قنات زارچ میراث گرانبهای مردمی سختکوش

در پیام امیر صادقی مقدم بخشدار زارچ آمده است: استان دارالعباده یزد همواره در بین ایرانیان به ویژگی های قنات، قنوت و قناعت معروف بوده که این موضوع برگرفته از فرهنگ دیرپای مردمان این دیار است.
وی در این پیام می افزاید: قنات زارچ از نمادهای کهن استان یزد و میراث گرانبهایی از مردمان سختکوش، مومن و متدین زارچ است که اخیرا در سطح بین المللی به ثبت رسیده و به جهانیان معرفی شده است.
در پیام بخشدار زارچ همچنین آمده: ضمن تبریک ثبت جهانی قنات زارچ در فهرست آثار یونسکو، از تلاش وهمت بلند دست اندرکاران میراث فرهنگی استان بویژه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد و کلیه افرادی که در به ثمر رسیدن این موفقیت بزرگ ایفای نقش کردند، صمیمانه تقدیر و تشکر می شود.
شهردار زارچ نیز با صدور پیامی ثبت جهانی قنات زارچ در یونسکو را تبریک گفت، در پیام محمدرضا حفیظی آمده: بدون شک ثبت جهان قنات زارچ بعنوان طولانی ترین قنات ایران در فهرست یونسکو نتیجه تلاش و پیگیری مداوم و ارزنده کارشناسان و مدیران سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده و هدیه ارزشمندی برای استان و بخش زارچ است.
کمیته ثبت میراث جهانی یونسکو در چهلمین اجلاس این کمیته که در استانبول ترکیه برگزار شد با ثبت ۱۱ قنات ایرانی از جمله قنات زارچ در فهرست میراث جهانی یونسکو موافقت کرد.
با موفقیت ثبت قنات های ایرانی در میراث تاریخی – فرهنگی یونسکو، در مجموع ۲۰ اثر ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.
قنات های ثبت جهانی شده در فهرست یونسکو را قنات قصبه گناباد، بلده فردوس، زارچ، حسن آباد، آسیاب آبی میرزانصرالله مهریز، جوپار کرمان، اکبرآباد و قاسم آباد بروات بم، مون در اردستان، وزوان و مزدآباد اصفهان و ابراهیم آباد اراک تشکیل می دهند که در استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، یزد، کرمان، اصفهان و مرکزی قرار دارند.
قنات زارچ با طول بیش از ۸۳ کیلومتر و در عمق ۲۳ متری زمین به عنوان طولانی ترین قنات ساخت دست بشر شناخته شده است، از ویژگی های این سازه ۷۰ پله بودن آن است و این ویژگی به اضافه طولانی بودن و قدمت آن، این قنات را به یکی از قنوات ارزنده دنیا تبدیل کرده است.
قدمت قنات زارچ را متعلق به دو تا سه هزار سال پیش و دوران پیش از اسلام و دوره ساسانی می دانند.
این قنات از نظر طول در ردیف طولانی ترین قناتهای استان یزد و کشور قرار دارد و تشکیل شده از دو رشته اصلی شور و شیرین است که با هدف بهره برداری از آب های زیرزمینی برای مشروب کردن اراضی کشاورزی ساخته شده است.
جوی ربانی، جوی قدمگاه، جوی امام حسین (ع)، جوی وقت الساعت، جوی سیدرکن الدین، جوی کلیمیان و جوی محل تل از جمله پایاب های شاخه شیرین قنات زارچ است.
برای ثبت جهانی این قنات پایاب های جوی کوشکنو، پایاب حاج عباس، پایاب میرعسکر شاهی، حسینیه شاه ابوالقاسم، مدرسه شهاب الدین طراز، مدرسه شاه کمالیه و مسجد جامع و پا شیرهای آب انبار جِن نُک و حسینیه شاه ابوالقاسم مرمت و ساماندهی شدند.
فناوری ساخت قنات در اوایل هزاره اول پیش از میلاد در مناطق خشک کوهستانی ایران گسترش یافت و به کشاورزان این مناطق اجازه داد تا بتوانند در دوره های طولانی خشکی که آب سطحی پیدا نمی شود به کشت و زرع بپردازند، ایجاد قنات به تدریج در مناطق دیگر دنیا نیز رایج شد و اکنون قنات های زیادی از چین تا مراکش و حتی در قاره آمریکا وجود دارند.
شهر زارچ با قدمت بیش از سه هزار سال در کنار شهرهای یزد و میبد از مناطق کهن مرکز ایران محسوب می شود و در پنج کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است.