گذری بر شهرستان بهاباد و موزه علوم طبیعی

به گزارش یزدی نیوز  شهرستان بهاباد با وسعت ۸۲۳۵ کیلومتر مربع، در فاصله ۲۰۰ کیلومتری شهر یزد و ۸۵ کیلومتری شهر بافق قرار دارد. این شهرستان دارای دو بخش «مرکزی» و «آسفیج» و مناطق حاصلخیز جلگه و ییلاقی بنستان و تعداد ۲۴۹ روستا و آبادی و مزرعه است.
آرامگاه ملا عبداللّه بهابادی
شامل بقعه ای است که به مزار ملّا عبدالله بهابادی، صاحب حاشیه ی معروف و منسوب استاد شیخ بهایی که وی و خاندانش ۱۰۰ سال والی نجف اشرف بودهاند، میباشد و هماکنون، به مجموعهی فرهنگی، تفریحی تبدیل شده است.
رودخانه ی شور
رودخانه ی شور در شمال بهاباد با دبی متوسط ۸۵ لیتر در ثانیه، سالیانه به طور متوسط معادل ۲.۶۸ میلیون مترمکعب به صورت زهکشی آب از منطقهی بهاباد خارج مینماید. این رودخانه در طول سال آب دارد و در مسیر عبور خود به سمت کویر اکوسیستم جالب و دیدنی خلق نموده است. در حاشیهی این رودخانه وجود نبکا چشمانداز زیبای دیگری ایجاد نموده است.
رودخانه ی شور تمبر گز
این مکان در ۱۵ فرسنگی شرق منطقه ی کویر بهاباد قرار دارد و جاذبهی دیگر آن این است که با وجود آب شور در این رودخانه یک چشمهی آب شیرین به اندازه یک ظرف ۵ لیتری در میان آبهای شور فوران میکند و بیابانگردان از آن جهت آب شرب استفاده میکنند.
برج حاجی آباد
حاجیآباد، آبادی کوچکی است در نیم فرسخی بهاباد که در مرکز روستا برجی از خشت و گل به محیط بیست و پنج متر و بلندی دوازده متر بنا شده است. این برج دو طبقه است و از طبقهی اوّل پله مارپیچی برای رفتن به طبقه ی دوم و پشتبام دارد. در کمر برج به فاصلهی چهار متر از سطح زمین در کوچکی هست که از آن به داخل برج میرفتهاند و بر بالای این دریچه جای (ریختن) آبجوش به پایین و سنگانداز به صورت پیشآمده (به مانند دماغ) تعبیه شده است. قدمت این برج حدود ۲۰۰ سال پیش بینی میشود.
مقبره ی شیخ محمّد
تاریخ مدوّنی درباره این شخصیّت که مقبرهی او زیارتگاه مردم بهاباد میباشد مشاهده نشده و آنچه که مشهور است میگویند از علمای دورهی صفویّه بوده است ولی چون بهاباد در گذشتههای خیلی دورتر در این مکان ساخته شده بوده است، احتمالاً شیخ محمّد مربوط به دوره های سلجوقیان یا غزنویان باید باشد. مقبره ی نامبرده اگرچه چند سال پیش مقداری مرمّت شده است ولی اصل بنا دست نخورده باقی مانده است.
تهور (تور چاه خونه)
تور به اصطلاح محلی به جایی گفته میشود که محل جمع شدن آب باران در زمستان است و لایهای از آهک و ماسه روی آن را پوشانده تا تبخیر (در دمای ۵۰-۴۰ درجه) به حداقل برسد و لایهی زیر آن نفوذناپذیر است و تا مدت زیادی از سال میماند و شترداران و بیابانگردان میتوانند با کنار زدن شن از آن استفاده کنند. تور چاه خونه تنها مکان آب شیرین در آن منطقه میباشد و  اتاقکی هم با بنایی زیبا از زمانهای بسیار دور در نزدیکی آن میباشد.
قلعه ی جنّت آباد
این قلعه در حوالی روستای احمدآباد، مرکز دهستان جلگه، در ۱۲ کیلومتری بهاباد واقع شده است و هنوز حصار و چهار برج دیدهبانی و نگهبانی این قلعه سالم مانده است. همچنین نمازخانههایی که سر صفّهی زیبایی دارد و اطاقها، راهروها به سبک معماری دورهی زندیه نسبتاً مشخص است. این قلعه حدوداً مربع شکل و ظاهراً طول هر ضلع حدود ۵۰۰ متر میباشد.
درخت کاج وحشی دهستان بنستان
آنچه که در روستای بنستان به عنوان یک اثر زیبا و تاریخی باقی مانده، تک درخت کاج وحشی است که بنا بر نقل بزرگترها عمر این درخت را بیش از ۴۰۰۰ سال تخمین میزنند و در نوع خود بسیار کمنظیر میباشد. از جاذبه های دیگر این روستا میتوان به آسیاب و تنورهی بسیار قدیمی روستا، معدود خانههای باقیمانده از بافت قدیمی که با جذّابیّت خاصّی طرّاحی و احداث شده است و مکانی که برای موزه ی محلی و چایخانه سنّتی برنامهریزی شده است و مجموعهی گردشگری و تفریحی و رفاهی در دست احداث آن اشاره کرد که ترمیم این اماکن با توجّه به پتانسیل موجود در این روستا میتواند زمینهساز توسعهی اقتصادی و اشتغال در این روستا باشد.
آسیاب سنگی روستای جنّت بهاباد
روستای جنّت در کوهستان کمکوییهی آسفیج واقع شده است که از آثار قدیمی و جذّاب آن میتوان به آسیاب سنگی و تنورهی آن که جذّابیّت خاصّی در سردر آن طرّاحی شده است اشاره کرد. ترمیم و راهاندازی آن با توجّه به کوهستانی زیبا، سد پرآب و جذاب حاجیآباد کمکوییه، درختان غولپیکر قدیمی و … میتواند زمینه ی توسعه گردشگری در آن منطقه باشد.
بنای تمام سنگی کمکوییه
یک منزل مسکونی در روستای معروف به روستای دانشی نزدیک کمکوییه وجود دارد که تماماً از سنگهای همان منطقه ساخته شده است. این ساختمان بسیار زیباست و حتّی سقفها از سنگ ساخته شده است و شاید در نوع خود کمنظیر یا حتّی بینظیر باشد.
سرو وحشی کمکوییه (سبل)
از گونه درختان نادر در جهان میباشد که در ارتفاع بالای ۲۵۰۰ متری میروید. این درختان با نام محلّی (سبل) در کوههای آسفیج بهاباد (کوه حسن کل) به صورت پراکنده یافت میشود و طبیعت زیبایی را به منطقه داده است. روستای سبل محلّی است که چندین درخت تنومند از اینگونه در آن با قدمتی چند هزار ساله روییده است (در راه ارتباطی بهاباد – کوهبنان – چهار گداره) و وجه تسمیه ی این درخت از آن گرفته شده است.
برج عظیم آباد
این برج که به شکل قلعه ی کوچک و حصار آن از سنگ میباشد مربوط به دو خواهر به نامهای بیجه عظیمیّه و بیجه خدیجه بوده است که در دورهی صفویّه آباد بوده است و قطعاً ساختمان این برج مربوط به قبل از دوره صفویّه میباشد. در دورهی زندیه به عنوان انبار غله منطقه ی بهاباد نیز استفاده میشده و این دو خواهر که ثروتمند بودهاند در سالهای خشکسالی آذوقهی مردم را تأمین میکردهاند و در نهایت بیجه عظیمیّه خواهر بزرگتر به همسری حاج مهدی که از خیّرین بزرگ آن زمان بوده (و مجموعه ی تاریخی قلعه ی بهاباد مانند: مسجد جامع، حسینیه، آبانبار از آثار خیر او به شمار میآید) در میآید.
گود
این محل در شمالشرقی بهاباد و در کویر قرار دارد و توصیف آن بدینگونه است که چندین رشته کوه به صورت دایره، در پنج حلقه با قطری به اندازه دو فرسنگ و بقیه به صورت پلکانی و به نسبت کمتر این گود را به صورت چند حصار قلعه تودرتو محاصره کرده و در وسط این گود، رودخانه ی آب شوری به میزان ۶ لیتر در ثانیه جریان دارد که جلوهی زیبایی به این طبیعت و آب و هوای کویری داده است.
برج دیده بانی قدیمی قلعه ی ببروییه
روستای ببروییه از روستاهای پرجمعیّت دهستان بنستان میباشد که در ۶ کیلومتری مرکز دهستان واقع شده است. در مرکز بافت قدیمی، روستای قدیمی تمام خشتی به محیط سی و پنج در بلندی دوازده متر دیده میشود که علاوه بر این برج سنگی قدیمی نیز در حاشیهی روستا که امروز بافت جدید آن را شامل میشود و یک برج خشت و گل در ارتفاعات کاملاً مجاور روستا که احاطه بر کل روستا و روستاهای همجوار دارد، دیده میشود. قدمت این برجها حدود ۴۰۰ سال تخمین زده شده است.
قـلعه ی قـدیمی روستای ده عسکر
روستـای ده عـسکـر از روستاهای تابعه آسفیج میباشد که قدمت بالایی دارد. از جمله آثار قدیمی باقیماندهی آن میتوان به قلعهی قدیمی این روستا که با شکل و طرّاحی منحصر به فرد در دوران صفویّه احداث گردیده است و برج دیدهبانی تمام خشت و گل آن که حدود ۴۰۰ سال قدمت دارد، اشاره کرد.