آیا اعضای شورای شهر باید به مهندسی ارزش مسلط باشند؟

مرتضی عبدالرضازاده /تابناک

در رویکردهای نظارتی و کنترلی که از جمله وظایف و اختیارات شورای اسلامی شهر می باشد به‌ویژه در چارچوب نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا و طرحهای مصوب همچنین آن بخش از وظایف شورا که بر نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی های نقدی و منقول و غیرمنقول شهر تأکید دارد آشنایی، تسلط و به‌کارگیری از تکنیکها مدیریتی متناسب که چنین وظایف نظارتی و برنامه ریزی را در برداشته باشد و به نحو نظام‌مند آن را به پیش ببرد از اهم نیازها و صلاحیتهای یک عضو شورا میباشد . چراکه با روش‌های سنتی و بدون برنامه هیچ نظام کنترل مؤثری نتیجه نمی‌دهد و رویکرد عضو شورا در فعالیت‌های نظارتی را به واکنش‌های بی اثر و موردی محدود می‌کند.در میان این تکنیک‌های مدیریتی، مهندسی ارزش با تأکید بر هزینه و عملکرد از مؤثرترین روش‌های مدرن در کنترل و نظارت است که یک عضو شورای شهر با لحاظ مؤثر بر آن به ارتقای وظایف قانونی خود کمک شایانی خواهد کرد.

همچون بسیاری از تکنیک‌ها در فضای مدیریت شهری کشور مهندسی ارزش نیز در ابتدای راه، مسیری پرافت-وخیز داشته است. با توجه به عمومیت یافتن نسبی مفاهیم مهندسی ارزش و آشنایی مقدماتی با این تکنیک در مجامع مختلف تصمیم گیرنده و تصمیم سازنده توجه به جزئیات مرتبط با به‌کارگیری آن اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. چراکه سابقه به‌کارگیری تکنیک‌های مدیریتی نو تعریف در مدیریت شهری کشور طی سالیان اخیر همواره ما را نسبت به جهت‌گیری و گرایش صحیح آن مفهوم در عمل و کاربرد حساس نموده است.

مهم‌ترین دلایل رویکرد به تکنیک‌های نوین در مدیریت شهری شاید در ابتدا کاهش هزینه‌ها دیده شود لیکن بنا بر دلایل مختلفی طی چند دهه اخیر رویکرد جدی به استفاده از تکنیک‌های نوین مدیریت شهری پدید آمده است. زمانی که در عرصه‌های پیچیده و چندوجهی مدیریت شهری و موانع مالی و کمبود منابع هدف تصمیم‌گیرندگان کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی، بهبود کیفیت و مدیریت منابع موجود باشد دیگر به‌کارگیری از روش سنتی مدیریت و کنترل و نظارت اثربخش نخواهد بود. درحالی‌که در تمامی کشورهای توسعه‌یافته افزون بر ۴ دهه از درک ضرورت به‌کارگیری از متدهای کارآمد جهت کاهش هزینه‌های پروژه‌های کلان می‌گذرد استفاده و کاربرد هرچه سریع‌تر و جدی آن الزامی است جایی که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از هزینه‌های پروژه صرف مواردی می‌شود که تأثیری در کارکردهای هدف پروژه، کیفیت، زیبایی یا قابلیت اطمینان پروژه ندارد.این مهم در اتلاف سرمایه‌های ملی در بسیاری از پروژه‌های ناکارآمد نه‌تنها در منظر اهل‌فن که در نظر بسیاری از شهروندان نیز نمودی عینی داشته است.

ضرورت به‌کارگیری از مهندسی ارزش در مدیریت پروژه‌های عمرانی و غیر عمرانی شهری هرچند متدهای توسعه‌یافته مدیریتی و کیفیتی با هدف نیل به بهترین نتایج ، اثر مشخص خود را ایفا می کنند لیکن پروژه‌های کلان نیازمند روشی سازمان‌یافته و نظام‌مند جهت اعمال بهبود و تغییر است. به عبارت دیگر روش‌های مدیریت و کنترل کیفیت پروژه‌ها عمدتاً احاطه بر کنترل منابع و ثمربخشی سرمایه‌ها در حوزه طراحی‌های موجود دارند حال آن که بنا بر دلایل مختلفی در پروژه‌های کلان‌شهری با ابعاد فنی، مالی، فرهنگی و اجتماعی آن لزوم تغییر یا بهبود در مطالعات بدوی یا اجرایی احساس می‌شود.