تعیین الگوی مصرف نقش موثری در پیش‌بینی میزان تقاضای آب دارد

«بهروز دهقان» اظهار کرد: الگوی مصرف به رفتار مشابه گروهی از مصرف‌کنندگان اشاره دارد که روند مصرف مشابهی دارند یا پاسخ مشابهی به متغیرها می‌دهند، حتی در یک منطقه جغرافیایی نسبتاً کوچک، چندین الگوی مصرف ممکن است وجود داشته باشد و از سوی دیگر، مصرف‌کنندگان در مناطق مختلف ممکن است الگوی مصرف مشابهی داشته باشند که در نتیجه، مدل‌های مختلف پیش‌بینی برای مصرف آب در دهه‌های گذشته تکامل یافته‌اند.

وی ادامه داد: شرکت های آب منطقه‌ای به مصرف کنندگان مختلف اعم از شهری و روستایی، کشاورزان و مناطق صنعتی، خدمات ارائه می دهند و مسئولیت تامین آب آنها را بر عهده دارند بنابراین، یکی از چالش‌های تقاضای آب، ناهمگونی مصرف‌کنندگان است و هنگامی که یک مدل‌ پیش بینی مصرف آب با دقت بالا مورد نظر باشد، در نظر گرفتن این ناهمگونی اهمیت بیشتری پیدا می کند.

دهقان افزود:برای پیش بینی مصرف آب ابتدا میزان مصرف یا بهتر بگوییم الگوی مصرف برای گروه‌هایی از مصرف‌کنندگان با ویژگی‌های مصرف مشابه جمع‌آوری می‌شود و سپس بر اساس پیش بینی تغییرات الگوهای مشابه، پیش بینی میزان مصرف در آینده بدست می آید.

وی با اشاره به اهمیت بالای برنامه‌ریزی و مدیریت آب در عصر تغییرات اقلیمی جهانی و رشد سریع جمعیت، افزود: برنامه ریزی و مدیریت آب در شرکت‌های آب منطقه‌ای شامل توسعه ظرفیت زیرساختها، برنامه‌های توسعه، تثبیت یا کاهش بهره‌برداری و همچنین طرح‌های سیاستی مانند نرخ آب، یارانه ها، مقررات و برنامه های ویژه نظیر برنامه سازگاری با کم آبی را شامل می شود.

وی ادامه داد: اطلاعات مربوط به برنامه‌ریزی آینده اغلب در زمان تصمیم گیری در دسترس نیست بنابراین، اگر یک مدیریت قوی و انعطاف‌پذیر مورد نظر باشد، روش‌هایی برای تخمین عواملی که بر تصمیمات و سیاستهای شرکت‌های آب منطقه ای تأثیر می‌گذارند، ضروری است.

به گفته وی، افزایش تقاضای آب در آینده یک عامل اصلی در مدیریت و برنامه ریزی آب به شمار می‌رود، پیش بینی مصرف آب بر اساس الگوهای مصرف برای به دست آوردن بینشی در مورد تقاضای آب به عنوان ورودی برای فرآیندهای تصمیم گیری در سیاست های عملیاتی و برنامه ریزی زیرساختها استفاده می شوند.

این مقام مسئول با بیان اینکه در دهه های اخیر به کارگیری مدل سازی پیش بینی مصرف آب یکی از راههای پیش بینی مصرف آب به شمار می‌رود، اظهار کرد: بعضی از مدلهای پیش بینی مصرف آب از تجزیه و تحلیل سری زمانی، که فقط سوابق تاریخی مصرف است استفاده می کنند و در مدل‌سازی مصرف بخصوص مصرف شرب بهتر است مجموعه‌ای از متغیرها مانند سوابق مصرف، سوابق آب و هوایی، قیمت آب، سن، تحصیلات و اندازه خانواده برای پیش بینی تقاضای آب در نظر گرفته شوند.

وی افزود:گاهی یک مدل پیش بینی واحد را برای یک منطقه نسبتاً بزرگ به کار می‌برند، در حالیکه الگوی مصرف در یک روستا، یک منطقه زراعی، یک منطقه با کشت باغی، یک شهرستان و یک حوضه آبریز متفاوت است و ناهمگونی مصرف منطقه (الگوی مصرف متفاوت) با این شیوه پیش بینی مصرف آب، نادیده گرفته شده و ممکن است به یک رابطه ضعیف بین متغیرها و تقاضای آب منجر شود. البته بکارگیری گروههای کوچک الگوی مصرف برای نمونه در سطح خانوار یا مناطق کوچک نیازمند پردازش مقادیر زیادی از داده‌ها​است و بنابراین برای مدل‌های مقیاس منطقه‌ای کاربرد کمتری دارد.

به گفته وی، تجمیع مصرف‌کنندگان بر اساس نوع مصرف آب (به عنوان مثال، کشاورزان و مصرف خانگی) نیز بیش از حد کلی خواهد بود زیرا کشاورزان در الگوهای مصرف آب بسته به نوع کشاورزی(محصولات زراعی، باغ‌ها یا گلخانه ها) متفاوت هستند. بعلاوه یک مصرف کننده ممکن است چندین نوع مصرف آب داشته باشد.

مدیر تحقیقات، برنامه ریزی و بررسی های اقتصادی شرکت آب منطقه‌ای یزد در مورد شرایط خاص کشور نیز اظهار کرد: در کشور ما الگوی مصرف ماهانه به دلیل هوای گرم تابستان، هوای ناپایدار در طول بهار و پاییز ، زمستان معتدل در جنوب و سرد در شمال کشور، تنوع میزان و نوع بارندگی، با توجه به وسعت کشور بسیار وابسته به مکان است.

به گزارش یزدی نیوزو به نقل از روابط عمومی آب منطقه‌ای یزد، دهقان ادامه داد: تقاضای آب کشاورزی در مقیاس ماهانه و سالانه دارای تنوع بسیار بالاتری است. تغییر ماهانه ممکن است در نتیجه تغییرات بارندگی و دما باشد، در حالی که تغییرات سالانه ممکن است به دلیل تغییرات ساختاری (مانند تغییر در یارانه ها و نرخ آب و برنامه های تکلیفی نظیر سازگاری با کم آبی ) و تصمیمات کشاورز مانند تغییر در نوع محصول، استفاده از گلخانه ها، باغ ها و غیره باشد.

منبع:ایسنا یزد