را بیان کرد و گفت: والدین باید به تغییر خلق و خوی فرزند خود توجه کنند چرا که انزوا طلبی، تغییر در الگوی خواب و خوراک همچنین تغییرات رفتاری و شرکت در گروه های خاص که نشانه اختلال هویت در آنها وجود دارد و به کاربردن جملات منفی می تواند نشان دهنده نزدیک شدن فرد به خودکشی باشد. وی در خصوص جراحت و خراش روی دست که در جمع برخی دانش آموزان دیده می شود، گفت:  این پدیده که در بین برخی جمع های دانش آموزی در کشور دیده می شود ارتباط خاصی با خودکشی ندارد و بیشتر به عنوان خونبازی و آزار رساندن به خود مطرح می شود.

چه افرادی بیشتر در معرض خودکشی و خودزنی هستند؟

امیررضا چمنی، روانشناس|پرگار|علل مختلفی باعث اقدام به خودکشی می شود. از نظر روانشناختی خودکشی به دنبال نیازهای برآورده نشده یا نیازهایی که با مانع مواجه است و به فرد احساس درماندگی دست می دهد و در برخی افراد بین زندگی و مرگ تعارض ایجاد می کند، رخ می دهد.

جنسیت یک عامل تاثیرگذار در ایجاد خودکشی است. شیوع خودکشی در بین زنان چهار برابر بیشتر از مردان است ولی در مردان میزان خودکشی موفق بالاتر است. خودکشی بیشتر در بین مردان ۴۵ ساله و زنان۵۵ ساله مشاهده می شود و این پدیده سومین علت مرگ جوانان ۱۵ تا۲۴ ساله شناخته شده است.

از دیگر عوامل افزایش دهنده ریسک خودکشی طلاق، محرومیت از والدین، جدایی والدین، سابقه خانوادگی خودکشی،سابقه اقدام به خودکشی در خود فرد، افسردگی و نا امیدی،منزوی بودن و اعتماد به نفس پایین، مذکر بودن را می توان نام برد.

همچنین احتمال بروز خودکشی در بین افرادی که حالت های تکانشی و رفتارهای غیر معقولانه در لحظه، دارند بیشتر است.

نداشتن اعتقادات مذهبی، سوء رفتار جنسی در دوران کودکی، بیکاری و نزول مرتبه شغلی و اجتماعی فرد، فقدان حمایت های عاطفی، بیماری های مزمن جسمی مانند سرطان و اختلال شخصیتی و اضطرابی و سوء مصرف مواد و قرص ها می تواند ریسک خودکشی را در افراد بالا ببرد.

شیوع بیماری های روانی در زنان سه برابر مردان است، بیماری های روحی و روانی هم می تواند مهمترین عامل بروز خودکشی در افراد باشد و خودکشی در بین بیماران روانی پنج برابر بیشتر از افراد عادی است. چراکه ۹۵ درصد خود کشی ها به خاطر اختلال روانی، ۸۰ درصد به علت افسردگی و ۱۰درصد به دلیل بیماری اسکیزوفرنی است و یا به صورت ارثی کاهش سروتونین در مغز را دارند بیشتر در معرض خودکشی هستند.

خودزنی هم در کنار خودکشی پدیده ای است که افرادی با خصوصیات گفته شده را تهدید می کند علل خودزنی اغلب می تواند ناشی از اختلال شخصیت مرزی باشد که در افراد درونگرا شایع تر است.

سوء مصرف مواد و الکل افراد را مستعد خودزنی می کند همچنین جلب توجه هم یکی از دلایل خودزنی باشد.

خودزنی یک نوع مکانیزم دفاعی است همراه با روش های ناپخته و نا بالغ که نشان می دهد مهارت های زندگی و کنترل استرس در فرد ضعیف است.

در مجموع علت خودزنی ناتوانی در کنار آمدن با تکانه های پرخاشگری است که معمولا در سنین نوجوانی و در دختران شایع تر است.

عواملی که باعث خشم شود یا خواسته هایی که با مانع مواجه شود و فرد احساس ناکامی کند و این حس برای فرد غیر قابل تحمل باشد در افرادی که مهارت مدیریت خشم ندارند موجب می شود به وسیله خودزنی به رفع موقت تنش در خود بپردازند.

منبع:هفته نامه پرگار