آلودگی هوا عامل مرگ زودرس ٢١‌هزار ایرانی

جزییات گزارش جدید بانک جهانی در روزنامه گاردین منتشر شد؛ گزارشی که در آن تأکید شده مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در ایران در دو دهه گذشته از ١٧‌هزار نفر  در ‌سال ١٩٩٠ به  بیش از ٢١‌هزار نفر در ‌سال ٢٠١٣ رسیده است. براساس همین گزارش، آلودگی هوا هر سال، بیش از ٥,٥‌میلیون کشته و بیش از ٥ تریلیون دلار هزینه برای اقتصاد جهانی همراه دارد. این گزارش با اشاره به این‌که آلودگی هوا روند رشد کشورهای درحال توسعه را کُند می‌کند، خطر این آلودگی را در کشورهای درحال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته ارزیابی کرده است.

براساس اعلام بانک جهانی، کشور چین بیشترین هزینه را از ناحیه آلودگی هوا می‌بیند و سالانه عددی معادل ١٠‌درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور هزینه آلودگی هوا می‌شود که این عدد در ایران، ٢,٣‌درصد تولید ناخالص داخلی برآورده شده است. در این گزارش اشاره شده که این موضوع برای کشورهای توسعه‌یافته هم کم‌هزینه نیست، به‌طوری‌ که آلودگی هوا برای ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و آلمان به ترتیب ٤٥، ٧.٦ و ١٨‌میلیارد دلار هزینه سالانه دربردارد. در این میان کشور ٤٠٠‌هزار نفری ایسلند کمترین میزان هزینه را بابت آلودگی می‌پردازد و این کشور براساس گزارش بانک جهانی پاک‌ترین هوای جهان را دارد.

بانک جهانی براساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی در گزارش مفصل خود اعلام کرده که از هر ١٠ مرگ‌ومیر در جهان یک مورد ناشی از آلودگی هواست. این میزان سالانه ٥,٥‌میلیون مورد مرگ‌ومیر است.

براساس این گزارش، آلودگی هوا پس از سیگار، رژیم غذایی و چاقی چهارمین علت مرگ‌ومیر زودرس در جهان است. آلودگی هوا می‌تواند منجر به بیماری‌های تنفسی و ریه و ناراحتی‌های قلبی و سرطان شود. این میزان ٦ برابر مرگ‌ومیر ناشی از بیماری مالاریاست.

براساس این گزارش، در دو دهه گذشته عامل آلودگی هوا از آلودگی آب به مراتب کشنده‌تر شده است و آمار مرگ‌ومیرهای زودرس ناشی از آن از‌ سال ١٩٩٠ بدین‌سو، به‌طور مداوم افزایش یافته است. ماجرای آلودگی هوا در کشور موضوع جدیدی نیست. تاکنون هم هزاران جلسه و نشست مرتبط برپا و آمار و ارقام فراوانی هم در این زمینه منتشر شده است. یکی از این نشست‌ها هم «تهران، شهر بدون دوده» بود که چهارشنبه گذشته در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد. وحید حسینی که مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران است، در این نشست «دوده» را خطرناک‌ترین ذره معلق در آسمان پایتخت معرفی کرد و گفت که: «دوده، ١٠‌درصد از ترکیب کل ذرات معلق شهر تهران را به خود اختصاص داده است. این دوده به‌طور کامل توسط بشر از منابع ثابت و متحرک تولید می‌شود و باعث شکل‌گیری بخش اعظم ذرات معلقی می‌شود که آلاینده اصلی شهر هستند.» حسینی در توضیح بیشتر گفت: «بررسی‌های دو‌سال اخیر نشان می‌دهد میانگین آلاینده‌ها در پایتخت، ۲ تا ۳ برابر حد مجاز بوده است، به‌طوری که‌ سال گذشته در ماه‌های آذر و دی ۲۲ روز متوالی آلودگی هوا در حد ناسالم برای گروه‌های حساس بود و این اثرات منفی بسیاری بر زندگی مردم گذاشت.» او با اشاره به تردد ٢٣٠‌هزار کامیون و مینی‌بوس فرسوده در معابر عمومی تهران ادامه داد: «هیچ قانونی برای مجاب کردن این وسایل نقلیه برای نصب فیلتر دوده وجود ندارد. قرار است از ابتدای مهرماه نصب فیلتر دوده، شرط اصلی تولید و واردات خودروهای دیزلی شود. در این راه سازمان محیط ‌زیست مصمم است روی فیلتر دوده پافشاری کند اما دولت فقط استانداردهای یورو در کیفیت ساخت را دنبال می‌کند و از بحث میزان آلایندگی آنها مغفول مانده است.» حسینی تأکید کرد: «پیام اصلی نشست «تهران، شهر بدون دوده» این است که دولت باید تصمیم جدی بگیرد و پیشنهادهای صنعتی‌ها برای تأخیر در نصب فیلتر دوده را نپذیرد. دولت یا باید الزام نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی را عملی کند و گامی برای هوای سالم شهرها بردارد یا تبعات مخاطره‌آمیز انتشار دوده را در کشور بپذیرد.» به گفته او، امروز برخی تأکید می‌کنند که باید استاندارد تاریخ گذشته EEV به جای فیلتر دوده عملی شود، اما اسناد زیادی داریم که نشان می‌دهد این استاندارد فاصله زیادی با هوای سالم و شرایط نصب فیلتر دوده دارد: «ما یا باید فیلتر دوده را روی دیزل‌ها نصب کنیم یا هزینه‌های چندبرابری کنار گذاشتن آن روی سلامت مردم را بپردازیم.» مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفت: «امروز پرسشی که از دولت داریم این است که چرا منافع کوتاه‌مدت چند خودروساز که با یک اشاره تحریم‌کنندگان کشور را رها و صنعت خودروسازی کشور ما را دچار خسارت بسیار کردند، ‌باید با سلامت ۷۸‌میلیون ایرانی معامله شود؟»