خشکسالی و تاثیر مخرب آن بر تار و پود حیات وحش یزد

به گزارش یزدی نیوزخشکسالی های دو دهه گذشته بر محیط زیست استان یزد آسیب جدی وارد کرده که قابل جبران نیست و در شرایط فعلی این معضل، اصلی ترین تهدید برای طبیعت و حیات وحش یزد به شمار می رود.
استان یزد در حوزه ایران مرکزی و موقعیت بیابانی کشور قرار دارد و از نظر میزان دریافت بارندگی جزو استان های خشک کشور قلمداد می شود و در سالجاری هم تاکنون نمی از اسمان فرود نیامده است.
خشکسالی شدید، موجب کاهش و حتی نبود رویش گیاهی منطقه و در نتیجه، کم غذایی شدید حیات وحش منطقه شده و این محدودیت منابع غذایی بر جمعیت های موجود منطقه تاثیرگذار بوده است.
*** تکرار خشکسالی به بحران تبدیل شده است
معاون فنی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه خشکسالی یک پدیده طبیعی است و در طول تاریخ اتفاق می افتد گفت: آنچه خشکسالی را تبدیل به یک بحران نموده و چالش های بسیاری را روبروی طبیعت و محیط زیست قرار داده، تکرار خشکسالی در یک دوره طولانی است.
حسن اکبری افزود: به نظر می آید پدیده خشکسالی با پدیده های جهانی دیگر از جمله تغییر اقلیم و گرمایش پیوند خورده و همین موجب گرفتاری های فعلی شده است.
وی خاطرنشان کرد: خشکسالی در ابتدا موجب کاهش بارندگی و رویش گیاهی در یک منطقه می شود ولی تکرار آن موجب اختلال در سیستم طبیعی و اثرات زیانبار آن به گونه ای نمود پیدا می کند که امکان بازگشت و احیای آن خسارت ها غیر ممکن می شود.
اکبری گفت: از طرفی طبیعت استان یزد طبیعت شکننده و آسیب پذیر است و هر تغییری در رویش گیاهی و بافت خاک اتفاق بیفتد در شرایط طبیعی مدت زمان زیادی برای بازگشت به حالت قبل نیاز دارد اما اگر شرایط طبیعی نباشد و بارندگی هم از حد نرمال کمتر باشد بازگشت به حالت قبل هرگز امکان پذیر نیست.
معاون فنی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد افزود: افزون بر ۱۰ سال است که نقاط مختلف استان با پدیده خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و این دوره طولانی خشکسالی به همراه افت سطح آب های زیر زمینی، موجب کاهش رطوبت خاک و نابودی پوشش گیاهی در زیستگاههای دشتی استان شده است.
وی یادآور شد: این تغییرات رویش گیاهی را به وضوح می توان در دشت های استان مانند کفه پنج انگشت ابرکوه ، مهدی آباد بهادران ، پناهگاه حیات وحش و ساغند اردکان و دشت های بهاباد مشاهده کرد.
اکبری اضافه کرد: از بین رفتن پوشش بوته ای و درختچه ای در محیط خشک بیابانی و دشت های یاد شده اثرات منفی گسترده ای دارد که در صورت عدم امکان بازگشت آن در کوتاه مدت مرگ اکوسیستم تلقی می شود یا به عبارتی از بین رفتن پوشش گیاهی در زیستگاه های دشتی منجر به بیابان می شود و این همان چالشی است که برخی کارشناسان نگران وقوع ان در آینده هستند.
معاون فنی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد با بیان اینکه پوشش گیاهی، بستر اصلی زنجیره غذایی در اکوسیستم است گفت:بسیاری از بوته های گیاهی به خاطر خشکسالی از بین رفته و اکوسیستم طبیعی به این سادگی ها به حالت اولیه بازنخواهد گشت.
وی اضافه کرد: همچنین کاهش پوشش گیاهی ، موجب شده بسیاری از گونه های حیات وحش هم به خاطر نداشتن تغذیه از بین رفته و به شدت آسیب ببینند.

*** خشکسالی، پارک ملی سیاهکوه را تهدید می کند
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست یزد با بیان اینکه خشکسالی سالهای اخیر بیشترین خسارت ها به پاک ملی سیاهکوه وارد کرده است افزود: تکرار خشکسالی ها منجر به کاهش جدی رویش گیاهی شده و پیامد آن کاهش جمعیت گونه های چون کل بز، قوچ و میش و علفخواران در منطقه است.
اکبری با بیان اینکه در سالهای گذشته تعدادی آب انبار برای رفع تشنگی حیات وحش استان ساخته شده که به آنها آبرسانی می شود اظهار کرد: این آب انبارها تا حدی مشکل کم آبی زیستگاههای حیات وحش را رفع می کند اما مشکل تعذیه حیات وحش همچنان وجود دارد.
وی خاطر نشان کرد: در پارک ملی سیاه کوه انتظار افزایش جمعیت حیات وحش را نداریم اما باید تلاش کنیم همین جمعیت موجود شامل کل و بز، قوچ و میش را حفظ کنیم.
اکبری، خروج حیات وحش از مناطق حفاظت شده را از دیگر پیامدهای خشکسالی در پارک ملی سیاه کوه بیان کرد و گفت: کاهش جمعیت علفخواران موجب به هم ریختن نظم زنجیره غذایی در منطقه می شود.
پارک ملی سیاهکوه در محدوده مابین استانهای یزد و اصفهان واقع شده و با توجه به اقلیم و موقعیت جغرافیایی منطقه هیچ گونه رودخانه دائمی در پارک ملی وجود ندارد و تنها در زمان بارندگی های شدید رودخانه های فصلی و موقتی منطقه آبدار می شوند.
۳۴ گونه پرنده در پارک ملی سیاهکوه شناسایی شده که از این تعداد ۱۱ گونه واجد ارزشهای حفاظتی هستند.
وسعت پارک ملی سیاهکوه ۸۰ هزار هکتار اعلام شده است.
*** انسان، اثرات مخرب خشکسالی را چند برابر کرده است
معاون فنی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد افزود: همچنین در کنار اثرات مخرب خشکسالی ، برخی فعالیت های انسانی چون معدن کاوی ، ایجاد جاده ها متعدد برای معادن، مزارع و روستاها در طبیعت موجب شد که بخش های غیر قابل توجهی از طبیعت را از دست بدهیم.
وی اظهار داشت: ساخت این جاده ها موجب گرد و غبار و رفت و آمد وسایل نقلیه در طبیعت شده که این گرد و غبار تا شعاع ۵۰۰ متری پوشش گیاهی اطراف جاده ها را تحت تاثیر قرار داده و شادابی آنها به شدت کاهش یافته است.
به گفته وی همین امر سبب شده تا گونه های گیاهی و جانوری بسیاری هر سال در معرض خطر انقراض قرار گیرند.
اکبری گفت: این تغییر کاربری در کنار آسیب های ناشی از خشکسالی، مزید بر علت شده و حرکت به سمت بیابانی شدن را تسریع می کند.
معاون فنی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد افزود: خشکسالی به همراه تهدیدات انسانی موجب تهدید جدی خاک، پوشش گیاهی و حیات‌وحش شده و بنیاد بوم شناسی طبیعت استان را در معرض فرو ریختن قرار داده است.

***خسارت ۹۴۰ میلیارد ریالی خشکسالی
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست یزد با بیان اینکه خشکسالی بطور مستقیم افزون بر ۹۴۰ میلیارد ریال به مناطق حفاظت شده این استان خسارت وارد کرده گفت: در شرایط فعلی در برخی نقاط استان به ویژه در نیمه شمالی چون پارک ملی سیاه کوه و پناهگاه حیات وحش دره انجیر، شرایط بحرانی خشکسالی را تجربه می کنیم.
وی خاطرنشان کرد: تجربه ثابت کرده و اعتقاد داریم اگر حال طبیعت خوب نباشد گونه های گیاهی و جانوری در حال انقراض خواهند بود که این زنگ خطری برای ماست.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد با بیان اینکه مسائل محیط زیست و طبیعت، آنی نیست بلکه اثرات منفی آن در بلندمدت آشکار می شود افزود: باید یک برنامه ریزی راهبردی بلندمدت در زمینه خشکسالی تدوین و اجرا شود تا از بروز شرایط حادتر جلوگیری کنیم.
بیش از ۸۰۰ گونه گیاهی، ۱۶۰ نوع پرنده، ۶۰ نوع پستاندار وحشی و بیش از ۴۰ نوع خزنده در مناطق حفاظت شده استان شناسایی شده است.
۶۰ نیروی محیط بان، یک میلیون و ۲۷۰ هزار هکتار مناطق حفاظت شده استان یزد را محافظت می کنند.