روضه‌خوانی در یزد ۲۳۰ ساله شد

بنیانگذار روضه خوانی‌های بزرگ یزد در زمان حکومت محمد تقی خان و مرجعیت آخوند ملا اسماعیل، میرزا سید سلیمان طباطبایی نائینی یزدی (حدود ۲۳۰ سال قبل) بوده است.

به گزارش یزدی نیوز شهر یزد که به حسینیه ایران شهره هست باقدمتی چند هزار ساله در مرکز ایران قرار دارد و مراسم عزاداری آن شهرتی فراوان داشته و قدمت عزاداری آن به بیش از ۲۸۰ سال می‌رسد.

در هر کوچه یزد که قدم میگذاری از هر کوچه ای که می گذری پرچم سیاه سوگواری اباعبدالله به چشم می خورد که بر سر در برخی از منازل پرچمی به نشانه اینکه اینجا روضه خوانی برپاست برافراشته شده است.

مردم حسینیه ایران علاوه بر مساجد و تکایا ، یزدی های از دیرباز روضه خوانی درمنزل خود را مایه برکت می دانند و برخی خانه های خود را وقف روضه خوانی کرده اند و عده ای دیگر با نذر کردن ، خود را مقید به برپایی مجلس روضه خوانی سنواتی درمنزل خویش نموده اند.

روضه خوانی در برخی از منازل قدیمی یزد سابقه ای افزون بر دو قرن دارد مثلا روضه خوانی درخانه ملک ثابت درمحله سرسنگ ۲۳۰ سال، خانه امام حسینی ها درمحله بازار نو ۱۷۰ ، خانه وقفی درمحله تل ۱۷۰ ، خانه اصفهانیان در محله لب خندق و خانه رشتی ها ۱۳۰ سال قدمت دارد .

یزدی چند روز مانده به ماه محرم برای روضه خوانی درمنازل خود خیمه حسین برپا می کنند و در زیر این خیمه ها به عزاداری می پردازند.

مراسم های روضه خوانی در یزد از بعد از نماز صبح تا پاسی از شب در حسینیه ها، تکایا و مساجد و برخی منازل و اماکن موقوفه با شور و شکوه خاصی برگزار می شود.

درگذشته روضه ها با چاوشی خوانی و پامنبر خوانی آغاز می شد و عده ای که بیشتر از سادات بودند بدین منظور در دو طرف منبر می نشستند و با توجه به نوع مجلس ، ایام هفته ،مناسبت و… روضه را با اشعار و نوحه هائی درمدح یکی از ائمه یا یکی از اصحاب امام حسین (ع) آغاز می کردند و عملا سمت و سوی روضه منبری ها را مشخص می کردند.

اگر پا منبرخوانان مجلس را با نوحه علی اکبر آغاز می کردند روضه خوان ها درآن مجلس از ابتدا تا انتها روضه علی اکبر می خواندند و در فواصل هر سخنران این چاوش خوانان وپامنبری ها بودند که به اصطلاح ‘دَم’ می گرفتند و ذکر مصائب و مناقب را با نوحه خوانی و مرثیه سرایی به منبری بعدی تحویل می دادند و روضه بدین شکل تا پایان ادامه می یافت .

در برخی موارد موضوع حالت عکس داشت و مصیبت اولین منبری روضه به عنوان موضوع آن مجلس انتخاب می شد و پا منبری ها براساس آن شکل می گرفت.

دربرخی از نقاط استان به این گروه “ذاکر” نیز می گفتند و اغلب پیرترین و مسلط ترین عضو به عنوان سید الذاکرین، رهبری گروه را به عهده داشت و او بود که مطلع اشعار را مشخص می کرد و درپایان با چاوشی خوانی و درخواست صلوات برحضرت رسول کاررا به پایان می برد .

روضه خوان ها آخرین شب روضه را به ذکر مصائب بی بی دوسرا فاطمه زهرا (س)می پرداختند و ازآن شب به نام شب گرفتن مزد و شب گرفتن حاجت از مادرسادات که صاحب عزای اصلی مجلس هستند یاد می کردند .

سنت چای دادن با تال در آئین سنتی روضه خوانی

پذیرایی در محافل روضه آداب خاصی دارد که فقط منحصر به مجالس روضه خوانی یزدی هاست بدین ترتیب که استکان چای به همراه چند حبه قند، در سینی کوچک مسی به نام «تال» قرار می گیرد و توسط فردی به نام «چای ده» مقابل عزاداران، گذاشته می شود.

در همه مراسم ها عزاداری هم بدین شکل شرکت کنندگان در مجلس، تک تک مورد احترام بانی مراسم قرار می گیرند. برقراری نظم از مهمترین ویژگی پذیرایی چای با تال در یزد است.

مناصب مرتبط با روضه خوانی
یزدی ها خدمت به مجلس امام حسین را افتخاری بزرگ برای خود می دانند و لذا با توجه به رونق مجلس روضه خوانی دریزد گروههای مختلف مردم خود را داوطلب پذیرائی از عزادارن و خدمت درمجلس حضرت اباعبدالله الحسین می نمایند از جفت کردن کفش عزاداران تا چای ریزها ، چای چی ها ، ساقی ها ، گلاب زن ها و دیگر خدمه را می توان درزمره این گروه نام برد . برخی از این مناصب دریزد نسل به نسل در یک خانواده به ارث مانده است.

درگذشته متداول‌ترین پذیرایی روضه ها چای بود و ساقیان و چای ریزها سعی داشتند به محض ورود افراد با یک استکان چای از آنان پذیرائی کنند ،قهوه ، انواع حلوا ها ، نوعی نان کلوچه مانند که در نقاط مختلف به نام های متفاوت نامیده می شد نیز درمرتبه های بعدی وجود داشت .

امروزه پذیرائی ها متنوع ترشده و درمجالس بعد از نماز صبح ، با چای و صبحانه از حاضرین پذیرایی می شود بدین شکل که با نشستن فرد در مجلس یک بشقاب محتوی قرصی نان ، پنبر و خیار یا پیاله ای آش همراه با یک فنجان چای دربرابراو قرارمی دهند و فرد درحالیکه به وعظ واعظ گوش می دهد پذیرائی نیز می شود .

درمجالسی که به ظهر ختم می شود پذیرائی ها علاوه برچای به ناهار نیز می انجامد وناهار روضه امام حسین علیه السلام بیشتر قیمه است در مجالس شامگاهی هم انواع آش ها ،خورشت ها و آبگوشت است.

برگزاری سالانه سه هزار روضه در منازل یزدی

معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی یزد گفت: سالانه و به خصوص در ماه محرم و عزاداری حضرت امام حسین (ع)، سه هزار روضه در خانه‌های مردم در یزد و شهرستان‌های استان برگزار می‌شود.

منبع:ایرنا یزد