طرح «همسایگی کویر» برای رونق بافت تاریخی یزد
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار یزدی ها( یزدی نیوز) طرح «همسایگی کویر» از سوی یک جوان یزدی برای اجرا در بافت تاریخی یزد کلید خورده است تا روابط اجتماعی و صمیمی همسایه‌ها در گذشته در طراحی شهری پیاده‌سازی شود. در این طرح تلاش شده که ساکنان قدیمی با بافت آشتی داده شوند و به آنجا بازگردند چرا که این روزها بسیاری از ساکنان بافت آنجا را ترک کرده‌اند. این موضوع نگرانی‌هایی را برای مدیران شهری و دوستداران حفاظت از بافت سنتی و تاریخی شهر ایجاد کرده و آنان اقداماتی را برای جلوگیری از تشدید این مهاجرت‌ها در پیش گرفته‌اند.
در ادامه گفت‌وگوی روزنامه همشهری را با «مجتبی فرهمند» طراح طرح«همسایگی کویر» و مدیر پایگاه پژوهشی شهر تاریخی یزد می‌خوانید.
- هدف از تهیه طرح «همسایگی کویر» چیست؟
یزد وسیع‌ترین بافت‌تاریخی کشور را به خود اختصاص داده که هنوز هم پویا و زنده است، اما این بافت دیگر مانند گذشته نیست و با رشد شهرنشینی، اهالی اصلی خود را از دست داده است. این طرح با رویکرد بازگشت رونق و پویایی به بافت تاریخی و همچنین جلوگیری از خالی‌شدن بافت از ساکنان اصیل در بافت تاریخی یزد کلید خورده است. هدف از تهیه این طرح، حفظ و احیای پویایی بافت تاریخی و همچنین حفظ روابط میان همسایه‌هاست. این طرح قصد دارد همه مصادیق روابط اجتماعی، فرهنگی و سنت‌های گذشته را در بناهای امروزی کاربردی کند. این طرح شهری که حائز رتبه برتر و جایزه ملی شورای علمی و هیات داوران نخستین رویداد «جستار کیفیت در تجربه‌های بازآفرینی شهری» شده، در محله تاریخی «نظر کرده» یزد اجرا شده و با موفقیت به پایان رسیده است.
- زمان مورد نیاز برای اجرای این طرح را بیان کنید.
وجود بناهای فرسوده چهره بافت‌تاریخی شهر را مخدوش کرده بود از این رو اجرای طرح در محله نظرکرده چند سال زمان برد اما پیشرفت خوبی نیز داشت. دستاورد این طرح جایگزین شدن واحدهای فرسوده، زیباسازی شهر و ایجاد فضایی دلنشین در محله قدیمی نظرکرده بود.
- چطور شد که به فکر پیاده‌کردن الگوی زندگی سنتی در بافت تاریخی افتادید؟
می‌توان از الگوی معماری گذشته در شهرسازی مدرن کمک گرفت از این رو با همکاری بخش‌خصوصی، به ترکیبی از سنت و مدرنیته برای انبوه‌سازی در بافت تاریخی شهر پرداختم که با این کار، روحی تازه‌ای در کالبد بی‌جان بافت دمیده شد. انبوه‌سازی در بافت تاریخی را در وسعت ۴۵۵۰ مترمربع و در ۲ طبقه دنبال می‌کنم و در طبقه پایین فضاهایی شامل پارکینگ، انباری، استخر، سونا و جکوزی، سالن ورزشی، کتابخانه، فضای بازی بچه‌ها، باغچه، حوض و غیره تعبیه می‌شود.
- قطعا این موضوع گام موثری برای جلوگیری از مهاجرت مردم به خارج از بافت است. چه راهکارهای دیگری را در این باره مد نظر دارید؟
برای ادامه زندگی و رونق بافت تاریخی یزد، اجرای طرح همسایگی کویر را با جدیت در سایر محله‌های بافت دنبال می‌کنیم. هدی این طرح افزایش ارتباط متقابل میان انسان و محیط زندگی است؛ به گونه‌ای که ارتباط میان همسایه‌ها به آنچه در گذشته در بافت سنتی شاهد بودیم، نزدیک شود. از دیرباز در فرهنگ ما همسایگی و هم محله‌ای بودن رابطه‌ای صمیمانه تلقی می‌شد؛ به‌طوری‌که همسایه‌ها خانواده‌ای بزرگ را شکل می‌دادند اما در بافت کنونی، ارتباط واحدهای مسکونی با فضای عمومی و معابر مانند گذشته نیست. در شهرهای مدرن امروزی، بر خلاف گذشته که روابط اجتماعی محور فعالیت افراد بود، این روابط به کالا تبدیل شده‌اند. نقش معماری سنتی در افزایش روابط اجتماعی میان همسایه‌ها و ارتباط افراد در محله، نشانی از خودمانی بودن همسایه‌ها در گذشته است. در گذشته افراد بسیاری در کنار یکدیگر و در یک خانه زندگی می‌کردند از این رو این ارتباط به نحوه برخورد این افراد با سایر اهالی محله نیز تعمیم یافته بود.
- برای اجرای این طرح از چه ظرفیت‌هایی کمک گرفته‌اید؟
آنچه برای ارتقای ارتباط متقابل میان افراد محله در نظر گرفته‌ایم شامل سادگی بیرونی بنا همراه با هیجان و تحرک فضای‌درونی، شفافیت، سبکی و فرح بخشی، استفاده از عناصر آشنای معماری ایران مثل ساباط، تویزه، کلاه فرنگی و حیاط مرکزی است. در اجرای این طرح تلاش می‌کنیم که برای ایجاد هماهنگی بیشتر در بافت، از مصالح رایج در بافت در بدنه و کف استفاده شود. رعایت اصل محرمیت و مشرف نبودن خانه‌ها به یکدیگر و همچنین معابر به خانه‌ها از دیگر مواردی است که در نظر گرفته‌ایم. همچنین جدا کردن عرصه‌های عمومی و خصوصی در واحدها و طراحی خانه به گونه‌ای که تجربه زندگی در سطوح مختلف حیاط، بام و فضاهای مختلف بسته، باز، نیمه باز و سرپوشیده را برای انسان داشته باشد از دیگر مواردی است که در این طرح در نظر گرفته شده‌است. هدف از این اقدام نیز شناسایی و تقدیر از تجربه‌هایی است که بتواند تاثیری آشکار در بافت شهری داشته باشد و موجب بهبود کیفیت زندگی مردم شود.
بخش نظردهی بسته شده است..