شناسه خبر: 61413 منتشر شده در مورخ: ۹۶/۰۸/۱۶ ساعت: ۰۷:۲۹

آیا روحانی به اصلاح‌طلبان پشت کرده است؟

زینب صفری در روزنامه اعتماد نوشت: دولت دوازدهم در حالی پایان همین هفته پا به هشتاد روزگی خودش می‌گذارد که حسن روحانی با چالش تازه‌ای در ارتباط با بدنه رای جوان ش مواجه شده است. بدنه رایی که دست کم در بخش‌هایی معتقد است روحانی در دومین دولت خودش و در شرایطی که دیگر به رای جوانان و اصلاح‌طلبان نیاز ند...

به گزارش یزدی نیوزانتقادات بدنه رای روحانی به او از ایام چینش کابینه آغاز شد و در جریان معرفی وزیر علوم به اوج خودش رسید. در آن ایام خیلی‌ها گفتند روحانی در انتخابات راهنمای چپ زده اما بعد از انتخاب به سمت راست چرخیده است. معیار آنها مقایسه شعارهای تند و تیز روحانی در سفرهای انتخاباتی‌اش به ویژه در هفته آخر تبلیغات ریاست‌جمهوری با نحوه چینش کابینه بود.

روحانی که در سفرهای انتخاباتی‌اش با صدای بلند به حصر ایران، به تنگ‌نظری‌ها، به مداخله نهادهای نظامی در اقتصاد و به قاچاق و ساز و کارهای غیرشفاف اقتصادی، به تحریم‌های بین‌المللی و به مخالفان برجام غریده بود و با سوت و کف و تشویق حامیانش بدرقه شده بود حالا در مقام رییس‌جمهور مستقر کابینه‌ای چیده بود که به زعم حامیانش با آن حرف‌ها فاصله داشت. در ایام چینش کابینه بازار لابی‌ها و رایزنی‌ها داغ بود و هر گروهی تلاش می‌کرد تا لیست وزرای مورد نظرش را به دست روحانی برساند. روحانی هم با گروه‌های مختلف سیاسی و حتی با سه فراکسیون سیاسی مجلس دیدارهای جداگانه‌ای داشت.

اصلاح‌طلبان اما در دو قالب هیات رییسه فراکسیون امید و هیات رییسه شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان با رییس‌جمهور دیدار داشتند و گفتنی‌ها را درباره کابینه با او در میان گذاشته بودند. آنچه برای بدنه رای روحانی مهم بود نتایج دیدارهای اصلاح‌طلبان با او بود که پالس‌های مثبتی از آنها به گوش نمی‌رسید. همان زمان محمود صادقی که در هر دو دیدار حاضر بود به «اعتماد» گفته بود اصلاح‌طلبان «برداشت امیدوارکننده‌ای» نسبت به ترکیب کابینه دوم حسن روحانی ندارند و اصلاح‌طلبان دیگری هم از «بالا نرفتن عیار اصلاح‌طلبی» در کابینه دوم روحانی ناراضی بودند.

بنا به گفته صادقی و به نقل از رییس‌جمهور، روحانی برای کابینه دولت دوازدهم سه فهرست از سوی ستاد انتخاباتی‌اش با محوریت مرتضی بانک و محمد شریعتمداری، اصولگرایان میانه‌‌رو و همینطور اصلاح‌طلبان و با محوریت اسحاق جهانگیری به دستش رسیده بود و دفتر ریاست‌جمهوری که آن زمان مسوولیتش با محمد نهاوندیان بود آنها را جمع‌بندی کرده بود.

حاصل آن هم کابینه ١٦ نفره‌ای بود که نه از زنان در آن خبری بود و نه اهل سنت و اقلیت‌های مذهبی. کابینه‌ای که وزیر علوم آن مشخص نبود و درباره وزیر ارتباطاتش هم حرف و حدیث‌های زیادی و از جمله داشتن سابقه امنیتی وجود داشت. امیدی‌هایی که در رایزنی‌های‌شان به دنبال حذف ٦ وزیر دولت یازدهم در لیست وزرای دولت دوازدهم بودند حالا تلاش می‌کردند تا دست‌کم شاید این یک وزیر ارتباطات رای نیاورد. هرچند او با رای حداقلی وارد کابینه دوازدهم شد و روحانی در جلسه دفاع از او با صدایی رسا به حامیانش اطمینان داد که قرار نیست فضای مجازی محدود شود و دولت دوازدهم به تداوم فضای غیرامنیتی مصر است تا شاید خیال منتقدانش را راحت کند.

این اما تنها مواجهه انتقادی روحانی و بدنه رای خودش نبود. چه آنکه در ماجرای معرفی وزیر علوم انتقادات از قبل هم بیشتر شد. ماجرای کشدار معرفی وزیر علوم در بیست و یکمین قسمت خودش به نام منصور غلامی رقم خورد که با کمپین اعتراضی وسیعی در میان دانشجویان و برخی اساتید دانشگاه همراه شد. دانشجویان به ایجاد محدودیت‌ها و برخوردها با دانشجویان اصلاح‌طلب در دانشگاه همدان استناد می‌کردند و نمایندگان مخالف او رزومه محدود به مدیریت یک دانشگاه درجه دوم در کشور را بهانه مخالفت کردند؛ اما چهره‌های شناخته شده اصلاح‌طلب از جمله خانیکی و فرجی دانا از او حمایت کردند و روحانی باز هم در جلسه دفاع از او با صدایی بلند گفت که برای انتخاب غلامی معامله نکرده است و همان راهی که از سال ٩٢ و حضور فرجی دانا در دانشگاه‌ها آغاز شده بود در سال ٩٦ و با حضور غلامی هم ادامه خواهد یافت.

با این حال این سخنان از حجم انتقادات از روحانی در میان بدنه رای جوانش کم نکرد. حتی در این بین دیدار رییس‌جمهور با هم صنفان قدیمی‌اش و ٧ تن از اعضای جامعه روحانیت مبارز و وعده او برای شرکت در جلسات جامعه روحانیت آن هم بعد از این همه سال غیبت، این گمانه زنی را پررنگ‌تر کرد که روحانی قرار است به جریان راست نزدیک شود.

روحانی و چالش عملیاتی کردن وعده‌ها

اما آیا روحانی به اصلاح‌طلبان پشت کرده و به سمت رقبای اصولگرایش چرخیده است؟ آن هم رقبایی که روزی حتی پروژه رد صلاحیت او در انتخابات را دنبال می‌کردند و آرزوی یک دوره‌ای شدن ریاست‌جمهوری‌اش را در سر می‌پروراندند. اگر یادمان برود که روحانی بلافاصله بعد از پیروزی‌اش در انتخابات در چه شرایطی کابینه‌اش را چید بعید نیست دچار این خطای تحلیلی بشویم. او در شرایطی دست به کار چینش کابینه‌اش شده بود که برادرش حسین فریدون دستگیر و زندانی شد. نزدیک‌ترین فرد به حسن روحانی هم محسوب می‌شود؛ مشابه اتفاقی که در مورد اسحاق جهانگیری و آن هم درست در شش و بش انتخاب وزیر علوم رخ داد. مهدی جهانگیری، برادر معاون اول رییس‌جمهور در همان ایام رایزنی‌ها برای انتخاب وزیر علوم دستگیر شد؛ دستگیری‌ای که با این واکنش کنایی جهانگیری همراه بود که «امیدوارم دستگیری برادرم سوءاستفاده سیاسی نباشد و عدالت، مبارزه با فساد و حاکمیت قانون برای همه یکسان اجرا شود.» همان موقع انتخاب وزیر زن و اهل تسنن هم در هزارتوی رایزنی با برخی نهادها بی‌سرانجام ماند. حسن روحانی اما در این شرایط زیرک‌تر و با تجربه‌تر از آنی بود که بخواهد باب گفت‌وگو با سایر ارکان نظام را ببندد. او آنچنان که خودش در جلسه رای اعتماد به وزیر علوم گفت در این میان «نه معامله» بلکه «تعامل» کرده است. این درست همان نقطه‌ای است که عمده اصلاح‌طلبان حامی روحانی با بدنه رای عمدتا جوان او را از یکدیگر جدا می‌کند.

اصلاح‌طلبان چه می‌گویند؟

اصلاح‌طلبان سالخورده‌تری که هر ٩ روز یک بحران دولت اصلاحات را از سر گذرانده‌اند خوب می‌دانند روحانی و کشور چالش‌های بزرگ‌تری دارند که برخی از وعده‌های او به نفع حل آن چالش‌ها ممکن است محقق نشود. یا برخی از وعده‌های دیگر روحانی هزینه تحقق وعده‌های دیگرش شود.

شاید خیلی‌ها هنوز ندانند که «ضرورت اصلاحات ساختاری اقتصادی»، «بحران تامین آب» و «بیکاری» سه چالش نخست کشور در سال ٩٦ هستند. اینها تازه فقط سه مورد از لیست ١٠٠ چالش مهم ایران در آخرین بررسی‌ها در ٩٦ (بر اساس مطالعه موسسه آینده پژوهی آینده بان با همراهی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری) است. ایران تا اطلاع ثانوی با چالش تامین آب مواجه خواهد بود که حالا رنگ و بوی امنیتی به خودش گرفته است. در کنار آن مشکلات مهم اقتصادی و اجتماعی دولت با جیب خالی را دچار دردسرهای مهمی کرده است. کمتر از سه ماه قبل بود که دولت نتوانست حقوق کامل نیروهای مسلح را بپردازد و این بحران پرداخت حقوق انعکاس بین‌المللی هم داشت. و چه کسی منکر حل این مسائل بدون داشتن نگاه ملی است.

اوضاع چقدر به نفع اصلاح‌طلبان پیش رفته است؟

اما گذشته از همه این مشکلات آیا باید کارنامه روحانی را فقط در چینش کابینه و وزرایش سنجید؟ آیا نباید به رویکردها و عملکرد دولت او در این ارزیابی توجه کرد؟ با دولت روحانی برجام به نتیجه رسید و با بهبود جایگاه بین‌المللی ایران از خیلی از موانع اقتصادی هم گره گشایی شد. احزاب اصلاح‌طلبی همچون حزب اتحاد ملت و توسعه ملی و مجمع ایثارگران اصلاح‌طلب در دولت روحانی مجال راه‌اندازی و فعالیت یافتند و احزاب تعطیل شده دیگر هم با تبدیل فضای امنیتی به سیاسی حالا آزادانه فعالیت‌ها و جلسات خودشان را دارند. چه کسی باور می‌کرد که در شورای شهر تهران ٤ عضو با سابقه زندان سیاسی حضور داشته باشند. درست است که نظارت بر انتخابات شوراها بر عهده مجلس است اما نقش نهادهای استعلامی مانند وزارت اطلاعات و دادگستری یا اعلام نظر هیات‌های اجرایی درباره صلاحیت کاندیداها را هم نباید نادیده گرفت. همین هم موجب می‌شود تا محسن هاشمی که در انتخابات قبل و در زمان حیات آیت‌الله هاشمی رد صلاحیت شده بود این‌بار نه تنها تایید صلاحیت که رییس شورای شهر شود. مهم‌تر از اینها اتفاقی است که در دولت روحانی به سود توسعه دموکراسی رخ داده و آن، گسترش وسایل ارتباط جمعی و فضای مجازی است؛ فضایی که تک‌صدایی به عنوان مهم‌ترین پایه انسداد سیاسی را ناممکن کرده و قدرت نفوذ و اثربخشی آن از رسانه ملی ده‌ها بار بیشتر است.

این نقطه مزیتی برای اصلاح‌طلبان و تحول‌خواهان است که حسن روحانی تا اینجا تمام قد پای آن ایستاده است. حالا‌گیریم وزیری (جهرمی) به صندلی وزارت ارتباطات تکیه زده که سوابقش امنیتی است و اصلاح‌طلبان هم نمی‌خواستند او رای بیاورد اما چرا کسی نمی‌گوید که از درون وزارت اطلاعات، وزیری آمده که می‌گوید آزادی فضای مجازی را تضمین می‌کنم. چه اشکالی دارد که به گفته مصطفی تاجزاده وزرا از اصولگراترین اصولگرایان تشکیل شده باشند.

مهم این است که آنها به وعده‌های انتخاباتی روحانی وفادار باشند و محدودیت‌ها را بیشتر نکنند که تا اینجا هم اینچنین نکرده‌اند. در کنار همه اینها نباید به سادگی از کنار گشایش‌هایی که این روزها در شرایط محصورین ایجاد شده عبور کرد. میرحسین موسوی همین دو روز قبل با خواهرانش دیدار کرد و چندی قبل هم اسماعیل دوستی از اعضای حزب اعتماد ملی به دیدار مهدی کروبی رفت و خبرهای امیدوار‌کننده‌ای از تسهیل شرایط حصر و برداشته شدن آن از زبان چهره‌‌هایی همچون علی مطهری به گوش می‌رسد. اینها بخشی از کارنامه رییس‌جمهوری با تجربه دیپلماتیک است که به مذاکره و تعامل پایبند است و اگر یک امتیاز بدهد دو امتیاز می‌گیرد.

بخش نظردهی بسته شده است..