چرخه تعطیلی و لغو فعالیت‌های فرهنگی باید اصلاح شود/موفقیت اصلی اصحاب فرهنگ در رسانه بودن است

به گزارش یزدی نیوزاستاد انصاری در مراسم بزرگداشت شادروان رادی مدیر مسئول نشریه سایبان که در یزد برگزار شده بود ،زبان و ادبیات فرهنگی را نوعی از زبان معرفی کرد که با بسیاری از زبان‌های دیگر از جمله زبان سیاست و زبان ادبیات تعلیمی حوزه و دانشگاه متفاوت دانست و با انتقاد از کسانی که بدون گذر از مرحله ی فهم زبان فرهنگ، بلافاصله از مقطع آموزشی حوزه و دانشگاه به عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی وارد می‌شوند؛ بیان داشت: در مراکز خوبی که در پی تعلیم و تربیت‌های عالی هستند، مثلا به جمعیت پزشکی، اخلاق پزشکی هم می آموزند، اما جامعه ما نسبت به برخی از این مشکلات بی‌تفاوت می‌گذرد. فارغ التحصیلان، گاهی یکسره از حوزه و دانشگاه وارد عرصه‌های فرهنگی می‌شوند بدون آن که توانایی و آگاهی از ادبیات فرهنگی را کسب کرده باشند.
وی تاکید کرد: زبان فرهنگی، نوعی زبان است که بر مبنای مهربانی است، زبان سیاست، زبان مدیریت اجرایی، اقتصادی، یا صنعتی نیست، زبانی است از جنس عشق، زبانی است که جز نرمی و لطافت نمی شناسد، زبان فرهنگی به قدری نرم است که حتی در برابر دشمن، بر همان نرم و رامشگری دوام می آورد و به همین جهت هدف انتقاد تیز طبعان و سخت سخنان نیز خواهد گشت.
این محقق علوم دینی با اشاره به این که یکی از اختلاف‌ها بین مسئولان و نظامیان و پادگانیان از همین‌جا آغاز می‌شود و ادبیات فرهنگی با ادبیات سازمان‌های سیاسی و اجرایی و نظامی متفاوت است گفت: گاهی زبان اصحاب فرهنگ برای این مراکز قابل فهم نیست، زبان فرهنگی برای پادگانیان قابل فهم نیست، بیاناتی که اهل فرهنگ مطرح می‌کنند، با نظامیان و سیاسیون و افراطیون تفاوت دارد.
وی سپس به نقل روایتی از پیامبر اکرم پرداخت و اظهار داشت: حضرت محمد مصطفی(ص) فرمودند سه مسئله است که یک بخش بزرگ از رسالت پیامبران را به خود اختصاص داده است:  یکم: الرفق؛ یعنی زبان نرم داشتن، خلق و خوی آرام و متین، بدون خشم و داعیه‌دار جذب و وصل و کنش. تو برای وصل کردن آمدی / نی برای فصل کردن آمدی. این زبان، زبان وصل کردن است.

? فشار غیرقابل کنترل مخاطبان به اصحاب فرهنگ

استاد انصاری دومین بخش از رسالت پیامبران را «الاقتصاد» یا اعتدال معرفی کرد و گفت: واژه اعتدال ابتدا به معنای گرایش اعتدالی در مباحث مالی مطرح بوده ، اقتصاد یعنی تعادل داشتن و معتدل بودن، و به چپ و راست خم نشدن، یعنی بر سر مرز حقیقت‌ها و ارزش‌ها، معتدل گام زدن و سخن گفتن.
حسن الجوار؛ همزیستی نیکو؛ سومین بخش از رسالت پیامبران بود که انصاری آن را یادآور شد و خاطرنشان کرد: آنان که زبان فرهنگی دارند به رغم خرده‌گیری‌هایی که می‌شود، با گروه‌ها و گرایش‌های گوناگون نوعی روابط پسندیده دارند و شما از شخصیت‌هایی که مسئولیت‌های فرهنگی پذیرفته‌اند نمی‌توانید انتظاری جز این داشته باشید.
وی افزود: راه دراز و دشوار فرهنگ به اینجا ختم نمی شود، فقط بالادستی‌ها نیستند که فشارهایی را بر اصحاب فرهنگ وارد می‌کنند، گاهی مخاطب‌ها نیز فشارهای غیرقابل کنترلی را بر اصحاب فرهنگ وارد می‌کنند و بخشی از طولانی شدن کار فرهنگی به همین دلیل است. مخاطب با فهم‌های بعضا ناقص خودش و عادت هایی که با آن خو کرده ، اصحاب فرهنگ را دچار تنگناهایی می‌کند .

حجت‌الاسلام والمسلمین انصاری در بخش دیگری از سخنان خود توصیه کرد: دوستان ذهنشان را معطوف کنند به برخی روایات. از امام صادق(ع) آمده است که قولوا مایعرفون و دعوا ما ینکرون؛ یعنی بگویید آنچه را مخاطبان شما آن را می شناسند و آنچه را مخاطب نمی شناسد رها کنید. این توصیه، به دلیل فشاری است که مخاطبان، بر فرهنگ، تحمیل می کنند. ، یک خطیب،‌یک هنرمند، یک فیلم‌ساز، یک ارتباطگر، بخشی از مشکلاتی که دارد ناشی از کنش با مخاطبانش است، با تغییر سطح آگاهی مردم، نویسنده امروز هیچگاه محدودیت‌های سال‌های گذشته را تجربه نمی‌کند، اما فشارهای جدید دیگری را از ناحیه مخاطب همواره می بیند و تحمل می‌نماید.
وی همچنین توضیح داد: معمولا فشارهای برخاسته از سطح جامعه و توده های عوام، با واسطه یا بی واسطه، به کل جامعه منتقل می‌شود، و موج هایی می آفریند. اولین کسانی که به این عرصه ورود می‌کنند، سیاستورزان هستند، و چون بیش از آنکه به فرهنگ جامعه، فکر کنند، به تعداد جمعیت و افزایش رای توجه دارند، به این موج، بیشتر دامن می زنند. تعطیلی‌ها و لغو و جلوگیری از اکران و انتشار و … به این موضوع برمی‌گردد و این چرخه تعطیلی و لغو فعالیت‌های فرهنگی باید اصلاح شود.
این پژوهشگر علوم دینی تاکید کرد: سیاستمداران باید به معنای واقعی سیاستمدار و به دنبال راه بردن جامعه باشند نه این که هر صدایی را که از جامعه برخاست، نعمت پروردگار بدانند و پیشاپیش آن صداها بیفتند. اصحاب فرهنگ نیز به لحاظ مخاطب عمومی که انتخاب کرده‌اند وظیفه اشان سنگین‌تر می‌شود و باید با همت این  فشار و سختی را تحمل کرد و کوشش بیشتری بنمایند تا جامعه به این ظرفیت برسد که سخن آنان را بنوشد و بفهمد، برخی از فشارها بر اصحاب فرهنگ به این مقطع برمی‌گردد.

? زبان فرهنگی باید به سوی اصلاح خشونت در جامعه برود
استاد انصاری با اشاره به سختی‌ها و فشارها و بی‌مهری‌هایی که اصحاب فرهنگ در یک استان تحمل می کند ، سهم دیگری از فشارهای موجود در مسیر فرهنگ و کار فرهنگی را بر اساس سخنان پیشوایان، در جابجایی اولویت‌ها و پرداختن به فروع به جای اصول ارزیابی کرد و گفت: اصحاب فرهنگ نیز گاهی مانند سیاستمداران، به این خطا دچار می شوند که مسائل فرعی و کوچک را مسائل اصلی جامعه فرض می‌کنند،‌ مانند آنان که اندکی تار مو را می‌بینند ولی فقر را و بی عدالتی و تفاوت درآمدها را نادیده می‌گیرند.
وی در این بخش از سخنان خود در خصوص جنجال حقوق های نجومی ابراز داشت:  مراکز دولتی باید رسما پاسخگو باشند که مبنای پرداختی‌های حقوق بالا، مربوط به این دوره است یا دوره قبل و چه اقداماتی را برای اصلاح آن کرده‌اند؟! وی افزود، اشتباه در تشخیص اصول و فروع، راه را در عرصه‌های فرهنگی دور و دراز می‌کند و اصحاب فرهنگ باید از مسایل اصلی تا به سامان نرسیده است ، به مسایل پَرت و دورافتاده توجه چندانی نکنند.
این عالم دینی برای نمونه تاکید کرد که اگر چنانچه خشونت در سطح جامعه رو به رشد و فزایندگی باشد باید زبان فرهنگی آنان به سوی اصلاح و کاهش آن برود، و پیشگیری از آن ، مسئله اصلی باشد؛ و گفت: امام باقر(ع) در انتقادی سازنده از جامعه زمان خودش می فرماید شما مشکل‌تان این است که فرعیات را چسبیده‌اید و خطوط اساسی و اصولی را فراموش کرده‌اید.

حجت‌الاسلام والمسلمین انصاری سهم دیگری در دشواری و درازی راه فرهنگ را در این دانست که اصحاب فرهنگ به جای این‌که به توزیع فکر و ایده ها، فکر کنند، به توضیح ایده‌ها و آرمان های خود می‌پردازند و این شعر از حافظ را قرائت کرد:
فکر خود و رای خود در مذهب رندی نیست /  کفر است در این مذهب خودبینی و خودرایی
وی خطاب به حاضران در این مراسم گفت: اصحاب فرهنگ باید بدانند موفقیت اصلی‌شان در رسانه بودن است. باید از یک سو، مشکلات گسترده در لایه های جامعه را بیابند  و به اصحاب قدرت و بالادستی‌ها منتقل کنند، و از سویی دیگر باید از متفکران، جامعه شناسان، تاریخدانان، اقتصاددانان، دین شناسان، قرآن پژوهان و روشنفکران، اندیشه‌ّهای درست و سودمند را بگیرند و در قالب های فرهنگی و هنری مناسب به جامعه انتقال دهند و میان اندیشمندان  و توده های جامعه ارتباط برقرار کنند. اصحاب فرهنگ باید جایگاه خود را بدانند و بیش از آن که به ترویج رای خود سرگرم باشند، باید به آرای اصحاب اندیشه بپردازند، بیشتر از دیگران بخوانند و کمتر از خود بگویند، نباید این گونه شود که نشریه‌ای مجوز بگیرد و بخواهد صرفا به انتشار رای و فکر خود بپردازد.
استاد انصاری با انتقاد از ناشناخته ماندن برخی شخصیت‌های فرهیخته کشور و استفاده نکردن رسانه ملی از این شخصیت‌ها، وظیفه رسانه ملی و همچنین مطبوعات و سایر رسانه‌ها را در این زمینه یادآور شد و افزود: نشریه‌ "سایه بان" که مرحوم شادروان دکتر محمدعلی رادی میبدی منتشر می‌کرد در این خصوص تلاش زیادی می‌کرد و الگو بود، به ویژه در چند سال اخیر، نمره مطلوب گرفته بود.
این دانشمند علوم دینی با اظهار این که متاسفانه مشاهده می‌شود امثال من، به جای این که اندیشه دیگران را بخوانیم و درصد اندکی بر آن بیفزاییم، گاهی درصد زیادی از پیش خود، می‌گوییم و اندکی از بزرگان استفاده می‌کنیم، خاطرنشان ساخت: جامعه هم باید در برابر رسانه ها ، رفتاری عقلانی داشته باشد و روایت‌هایشان از بزرگان اندیشه را بگیرد و آرای بی اهمیت و ارتجالی آنان را رها سازد، رسانه ها نیز باید آرای بلند صاحبنظران را که در جامعه به هرز می‌رود به جامعه منتقل کند. همچنان که ائمه متأخر، در باره نوشته های فراوان ابن ابی عزاقر، یکی از غالیان آن دوره ها، فرمودند: خذوا ما رووا، و ذروا ما رأوا؛ به روایت های آنان از بزرگانتان اهمیت بدهید و آرای شخصی آنان را رها کنید.
گفتنی است این مراسم  از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تجلیل و بزرگداشت مقام شادروان دکتر محمد علی رادی میبدی مدیر مسئول نشریه سایه‌بان در حسینیه شهید صدوقی یزد با حضور اهالی فرهنگ و هنر و رسانه استان یزد برگزار شده بود.

خبر از محمد امامی