کاهش عجولانه نرخ سود منطقی نیست

به گزارش یزدی نیوزیک اقتصاددان معتقد است: در حال حاضر تاحدودی سرعت عمل در کاهش نرخ سود نگران‌کننده است اما وقتی خبرهایی به گوش می‌رسد که برخی بانک‌ها با نرخ‌های بیش از ۱۵ درصد سپرده جذب می‌کنند، این هشدار را می‌دهد که بانک‌ها هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که جذب سپرده به هر قیمتی چه عواقب خطرناکی برای نظام بانکی دارد.

پویا جبل‌عاملی در پاسخ به این سوال که آیا در حال حاضر مشکل اصلی اقتصاد ایران نرخ‌های بالای سود بانکی است؟ گفت: مشکلی که در بازار پول به وجود می‌آید را معلول وضعیتی می‌دانم که در اقتصاد وجود دارد، حتی می‌توانم بگویم که رابطه‌ای دو طرفه در این میان وجود دارد، یعنی نمی‌توانیم بگوییم که به دلیل اینکه نرخ سود بالا بوده مشکلات اقتصادی به وجود آمده است، حتی ممکن است وجود مشکلاتی در اقتصاد کشور سبب شود که نرخ سود بالا باشد. او افزود: زمانی که می‌گوییم اقتصاد در تنگنای مالی است مشخص است که یکی از تبعات آن این می‌شود که نرخ بهره سیستم بانکی افزایش پیدا ‌کند.

این اقتصاددان در ادامه بیان کرد: البته همان گونه که بارها و بارها گفته‌ام، وقتی که تورم کاهش پیدا می‌کند و بعد به تبع آن تورم انتظاری پایین می‌آید، نرخ بهره هم کاهش پیدا می‌کند و آنچه به خصوص در این کاهش‌های اخیر شاهد آن بودیم، به نظر من دستوری نبوده و شرایط اقتصاد بوده، یعنی شرایط اقتصاد به این سمت رفته که با کاهش نرخ تورم، تورم انتظاری کاهش پیدا کرده و بعد آن میزان تقاضای پولی که در اقتصاد وجود داشته به نحوی تعدیل شده که نرخ سود بانکی را کاهش داده است. بنابراین از نظر من این موضوع کاملا طبیعی به نظر می‌رسد.

 جبل‌عاملی گفت: البته چیزی که برای سیاست‌گذار مهم است این است که وضعیت این روزها، ما را به وضعیتی که پیش از سال ۹۲ داشتیم برنگرداند، چرا که در آن زمان فشار ممتدی روی نرخ سود بود و در نتیجه نرخ سود پایین‌تری از نرخ تورم داشتیم. او ضمن بیان اینکه اگر آن خطر وجود نداشته باشد، من آنقدر نگران این نیستم که نرخ سود بالا یا پایین باشد، افزود: بنابراین ما اگر بخواهیم نگرانی راجع به نرخ بهره داشته باشیم، این نگرانی است که بخواهیم فارغ از چارچوب نرخ بازار، نرخ سود را بالا و پایین کنیم، اگر این موضوع وجود نداشته باشد و بگذاریم که بازار کار خود را بکند فکر نمی‌کنم که آنقدر باید راجع به این نگرانی داشته باشیم که نرخ بهره یک درصد پایین یا بالا رفته باشد.

جبل‌عاملی در پاسخ به این سوال که با توجه به کاهش نرخ سود سپرده‌ها به ۱۵ درصد، آیا مشکل تنگنای مالی و تقاضا حل خواهد شد؟ گفت: کاهش نرخ سود سپرده‌ها سبب می‌شود که نرخ سود تسهیلات نیز کاهش پیدا کند و کاهش نرخ سود تسهیلات می‌تواند سبب افزایش سرمایه‌گذاری شود و افزایش سرمایه‌گذاری نیز می‌تواند رونق ایجاد کند، یعنی تقاضای کل اقتصاد افزایش پیدا کند و در نتیجه رشد اقتصادی بیشتری داشته باشیم. او افزود: اما نکته این است زمانی که تقاضا زیاد می‌شود ممکن است تبعات تورمی داشته باشیم و تا زمانی که بانک مرکزی هوشیار باشد و نگذارد که این تبعات تورمی بروز پیدا کند، نگرانی وجود ندارد که نرخ سود تا این میزان کاهش پیدا کرده باشد. این اقتصاددان در پاسخ به اینکه در حال حاضر نرخ سود ۱۵درصدی چقدر با واقعیت‌های اقتصادی ما همخوانی دارد؟

گفت: من معتقدم مقداری سرعت عمل در کاهش نرخ سود نگران‌کننده است، اما از طرفی وقتی خبرهایی به گوش می‌رسد که برخی بانک‌ها با نرخ‌های بیش از ۱۵ درصد سپرده جذب می‌کنند، این هشدار را می‌دهد که بانک‌ها هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که جذب سپرده به هر قیمتی چه عواقب خطرناکی برای نظام بانکی دارد. او افزود: باید ببینیم که این نرخ سود پایدار می‌ماند یا باز هم با فشارهایی که وارد می‌کنند سبب کاهش مجدد آن می‌شوند.

زمانی که شما این نرخ سود را با نرخ تورم که تک رقمی هم شده مقایسه کنید، می‌توانید حاشیه سود ۵ تا ۶ درصدی را مشاهده کنید، این حاشیه سود به نظر معقول می‌رسد و باید ببینیم که آیا باز هم تناسبی با تورم خواهد داشت یا خیر، اگر چه باز هم من معتقدم که ممکن است مقداری این کاهش به سرعت انجام شده باشد اما در کل به نظر معقول می‌رسد.

 این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که نرخ سود بانکی تا چه میزان باید کاهش یابد تا زمینه خروج از رکود را فراهم کند، گفت: من یا هیچ شخص دیگری نمی‌توانیم بگوییم که نرخ سود مناسب بازار چقدر است. نرخی که بدون دخالت دولت با توجه به مکانیسم عرضه و تقاضا در بازار تعیین شود برای اقتصاد مناسب است.

دنیای اقتصاد