توسعه یزد به سبک قمی!

اما محمود زمانی قمی را بسیاری از مردم استان نمی شناسند و هیچ تصویری از او در ذهن ندارند.آنچه در مورد بیشتر در مورد وی استناد می شود سوابق هفت ساله استانداری در استانهای ایلام، مرکزی، چهارمحال و بختیاری است و آنچه هنوز در مورد آن اظهار نظر نشده است تحصیلات و تجربه تخصصی وی هست. وی که اصالتا قمی است و کسی از تحصیلات  دانشگاهی او خبر ندارد.

 آنچه که او در این شصت روز انجام داده می تواند تصویری از شخصیت، روحیه و صد البته عقاید او را پیش روی شهروندان یزدی ترسیم کند. بر این اساس کوشیدیم در این گزارش دیدگاه اعتقادی و نه علمی یا تخصصی او به توسعه همچنین درگیری های ذهنی اش دست یابیم. 

 

نزدیکانش چه می گویند؟

در گام اول تلاش کردیم در گفتگو با مدیران و افراد نزدیک به شخص استاندار کمی ازروحیات او پرده برداریم اما در کمال تعجب بسیاری از افرادی که به عنوان شخصیت حقوقی مثلا مدیرکل قسمتی از سازمان استانداری هستند، گفتند که تاکنون با او حتی یک دقیقه هم رودرو صحبتی نکرده اند و آنچه از او روایت میکنند ماحصل جلسات عمومی است که استاندار هم حضور داشته است. به بیان دیگر به نظر می رسد زمانی قمی بعد از گذشت دوماه  اصلا برایش مهم نبوده چه کسی مدیرکل این بخش و آن بخش  در استانداری یزد است و در این مدت چه کرده و چه نکرده است و اصلا توان یا برنامه ای برای اهداف توسعه ای او دارد؟

 

قمی به روایت اخبار

مرجع دیگر تهیه چنین گزارشی اسناد و اخبار بود. به همین منظور سایت اینترنتی روابط عمومی استانداری یزد به عنوان مرجع انتخاب و تحلیل محتوا از اخبار این سایت صورت گرفت. در مجموع در این مدت ۸۸ عنوان خبر درباره استاندار یزد منتشر شده بود. البته تعداد اخباردر سایت استانداری یزد بسیار بیشتر از این رقم است که مربوط به سایر مسئولین استانداری همچون معاونین، مدیران کل و … می شود.

اخبار استاندار در چهار موقعیت منتشر می شود، اخبار جلسات و نشست ها، اخبار دیدار و بازدیدها، اخبار حضور و سخنرانی استاندار در همایش ها و کنگره ها و همچنین نامه، بیانیه و یا پیام هایی است که استاندار برای رویدادها یا چهره ها می نویسد.

از دیگر سو موضوع این اخبار هم مورد توجه قرار گرفت: حوزه سیاسی، حوزه فرهنگ و هنر، حوزه اجتماعی، حوزه میراث فرهنگی و گردشگری، حوزه اقتصاد و صنعت، ورزش، حوزه فناوری اطلاعات و های تک و همچنین محیط زیست و سلامت است. 

جدول زیر حاصل دو ماه جلسات رسمی استاندار یزد است که توسط روابط عمومی آن نهاد منتشر شده است. بی شک و صد البته یقینا، جلسات، دیدارها و بازدیدها بسیار بیشتر از اطلاعات این جدول است اما نکته آنجاست که استاندار صرفا اجازه انتشار این اطلاعات را به صورت عمومی داده است و یقینا می داند که این اطلاعات بخش اعظمی از منبع برای برداشت مردم از عملکرد اوست. 

همانگونه که در جدول و نمودار مشخص است بخش اعظمی از وقت استاندار در حوزه اقتصاد و صنعت معطوف شده و متاسفانه به حوزه های مهم دیگر چندان وقعی نهاده نشده است. از عملکرد او در حوزه هایی چون ورزش، گردشگری، فناوری اطلاعات و های تک، سلامت و محیط زیست  گزارشی چشمگیری منتشر نشده است.

این در حالی است که استان یزد درگیر خشن ترین و ترسناک ترین آسیب های اجتماعی است. خودکشی، همسرآزاری، اعتیاد، خیانت، طلاق و سایر آسیب ها اجتماعی ناشی از مهاجرت؛ سلامت اجتماعی و روانی استان را دچار ضریب رشد قابل تاملی شده است.  وضعیت محیط زیست استان به دلایل مختلف خوب نیست، حوزه سلامت به بازنگری جدی نیاز دارد و به شدت در این مقوله علی رغم شایستگی ها، به مدیریت و بودجه نیاز است. ورزش یکی از کلیدی ترین حوزه ها برای سلامت فیزیک و روان جامعه است. فرهنگ و هنر نیاز روزمره فکری مردم است. ولی آنچه مشخص است هیچ یک از این حوزه های آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است.  شاید دم دستی ترین توجیه استاندار و همفکرانش این باشد که هم اکنون اقتصاد در صدر مشکلات کشور و استان است؛اما غفلت از سایر حوزه ها پاشنه آشیل برنامه نجات اقتصادی است.

 

تفاوت رویکرد استانداربا رویکرد مردم

آمارهای جدول فوق نشان میدهد استاندار در حوزه صنعتی و بازرگانی تمرکز کرده است. اما نکته انجاست او از حوزه هایی مثل گردشگری، فناوری اطلاعات و های تک تقریبا غافل است. این که این حوزه ها چقدر می توانند در توسعه اشتغال و البته رفع مشکلات اقتصادی استان کمک حال باشند، بحث دیگری است. سخن اینجا در تفاوت رویکرد مردم و رویکرد دولت است. چندی پیش کانال تلگرامی دیده بانی اخبار همین مسئله را به عنوان نظرسنجی تلگرامی مطرح کرد. ناگفته نماند نظرسنجی ها تلگرامی، نظرسنجی های علمی نیستند چرا که روند انجام آن منطبق بر روش علمی نظرسنجی نیست اما نتایج آن با عنوان «دیدگاه برشی از جامعه» می تواند مدنظر قرار گیرد.

در این نظرسنجی تلگرامی که بیش از ۱۳۰۰ نفر از شهروندان استان یزد در آن شرکت کرده بودند، پرسیده شده بود: به نظر شما مسئولان ارشد استان یزد کدام صنعت را باید به عنوان صنعت محوری در استان قرار دهند و برای آن توسعه آن تلاش کنند؟

مردم اولین انتخاب خود را حوزه گردشگری و صنایع دستی با ۶۷ درصد انتخاب کرده بودند. های تک و فناوری اطلاعات هم در ردیف دوم با ده درصد طرفدار، صنایع تولیدی( فولاد، کاشی و …) در ردیف سوم با ۸ درصد، کشاورزی با شش درصد، صنایع ترکیبی( نساجی، تبدیلی، بسته بندی و …) هم ۵ درصد طرفدار داشته است. حمل و نقل هم چهار درصد در ردیف آخر قرار داشت.با قیاس این نظرات و نظر مردم به سادگی می توان دریافت آنچه مردم اقتصاد محور و خوشنام یزدی به آن رسیده اند و آنچه دولتی ها و در راس آن استاندار فکر می کند به شدت تفاوت دارد. سوال بعدی این است که این تفاوت دیدگاه دربلند مدت چه خسارت هایی برای اقتصاد استان به همراه دارد؟

 

یزد درگیر توسعه نامتوزان

آنچه که امروزه از مفهوم توسعه مورد توجه قرار گرفته است، آن است که باید به توسعه نگاه همه جانبه و متوازن داشت و همگی ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی آن را مدنظر بگیرد، در واقع اینها سه ضلع مثلثی می شوند که هر کدام بدون دیگری هیچ مفهومی ندارد، در واقع چون انسان بعنوان عامل محوری توسعه است، دارای حقیقتی چند بعدی است و خواسته ها و نیازها و توانایی های بی شماری دارد، توسعه نیز چند بعدی خواهد بود نه آنکه یک سونگرانه فقط به توسعه اقتصادی نگریسته شود.  پس توسعه متوازن به معنی اینکه در امر توسعه و پیشرفت یک جامعه باید ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مدنظر قرار گیرد  و در مقابل آن توسعه غیرمتوازن است که به معنای ترویج یکی از این ابعاد سه گانه و یا ارزش دهی بیش از اندازه به یکی از این سه بعد بدون توجه به ابعاد دیگر است.

در شماره پیشین پرگار نگاهی منتقدانه به تاثیرات یک دهه توسعه صنعتی استان شد. تاکید شد  تمرکز بر چند صنعت غیر متنوع و آسیب پذیر و بعضا رقابت ناپذیر در هنگام شوک های اقتصاد و  تمرکز اشتغال استان در بخش صنعت از مهترین شرایط حوزه صنعتی استان است. این بدین معنا است که در صورت رکود بخش صنعت، اشتغال موجود استان در مقیاس وسیع مورد تهدید واقع خواهد شد که چنین شده است.  گسترش رقابت های مخرب و ترویج مسابقه توسعه صنعتی در شهرستان های استان یزد بدون در نظر گرفتن مزیت های نسبی و صرفا ملاحظات غیر اقتصادی. این راهبرد عدم توازن اشتغال زایی در شهرستان های استان یزد را به اوج رسانده است. 

 خروج و مهاجرت نخبگان یزدی از استان به علت تمرکز بر توسعه برخی صنایع خاص و عدم تنوع فرصت های شغلی، تبدیل شدن استان یزد به یکی از مهاجر پذیر ترین استان های کشور همراه با ورود خرده فرهنگ ها و تغییر بافت جمعیتی استان و گسترش آسیب پذیری های اجتماعی، آلودگی های زیست محیطی ناشی از توسعه صنعتی که هم اکنون استان را وارد فاز تاثیرات مخرب آلودگی بر سلامت شهروندان نموده است،  استفاده بی رویه و مبتنی بر الگوهای غیر بهینه همراه با عدم نظارت دقیق از منابع آب استان و ایجاد تنش های منطقه ای در ورود منابع آبی از خارج استان تنها بخشی از اثرات نامبارک و بعضا غیرقابل جبران در توسعه نامتوازن یزد است.

امید است استاندار محترم و تیم مدیریتی وی، در الگوهای توسعه ای خود بازنگری لازم را با بهره گیری از نظرات مشاوران و چهره های باتجربه و علمی  انجام دهند تا راه متوازنی برای توسعه این دیار با تمدن قدرتمند تاریخی جستجو کنند.