جریان زندگی در رگ‌های بافت تاریخی یزد
به گزارش یزدی نیوز ثبت جهانی یزد به‌دلیل ویژگی‌های مختلف به‌ویژه جریان زندگی که در رگ‌های بافت تاریخی آن اتفاق افتاد، فرصتی گرانبها برای دیگر شهرهای گردشگری ایران به حساب می‌آید تا از قِبَل یزد به معرفی ظرفیت‌های خود بپردازند.
بافت تاریخی یزد که از آن به‌عنوان نخستین شهر خشت خام جهان و دومین شهر قدیمی جهان یاد می‌شود، در ۱۸ تیر امسال با اجماع آرا، در یونسکو به ثبت جهانی رسید.
با ثبت جهانی یزد، این شهر تاریخی الآن علاوه بر القاب ذکرشده، به‌عنوان ششمین شهر تاریخی دنیا که به ثبت جهانی رسیده شناخته می‌شود و طبعاً ثبت جهانی این شهر ارزشمند، فرصت‌های زیادی برای توسعه گردشگری در یزد و ایران به وجود می‌آورد.
بدون شک الآن می‌توان یزد را یکی از برترین موقعیت‌های گردشگری ایران به حساب آورد که در سال‌های آینده هدف اول گردشگران خارجی به حساب می‌آیند چرا که ثبت جهانی با بررسی‌ها و کارشناسی‌های چندین‌ساله انجام می‌شود و یونسکو حساسیت بسیار ویژه‌ای روی این موضوع دارد.
بافت تاریخی یزد
زمان‌بندی ثبت جهانی بافت تاریخی یزد / ۸۵ تا ۹۶؛ ۱۱ سال تلاش برای "افتخار بزرگ"
بحث ثبت ملی و جهانی بافت تاریخی یزد از سال‌ها قبل در استان یزد و کشور مطرح بوده و دولت‌های مختلف در این راستا تلاش‌هایی انجام دادند.
با توجه به اینکه لازمه ثبت جهانی شدن یک اثر، ثبت ملی آن در کشور خودش است، در دولت هشتم تلاش برای ثبت ملی شهر یزد آغاز شد و نهایتاً در سال ۱۳۸۴، ۷۰۰ هکتار از بافت تاریخی یزد به ثبت ملی رسید.
با انجام ثبت ملی بافت تاریخی یزد، نخستین مرحله برای ورود پرونده یزد به مراحل ثبت جهان این بافت انجام شد و عملاً اقدامات به‌سمت ثبت جهانی این بافت گرایش پیدا کرد.
نادری، مسئول دفتر فنی پایگاه پژوهشی شهر تاریخی یزد پس از ثبت جهانی بافت تاریخی یزد، در نشست خبری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد با خبرنگاران که به‌مناسبت اعلام خبر ثبت جهانی برگزار شد، با اعلام زمان‌بندی این پرونده در قالب یک پاورپوینت، اظهار داشت: نخستین اقدامات در راستای گردآوری نسخه پرونده ثبت جهانی در سال ۱۳۸۵ آغاز شد.
مسجد جامع یزد
وی ادامه داد: مرحله بعدی برای ثبت جهانی بافت تاریخی یزد، تکمیل مدارک و نقشه‌ها بود که این اقدام هم در سال ۱۳۸۸ انجام شد و پس از آن هم در سال ۱۳۹۱، تفاهم‌نامه جهت بازبینی پرونده صورت گرفت.
مسئول دفتر فنی پایگاه پژوهشی شهر تاریخی یزد ادامه داد: مرحله بعدی این طرح بازنویسی مجدد پرونده و ارسال آن به یونسکو بود که در سال ۱۳۹۴ آغاز شد و کارشناسان و ارزیابان ایکوموس و یونسکو برای بررسی شرایط بافت تاریخی یزد برای ثبت جهانی وارد عمل شدند.
عرصه ثبت جهانی بافت تاریخی یزد
در ابتدای تشکیل پرونده، مقرر شد که ۱۰۰ هکتار از بافت تاریخی یزد برای ثبت جهانی شدن و قرار گرفتن بین میراث‌های تاریخی جهان به یونسکو پیشنهاد شود و پرونده اولیه هم بر این اساس در نظر گرفته شد.
پس از بازبینی طرح در سال ۱۳۹۳ و ۹۴، این میزان از بافت تاریخی که همه در محدوده ثبت ملی قرار داشت به ۱۵۰ و ۲۰۰ هکتار افزایش پیدا کرد و پرونده نهایی بر اساس عرصه ۲۰۰هکتاری تدوین و به یونسکو ارائه شد.
یونسکو هم با بررسی دقیق موضوع و شرایط شهر یزد، اقدام به تصویب این محدوده ۲۰۰هکتاری ارزشمند به‌عنوان یک میراث گرانبهای جهانی کرد و در حال حاضر یزد به‌عنوان یک شهر جهانی شناخته می‌شود.
میدان امیرچخماق یزد
تصاویر هوایی سال ۱۳۳۵ ملاک ثبت جهانی بافت تاریخی یزد
در صورتی که بخواهیم به برخی از علل و ارزش‌های بافت تاریخی یزد که سبب ثبت جهانی آن شد به‌صورت گذرا مرور کنیم، قطعاً یکی از اصلی‌ترین دلایل، بحث بافت تاریخی و یک‌پارچه بودن این بافت است.
خانه‌ها و کوچه‌هایی که در اوج عظمت و زیبایی قرن‌های متمادی را پشت سر گذاشتند و بدون اینکه در برابر باد و باران و بلایای طبیعی خم به ابرو آورند، امروز به افتخاری برای مردم یزد، ایران و جهان تبدیل می‌شوند.
معماری منحصربه‌فرد و خیره‌کننده خانه‌های تاریخی یزد
نکته‌ای که همه کارشناسان یونسکو و گردشگران داخلی و خارجی با حضور در یزد از آن به‌نیکی یاد می‌کنند، معماری بسیار باشکوهی است که در آثار تاریخی و باستانی یزد وجود دارد.
آثاری که نتیجه تلاش و سخت‌کوشی پیشینیان ما و استفاده از پیچیده‌ترین تکنولوژی‌ها در معماری این منازل است، روش‌ها و تکنیک‌هایی که متخصصان امروزی در برابر برخی از آنها تنها می‌توانند انگشت حیرت بر دهان گذاشته و به نظاره آن بپردازند.
بادگیرهای یزد
جریان زندگی در رگ‌های بافت تاریخی یزد
با وجود اینکه دلایل ذکرشده و بسیاری دلایل دیگر در بافت تاریخی یزد به‌صورت مشهود وجود دارد و همین یزد را ثبت جهانی کرد، اما هیچ شکی نیست که اگر زندگی در این بافت ساری و جاری نبود و مردم به زندگی روزمره خود در این بافت ادامه نمی‌دادند، یزد چیزی برای ثبت جهانی نداشت.
موضوعی که تمام کارشناسان ایکوموس و یونسکو به آن اذعان داشته و تأکید کردند، وجود زندگی و پویایی در بافت تاریخی یزد است، ارزشی که در دیگر شهرهای ثبت‌شده جهانی اثری از آن وجود ندارد.
فاطمه دانش یزدی در ارتباط با این موضوع در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در یزد اظهار داشت: این اولین باری است که بافتی در جهان به ثبت رسیده که هنوز زندگی در آن به‌صورت طبیعی در جریان است و دیگر شهرهای جهان که به ثبت جهانی رسیده، عنصر زنده بودن را ندارند و دولت‌ها به افراد حقوق می‌دهند که روزها به فعالیت و زندگی در این شهرها مشغول باشند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد افزود: امروز می‌توانیم به خود ببالیم که یزد به کل جهان و جهانیان به‌صورت بسیار ویژه معرفی شود و زمینه جذب بیشتر گردشگر به استان یزد فراهم شود.
ارزش‌های دینی ریشه ثبت جهانی یزد
هیچ کسی نمی‌تواند ادعا کند که یزد بدون ارزش‌های دینی که دارد توانسته به یک جهان شهر تاریخی تبدیل شود، ویژگی‌ای که غیرمسلمانان نیز برای آن احترام ویژه‌ای قائل هستند و نمود این احترام ویژه را می‌توان در مراسم‌های عزاداری امام حسین(ع) در محرم و صفر و حضور گردشگران خارجی در این مراسم‌ها دانست.
بحث نقش ارزش‌های دینی در ثبت جهانی بافت تاریخی یزد موضوعی بود که به‌صورت ویژه در نشست هیئت امنای دبیرخانه یزد حسینیه ایران به آن اشاره شد.
آیت‌الله محمدرضا ناصری یزدی نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه یزد در ارتباط با این موضوع در این نشست اظهار داشت: بافت تاریخی یزد را ما ثبت جهانی نکردیم بلکه در واقع بزرگان و قدیمی‌های ما که این افتخارات را برای ما گذاشتند یزد را جهانی کردند و امروز تنها جهانیان این ارزش‌ها را درک کردند.
وی بیان کرد: وظیفه‌ای که ما الآن در قبال ثبت جهانی بافت تاریخی یزد داریم این است که اصالت‌ها، فرهنگ و ارزش‌هایی را که سبب این افتخارات شده حفاظت کنیم.
ناصری یزدی از مهمترین ویژگی‌های گردشگری استان یزد را بحث سبک معماری اسلامی دانست و افزود: یکی از ظرافت‌های معماری سنتی یزد، بحث درب ورودی است که هیچ زمانی یک‌دفعه به حیاط باز نمی‌شود و برای رفاه بانوان خانه ابتدا یک هشتی در جلوی در وجود داشت و پس از آن، وارد حیاط می‌شدند.
امام جمعه یزد ادامه داد: اگر ما هنری داشته باشیم این است که بتوانیم این ارزش‌ها را حفظ کنیم و در صورتی که توان لازم را داشته باشیم، این ارزش‌ها و ویژگی‌های بارز را در زندگی خود اجرایی نماییم.
باغ جهانی دولت‌آباد یزد
حجت الاسلام محمد صدوقی عضو هیئت امنای دبیرخانه بین‌المللی یزد حسینیه ایران هم در این رابطه در نشست این دبیرخانه، اظهار داشت: زمانی که یزد به ثبت جهانی رسیده تماماً ریشه دینی دارد و این موضوع ظرفیت بسیار بالایی برای معرفی ارزش‌های دینی یزد و ایران به جهانیان به وجود آورده است.
عضو هیئت امنای دبیرخانه بین‌المللی یزد حسینیه ایران ادامه داد: بافت تاریخی یزد که مشتمل بر منازل، مساجد، مدارس، بازارها و حسینیه‌ها است و معماری این ۵ بخش مطابق با موازین اسلامی است و رسوم دینی و اسلامی در آن حکم‌فرما بوده است.
صدوقی تأکید کرد: قشر روحانی و فرهنگی یزد باید از این ظرفیت استفاده کرده و ارزش‌های دینی و رسوم گذشتگانمان را به تمام مردم به‌ویژه دیگر نقاط جهان منتقل کنند.
یزد تنها شهر جهانی ایران
با ثبت جهانی بافت تاریخی یزد، زمینه معرفی بهتر، آسان‌تر و بیشتر آن به جهانیان بیش از پیش فراهم شده و امروز تمام مردم دنیا این شهر تاریخی را به‌عنوان یک میراث ارزشمند و جهانی می‌شناسند.
فرصتی که شاید دیگر برای هیچ شهری در کشور ایران پیش نیاید چرا که یونسکو برای ثبت جهانی یک شهر سخت‌گیری‌های بسیار زیادی دارد و شرایط در نظر گرفته‌شده برای آن در بسیاری از شهرهای ایران اصلاً وجود ندارد.
محمدمهدی شرافت مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد هم در حاشیه نشست خبری با خبرنگاران یزد در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در یزد، پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد را یک اقدام منحصر به فرد دانست و اظهار داشت: پیش از ثبت جهانی این بافت، هیچ سابقه‌ای در ارتباط با ثبت جهانی یک شهر آن هم به‌عنوان شهر و بافت تاریخی زنده در کشور وجود نداشت و واقعاً چنین اقدامی در استان یزد ارزشمند و منحصر به فرد بود.
شرافت گفت: به نظر نمی‌رسد که شهری در ایران بتواند حتی در آینده‌ای درازمدت به چنین افتخاری دست پیدا کند و ثبت جهانی یک شهر در ایران به‌صورت اختصاصی برای استان یزد باقی می‌ماند و یزد همیشه به افتخاری برای ایران و جهان باقی می‌ماند.
نمایی از خانه‌های سنتی در یزد
ثبت جهانی یزد؛ فرصتی گرانبها برای دیگر شهرهای گردشگری ایران
ثبت جهانی یزد بدون شک عامل بسیار مهمی در توسعه گردشگری خارجی در کشور به حساب می‌آید و گردشگران زیادی از امروز با نام این شهر و ویژگی‌های آن آشنا شده و به این استان سفر می‌کنند تا از نزدیک بتوانند ویژگی‌های بارز و ارزشمند این جهان‌شهر تاریخی را درک کنند.
با توجه به اینکه در حال حاضر استان یزد جزو سه استان برتر کشور در زمینه جذب گردشگران خارجی است و در این زمینه کنار استان‌های فارس و اصفهان قرار گرفته، در آینده نزدیک به‌راحتی گوی سبقت در جذب گردشگران خارجی را از این دو استان ربوده و می‌تواند در صدر استان‌های کشور قرار گیرد.
این که امروز یزد به‌عنوان یک جهان‌شهر شناخته می‌شود و یونسکو این شهر را به‌عنوان یک میراث گرانبها، ارزشمند و تاریخی به جهانیان معرفی کرده، می‌تواند فرصت بسیار خوبی برای دیگر استان‌های گردشگری کشور به‌ویژه اصفهان و فارس باشد که به‌دنبال تعامل هرچه بیشتر با استان یزد باشند و زمینه‌ای را فراهم کنند که این استان‌ها هم بیش از پیش به گردشگران خارجی معرفی شوند.
گزارش از سمانه حسینی فهرجی
بخش نظردهی بسته شده است..