مسجدجامع میبد، مسجدی اسلامی با ایوانهای بلند
مسجدجامع میبد که بنا به نوشتههای تاریخی و مستندات معماری و باستان شناسی از جمله مساجد اولیه معماری اسلامی ایران محسوب میشود، در ایام نوروز پذیرای مسافران نوروزی است.
به گزارش یزدی نیوز مسجد جامع میبد مجموعهای از چند مسجد تاریخی است که فضاهای متنوعی را با الگوهای مختلف عرضه می کند.
این مسجد از نوع مساجد ایوان دار مرسوم در منطقه یزد است که از صحن مرکزی رو باز با تکرار طرح طاق نما در بدنه ها و فضاهایی چون گنبدخانه، ایوان بلند و شبستان های کناری به عنوان بخش تابستانه در جهت قبله و شبستان های زمستانه (گرمخانه) در سه جهت دیگر تشکیل شده است و ورودی اصلی آن با سر در بلندی از طرف کوچهی شرقی، با گذر از یک فضای تقسیم(هشتی) به صحن باز میشود.
مسجد کوچک حاجی حسنعلی در نبش شمال شرقی مجموعه، دارای صحن طاقنمادار و شبستانی در جهت شمال می باشد. مسجد حسنی (امام حسن(ع)) در شمال غربی مجموعه، شامل گنبدخانهای همراه با دو ردیف شبستان در جهت شرق و غرب است ورودی آن از جبهه شمالی است. محوطه بدون ساخت و ساز غربی نیز در گذشته محل مسجدی بوده که اکنون وجود ندارد.
به طور کلی ساختمان کهن مجموعه با خشت و گل بنا شده است. پوسته داخلی ایوان پیشانی نمای سر پایه های صحن در چهار طرف و پوسته بیرونی گنبد، با طرحهای ساده هندسی آجری کار شده است.
در فضای معماری اصیل مسجد کمترین آرایه ها به چشم میخورد. بر کتیبهی کاشی معرق که در بدنهی داخلی محراب انتهای گنبدخانه نصب است تاریخ ۸۶۷ هجری قمری و نام دوازده امام و بر کتیبه ی چوبی درب ورودی تاریخ ۹۱۳ ه.ق و آیه ای از قران نگاشته شده است.
مسجدجامع میبد بنا به نوشته های تاریخی و مستندات معماری و باستان شناسی از جمله مساجد اولیه معماری اسلامی ایران محسوب میشود. بنیان مسجد، مربوط به حدود سده دوم هجری است که شواهد و مدارک حکایت از طرح مسجدی شبستانی با صحن و فضای سرپوشیده دارد. این مسجد از نظر قدمت با مساجد فهرج، ساوه، اصفهان، دامغان و یزد قابل قیاس است.
همزمان با تحولات معماری در گستره تمدن ایران، نقشه مسجدجامع میبد نیز دگرگون می شود و بنا در حدود سده ششم هجری از طرح شبستانی به مسجدی گنبدی و ایوان دار تبدیل شده و به سوی غرب گسترش پیدا کرده که صحن آن گسترده تر و مناره ای قطور و بلند در انتهای ضلع شمالی به مجموعه ی فضایی افزوده گردید.
اما گسترش جامعتر بنای تاریخی مسجدجامع میبد پس از سده هفتم اتفاق افتاده است. گنبدخانه خشتی و شبستان اطراف آن که به نام امام حسن(ع) شهرت دارد در شمال غرب به مسجد افزوده و فضای پشت مناره نیز جزء بخش سرپوشیده مسجد شد. مسجدی ایوان دار در سمت غربی مسجد قدیم اضافه شد که آخرین حد گسترش فضایی بوده که تا چند سال پیش نیز آثار آن در زمین مسطح و خالی فعلی وجود داشت. محور قبله در فضاهای مربوط به دوره گسترش نسبت به مسجد قدیمی انحراف دارد.
در حدود سده نهم هجری تعمیرات و تغییراتی در بخش های مختلف پس از آسیب های وارده به بنا صورت گرفته و محراب فعلی جایگزین محراب قدیمی شد.
آخرین تغییرات و تحولات اساسی مسجد مربوط به دوره قاجار می باشد که شامل ساخت مسجد حاجی حسنعلی در شمال شرقی مجموعه و شبستان زمستانی حاجی رجبعلی در بخش غربی صحن، با جهت قبله ای متفاوت از فعالیت های دو برادر خیر میبدی است که جایگزین ساختارهای قدیمی شدند.
به گزارش ایسنا، این مجموعه منحصر به فرد و ارزشمند در سال ۱۳۵۶ با شماره ۱۳۴۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
بخش نظردهی بسته شده است..