هشدارها درباره کمبود آب

هرچه بیشتر از آغاز دوره کم آبی می گذرد، دامنه و عمق خطراتی که بحران خشکسالی، شئون مختلف ملی کشور را تهدید می کند بیشتر آشکار می شود. کارشناسان اکنون از تهدیدهایی صحبت می کنند که از رهگذر خشکسالی، امنیت ملی کشور را تهدید می کند، به نزاع های داخلی می انجامد و توازن جمعیتی را به هم می زند.

این تهدیدها، مقولاتی بسیار حساس تر و خطرناک تر از جیره بندی چندساعته آب در شهرها یا کمبود تولید محصولات کشاورزی است. پرویز کردوانی که به پدر علم کویر شناسی ایران معروف است از جمله کارشناسانی است که بارها در مورد « غارت شدن آب و تبدیل کشور به بیابانی بزرگ» هشدار داده است. این استاد دانشگاه می گوید: « کسی باور نمی کند، آب نیست و کشور با بحران کم آبی مواجه است اما نشانه های آن را می توان در گوشه وکنار کشور مشاهده کرد که نمونه ای از این نشانه ها خالی از سکنه شدن روستاهاست. »

تهدید مهاجرت جمعیت

آنچه کردوانی از آن به عنوان خطر مهاجرت به علت خشکسالی نام می برد، پدیده ای است که روز به روز بیشتر شاهد آن هستیم؛ به عنوان نمونه رسانه های محلی در بوشهر از مهاجرت روستائیان این استان به علت تداوم خشکسالی خبر می دهند. در روستای باغک از توابع شهرستان تنگستان، افت فشار آب در شبکه آبرسانی این روستا مردم را دچار بحران کرده است.

روستائیان باغک بیش از ۴۰ روز است که از آب شبکه بی بهره هستند و این در حالی است که براساس نوبت بندی باید هفته ای سه روز آب در شبکه آبرسانی منتقل شود ولی خبری از آب نیست و برخی روستائیان برای حل مشکل خود روستا را ترک کرده اند. تانکرهای آبرسان هم به اندازه کافی وجود ندارد و مردم روستا به خاطر این مشکل عزم مهاجرت به دیگر نقاط کرده اند. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان بوشهر می گوید: « 623 روستا در استان بوشهر تحت پوشش این شرکت است. ۵۲۱ روستا دارای شبکه آبرسانی و ۱۰۲ روستا از شبکه آبرسانی بی بهره هستند. روزانه ۹۰ هزار متر مکعب آب به شبکه آبرسانی روستایی استان بوشهر تزریق می شود ولی به علت فرسودگی شبکه های آبرسانی، توزیع آب از طریق شبکه آبرسانی در برخی روستاها با مشقت انجام می شود. »

احتمال افزایش نزاع بر سر آب

یکی دیگر از پیامدهای ناگوار ادامه خشکسالی، افزایش درگیری ها و اختلافات داخلی میان شهرها و مناطق مختلف کشور بر سر آب است. محسن رنانی، استاد دانشگاه اصفهان در این باره هشدار می دهد؛ « تا چهار سال آینده در ایران جنگ بین استان ها و شهر ها بر سر آب علنی خواهد شد. امروز میدان واقعی جنگ در حوزه آب است. این بحران آب است که واقعاً امنیت ملی ایران را تهدید می کند. » رنانی تأکید می کند: « جنگ پراکنده آب در ایران هم اکنون به گونه ای خزنده و آرام شروع شده و فقط اخبار آن منتشر نمی شود. در حال حاضر این جنگ به صورت پراکنده رخ می دهد اما تا پنج سال آینده شاهد جنگ فراگیر آب در داخل شهرها و بین مناطق و استان ها خواهیم بود. »

به نظر می رسد پیش بینی رنانی چندان بیراه نباشد، چراکه طی هفته های اخیر اخبار متعددی درباره درگیری های مختلف بر سر تقسیم آب منتشر شده است.

در یکی از این موارد، فرمانده انتظامی شهرستان چادگان از قتل جوانی ۲۰ ساله در یکی از روستاهای شهرستان چادگان بر سر تقسیم آب بین دو طایفه عشایری خبر داد. این نزاع بین ۳۰ نفر از افراد این دو روستا و بر سر حق آبه اتفاق افتاد و ضارب هم هنوز دستگیر نشده است. کوروش موگویی، بخشدار چنارود می گوید: « بیشتر عشایر شهرستان چادگان در روستاهای دولت آبادها و پرمه ها سکونت دارند و مابقی هم به حاشیه نشینی و سکونت خطرناک در حاشیه رودخانه زاینده رود روی آورده اند. عشایر و روستاییان در استان چهارمحال بختیاری برداشت های نامحدودی از آب دارند، اما در روستا های استان اصفهان کم آبی و نبود مجوزهای برداشت آب، نزاع ها و درگیری های بین مردم را در پی داشته که قتل جوانی در روزهای پیش نتیجه همین مشکل است.

این مشکل در بخش های مرزی کشور حساس تر است؛ تازه ترین آمارها می گوید۴ هزار روستا در این استان جنوب شرقی ایران آب آشامیدنی ندارند. تنها از ۷۳ روستای بخش تلنگ بلوچستان، ۵۵ روستا با تانکر آبرسانی می شوند. آب های آلوده مردم را بیمار کرده است. اکثر روستاهای بخش مرکزی با بحران بی آبی و خشکسالی مواجه هستند. چاه های آب شرب روستاهای سطح بخش کاملاً خشک شده یا اینکه در شرف خشک شدن هستند.

اکرم بلوچ، رئیس شورای بخش تلنگ یکی از بخش های شهرستان قصرقند در استان سیستان و بلوچستان می گوید: « ادامه این روند بحران بزرگ امنیتی را در بلوچستان به وجود می آورد. مردم هر روز با بخشدار و شوراها درگیر هستند. » پیشتر علی اوسط هاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان گفته بود: « در شرایط خشک و بی آبی ناشی از خشکسالی در استان باید با مدیریت دقیق بحران، نگذاریم یک موضوع اجتماعی تبدیل به بحران امنیتی شود. »

محمد بلوچ زهی، بخشدار مرکزی نیکشهر هم می گوید: « بحران خشکسالی و کم آبی تنش های آبی و جنگ بر سر آب در بخش مرکزی نیکشهر را افزایش می دهد و در صورت نبود چاره اندیشی هر روزه ما با پیامدهای این بحران به شکل های مختلف مواجه می شویم.»
فرصت امروز