کاهش بارندگی ها و توقف باروری ابرها در یزد ؛ هر سال دریغ از پارسال

به گزارش یزدی نیوزارتفاع کل ریزش های جوی از اول مهر تا ۲۵ آبان سال آبی ۹۷-۹۶ افزون بر ۱۲.۳ میلیمتر است و این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت( ۲۴.۹ میلیمتر) ۵۰.۶ درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته( ۱۲.۵ میلیمتر) ۱.۶ درصد کاهش نشان می‌دهد.
در این مدت حجم بارش معادل ۲۰.۲۷۱ میلیارد مترمکعب بوده ولی با وجود بارندگی در برخی نقاط کشور ، میزان بارش ها در استان و شهر یزد صفر بود.
آمارها میزان بارندگی در ۲ حوزه فلات مرکزی ایران در یزد یعنی کویر سیاه کوه اردکان و کویر دره انجیر بافق بیانگر کاهش ۱۰۰ درصدی میزان بارندگی هادر استان است در حالی که سال گذشته در این زمان میزان بارش ها بین ۱.۲ تا ۱.۸ میلیمتر گزارش شده بود.
براساس آمارهای مرکز هواشناسی یزد ، بارندگی از مهرماه ۹۵ تا ابتدای مهر ۹۶ نسبت به مدت مشابه بلندمدت ۲۹ درصد و نسبت به میانگین یک سال آبی ۲۹ درصد کاهش یافته ولی نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۳۶ درصد افزایش داشته است.
تداوم کاهش بارندگی ها و خشکسالی نزدیک به ۲ دهه در مرکز ایران موجب شده است تا مسئولان استان یزد و مناطق مرکزی ایران هر سال تامین آب را در حالی جزو اصلی و محوری ترین شعارهای خود قرار دهند که رهبر معظم انقلاب ۱۰سال قبل بر این موضوع تأکید کرده بودند.

** سطح آب های منطقه به عمق بیش از ۳۰۰متری رسید/ وخامت شدید منابع آبی استان
در این خصوص مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد به ایرنا گفته است: وضعیت آب استان با توجه به تداوم پدیده خشکسالی رضایت بخش نیست و باید برای حفظ آن برای نسل های آینده از آب موجود با بهره وری لازم استفاده کنیم .
محمد مهدی جوادیان زاده با بیان اینکه سطح آب های منطقه به عمق بیش از ۳۰۰متری رسیده است، افزود: متأسفانه کفگیر به ته دیگ رسید و وضعیت منابع آب های زیرزمینی استان به‌شدت وخیم است به گونه ای که در شهرستان های ابرکوه و خاتم قطب‌های کشاورزی استان وضعیت شدیدتر شده است.
به گزارش ایرنا، وی بهره وری بهتر و کاشت محصولات کم آبخواه و نیز مدیریت علمی برداشت آب از چاه های کشاورزی را یکی از راه های کنترل معضل کم آبی دانست و افزود: در همین راستا طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی با خاموشی زمستانه ۲هزار و ۳۰۰حلقه چاه کشاورزی برای تقویت آب سفره های زیرزمینی بود که سال گذشته اجرا و نتایج مطلوبی داشت.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای یزد اضافه کرد: در ۶ ماهه امسال نیز در اجرای این طرح ، ۱۸ حلقه چاه غیرمجاز مسدود و اضافه برداشت چاه های مجاز نیز کنترل شد که در نتیجه این اقدام ها ، ۶ میلیون مترمکعب در سال در مصرف آب صرفه جویی شده است.
طرح احیا و تعادل بخشی از منابع آب زیرزمینی در راستای چاره‌اندیشی برای کنترل افت ، کسری مخزن آبخوان‌ها و بهبود وضعیت منابع آب زیرزمینی ایجاد شده است .
یکی از عواملی که سال های گذشته به عنوان عاملی در بارندگی مناطقی کویری همچون یزد از آنها یاد می شد، بارور کردن ابرها بود و با توجه به جایگاه راهبردی استان مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در این استان واقع شده است.
در واقع یکی از علت های کاهش بارش در استان ، تبدیل آسمان یزد به پارکینگی برای ابرهاست از این رو باروری ابرها به صورت علمی می تواند بر رشد بارش ها و اجبار آنها به بارش در کویر راهکاری بوده که از سال ۱۳۷۵ و پیرو سخنرانی رئیس جمهور وقت در کنفرانس اقتصاد آب با آغاز به کار این مرکز بیشتر مورد توجه قرار داشت.
باروری ابرها سابقه ۷۰ ساله در دنیا دارد و مراکز معتبر هواشناسی و باروری ابرها در دنیا مانند سازمان جهانی هواشناسی ،انجمن تعدیل آب و هوای آمریکا ، انجمن مهندسین عمران این کشور و مرکز هواشناسی آمریکا تاکید دارند که این عملیات نقش موثری در افزایش میزان بارش ها در جهان داشته است.

** ۲ فروند هواپیمای ۳۴ ساله اجاره ای باروری ابرها را در ایران انجام می دهد
اما نکته مهم این است که امسال مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها اعلام کرد که به دلیل وجود مشکلات عدیده و بدهی‌های سال گذشته به‌ احتمال ‌زیاد در سال جاری عملیات بارورسازی ابرها انجام نخواهد شد.
فرید گلکار، با بیان اینکه در ۱۰ سال گذشته بیش از ۱۰ کشور به کشورهای اجرا کننده طرح باروری ابرها اضافه شد، به خبرنگار ایرنا گفت: هم اکنون در ۵۲ کشور به‌ صورت خیلی گسترده در حال انجام است، این در حالی است که این طرح در ایران با ۲فروند هواپیما با عمر ۳۴ سال و اجاره ای انجام می شود.
وی با اشاره به فرسودگی و قدیمی بودن تجهیزات موجود افزود: تخصیص های سال گذشته بسیار اندک و تقریباً ۱۰درصد از کل بودجه بود و بنیه مالی مجموعه را ضعیف کرده و تحت‌فشار شدیدی قرار داده ضمن آنکه بخشی از اعتبارات امسال به پرداخت بدهی‌های گذشته اختصاص ‌یافته است.
مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها تصریح کرد: میزان تأثیرگذاری عملیات باروری نیز بسیار متغیر بود و با ارزیابی‌های صورت گرفته در هرماه و هر منطقه بسیار متفاوت است اما اگر بتوانیم در ماه به ۱۵ الی ۲۰ درصد افزایش بارش دست‌ یابیم نتیجه خیلی خوب و مطلوبی خواهد بود که در پی خواهد داشت.
گلکار اضافه کرد: زمان اجرای باروری ابرها در مناطق مختلف و حوزه های مختلف آبریز کشور تفاوت دارد ولی عمدتا از نیمه دوم پاییز آغاز و تا نیمه نخست بهار ادامه می یابد.
وی در باره اهمیت باروری ابرها و تأثیر آن در افزایش بارندگی ها گفت: خراسان جنوبی و شهرستان های محتلف آن در سال گذشته بهره زیادی از این کار داشته اند و امسال نیز درخواست های زیادی برای انجام باروری ابرها کرده اند.

** قدمت بالا و نیروهای با تجربه در مرکز باروری ابرهای ایران ؛ پیشرفت در کشورهای همسایه
وی در عین حال به فعالیت های گسترده این طرح در کشورهای همسایه ایران و نیز کشورهای اروپایی و آمریکایی اشاره کرد و گفت: با وجود فعالیت باروری ابرها در ایران در قبل از انقلاب و وجود نیروهای متخصص و توانمند در این مرکز ، هم اکنون به دلیل کمبود نقدینگی ، بدهی های سال قبل ،کمبود هواپیما و فرسودگی تجهیزات از کشورهای همسایه همچون امارات ، عربستان و حتی سوریه نیز عقب افتاده ایم.
مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها تأکید کرد: امسال با توجه به این مشکلات که از طریق وزیر نیرو درحال پیگیری برای حل شدن است امکان اجرایی شدن بارورسازی ابرها وجود ندارد و یا اینکه با تأخیر انجام خواهد شد.
گلکار در باره هزینه هر سورتی پرواز برای انجام عملیات هم اظهار کرد: این هزینه ها متغیر است و بستگی به شرایط دارد اما به طور میانگین هر پرواز ۱۲۰ الی ۱۳۰ میلیون تومان هزینه دارد که شامل کرایه هواپیما، هزینه بیمه، مواد باروری و سایر موارد است.
به هر حال با توجه به قهر طبیعت و تدوام خشکسالی در سال های اخیر در مرکز ایران از یک سو و تأثیر باورسازی ابرها به عنوان ساده ترین و کم هزینه ترین روش برای رشد بارندگی ها باید فکری اساسی برای حل مشکلات تنها مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها کرد و این امر نیازمند نظارت و توجه جدی دولت و بویژه وزارت نیروست.