حاشیه و گرفتاری های تخریب بافت تاریخی یزد
حاشیه های تخریبی که از دولت گذشته در خصوص بافت تاریخی امامزاده جعفر و مسجد ملا اسماعیل یزد مطرح بود دوباره دردولت تدبیر هم ادامه دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار یزدی ها( یزدی نیوز) امیرترقی نژاد در گزارشی برای هفته نامه پرگار نوشته است: دو سال پیش با نام"طرح توسعه امامزاده جعفر یزد (ع)" کار را آغاز و تعدادی از بناها و خانه‌های تاریخی ارزشمند متعلق به دوره قاجار را تخریب و هر از چندگاهی با تخریب‌های گاه و بی‌گاه یک خانه، بنا و حتی یک جداره تاریخی، کارشان را جلو می‌بردند.این حاشیه های تا جایی ادامه داشت که حتی معاون عمرانی استاندار یزد از تخریب و نابودی ۲۰۰ هکتار از بافت تاریخی یزد در طول یک دهه گذشته خبر داد.
محمدرضا سید حسینی در نشست معاونان استانداران سراسر کشورافزود: در طول یک دهه گذشته و در زمان فعالیت دولت قبل، ۲۰۰ هکتار از بافت تاریخی یزد از بین رفت که به ناچار با تطبیق نقشه‌ها، دوباره این بخش‌ها را به بافت بازخواهیم گرداند.
وی با اشاره به اینکه ۱۰۰ هکتار از بافت تاریخی یزد برای ثبت جهانی آماده می‌شود، خاطرنشان کرد: گروه‌های مختلف بر روی پرونده این بافت کار کرده‌اند و امیدواریم با ثبت جهانی بافت تاریخی یزد، شرایط بهتری در این بافت حاکم شود.
حال اگرچه ،مسئولان کنونی سازمان میراث فرهنگی استان یزد تا کنون در برابر این تخریب‌ها ایستاده‌اند اما اکنون ورق برگشته و شرایط شکل دیگری گرفته است. آخرین قدم را هم همین چند وقت پیش، روی یکی از خانه‌های کنار این مسجد که به گفته محمد مهدی شرافت، مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد ارزش تاریخی‌اش به نسبت بناهای دیگر زیاد نبود برداشتند و حالا میراث فرهنگی اعلام کرده طرح‌شان را در شورای فنی بررسی می‌کند.
کارشنسان حوزه میراث فرهنگی هشدار می دهند، بافت تاریخی همچنان وضعیت بحرانی به سر می‌برد که اگر عزم جدی برای صیانت از بافت تاریخی وجود نداشته باشد، بافت‌های تاریخی ذره ذره نابود می‌شود. لذا اکنون زنگ خطر برای مهمترین بافت‌های تاریخی کشور به صدا در آمده است به طوریکه بافت تاریخی یزد دچار مرگ تدریجی شده‌است و به آرامی از پوسته اصلی شهرها کنده می‌شود.
قضیه یک حاشیه تاریخی
شرافت در خصوص تخریب حواشی مسجد ملا اسماعیل یزد به ایسنا گفته است: با توجه به کمبود فضا برای برگزاری برخی مراسم‌ها در مسجد ملااسماعیل و در نظر گرفتن این اولویت که میراث‌فرهنگی تمایل دارد برای حضور بیشتر مردم در بافت این نوع برنامه‌های مذهبی همچنان در همین فضا باشد، دو گزینه داریم؛ یا اینکه امکانات مورد نیاز این مکان را تامین کنیم یا محل برگزاری این مراسم‌ها از بافت تاریخی یزد خارج شود که این بحث قطعا در اولویت ما نیست.
او با بیان اینکه اداره کل میراث فرهنگی استان یزد تلاش خود را می‌کند تا نیازهای ضروری برای برگزاری مراسم‌های مسجد "ملااسماعیل" را برطرف کند تا یک اتصال در داخل بافت ایجاد شود، توضیح می‌دهد: از سوی دفتر امام جمعه طرحی تهیه و به دفتر شورای فنی میراث فرهنگی استان فرستادند که بررسی و تصویب شد.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد با بیان این نکته که طرح تهیه شده در حال حاضر جدا از تخریب‌های بدون برنامه‌ای است که متاسفانه مدتی پیش در این بافت تاریخی رخ داده، ادامه می‌دهد: یکی از مهمترین ساختمان‌های تاریخی و دارای ارزش در بافت تاریخی یزد را شش ماه پیش و بدون هیچ استعلام و اطلاعی بطور ناگهانی تخریب کردند.
او تاکید می‌کند: در طرح تصویب شده از سوی شورای فنی استان، خانه‌هایی که مدنظر قرار گرفته‌اند نسبت به ارزشی که برای بناهای تاریخی در یک بافت تاریخی ایجاد می‌شود، فاقد ارزش هستند و آن طرح منطبق با ضوابط میراث فرهنگی است.
وی همچنین با بیان این نکته که نوسازی‌های در حال انجام در بافت تاریخی یزد براساس تائیدیه الگوهای میراث فرهنگی است، اضافه می‌کند: طرح تصویب شده نیز برای اجرایی شدن در محدوده‌ی مسجد «ملااسماعیل» منطبق با این ضوابط هستند.
شرافت اظهار می‌کند: در حد ضرورت اجازه‌ی نوسازی به بناهای قرار گرفته در بافت تاریخی را داده‌ایم اما ما دقیقا اصرار داریم که هر اقدامی در این محدوده براساس الگوها یعنی ارتفاع، نما و فضاهای پر و خالی محدوده انجام شود .
بلند مرتبه سازی در بافت تاریخی
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزدهمچنین در روزهای اخیر اعلام کرد: متأسفانه در سال ۱۳۹۰ و در غفلت مدیران وقت میراث فرهنگی، مجوز ساخت یک مجموعه مسکونی پنج طبقه در محدوده ثبتی بافت تاریخی یزد توسط کمیسیون ماده پنج صادر و شهرداری نیز نسبت به صدور پروانه اقدام کرده است.
شرافت افزود: اخیراً با شروع عملیات ساختمانی طرح، موضوع از طریق یگان حفاظت به میراث فرهنگی گزارش شد که بلافاصله از کمیسیون ماده پنج درخواست ابطال مصوبه مربوطه و به شهرداری نیز درخواست اصلاح پروانه، ارسال شد.
وی خاطرنشان کرد: با کمال تأسف، تاکنون هیچ اقدام عملی برای اجرای درخواست این اداره کل صورت نگرفته و علیرغم چندین نوبت مکاتبه و پیگیری با طرح این مسئله که چه دستگاه و اداره‌ای باید خسارت مالک را بپردازد، هیچکس مانع کار نشده و مالک بدون توجه به اخطارهای یگان حفاظت میراث فرهنگی، مشغول اجرای ساختمان است.
شرافت تاکید کرد: بررسی‌های حقوقی میراث فرهنگی استان نشان می‌دهد که مصوبه‌ها و مجوزهای اداری یک منفعت ممکن‌الوصول است و ادعای جبران خسارت از اساس اشتباه است، اما حتی با این فرض غلط نیز نباید به دلیل اشتباه مسئولان وقت برای تأمین منافع ممکن‌الوصول یک نفر، موضوع ثبت جهانی و منافع عموم مردم را دچار آسیب کرد.
این مقام مسئول تصریح کرد: در صورت عدم ابطال مصوبه کمیسیون ماده پنج، میراث فرهنگی استان این موضوع را از طریق شورای عالی معماری و شهرسازی پیگیری خواهد کرد ولی در مجموع این ساختمان محک و آزمون سنجش میزان علاقمندی واقعی مسئولان شهرداری و شورای شهر به مسائل میراث فرهنگی است که امیدواریم ثابت شود که حرف و عمل آنها یکی است.
حال ،هر چند به نظر می‌رسد پیش قدم شدن میراث فرهنگی استان یزد از یک سو به جلب اعتماد مدیریت شهری یزد کمک می‌کند و از سوی دیگر اقدامی پیشگیرانه برای هر نوع تخریب غیرقابل جبران در محدوده است، اما در این میان بحث "ثبت جهانی" این بافت تاریخی که سال‌هاست تلاش برای برطرف کردن مشکلات آن ادامه دارد و یکی از کاندیداهای معرفی به یونسکو برای ثبت جهانی در سال ۲۰۱۷ است، نادیده گرفته شده است.
چون با انجام این اقدام مشکلات زیادی گریبان بافت تاریخی اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان را می‌گیرد و یکپارچگی بافت و زحمت‌هایی که در طول این سال‌ها برای جهانی شدن این شهر را از بین می‌برد.
تاکید مدیران کشوری برپیوستگی بافت تاریخی یزد
اما گزارش های هر چند یک بار از تخریب در بافت تاریخی یزد در حالی است که مدیران کشوری همچنان بر پیوستگی و یکپارچگی بافت تاریخی یزد تاکید دارند. معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی می گوید: بافت تاریخی یزد در دنیا منحصربه‌فرد است و شایسته است این بافت با پیگیری‌های لازم ثبت جهانی شود.
حناچی در هفتمین همایش معاونین هماهنگی امور عمرانی استانداری‌های کشوراظهار کرد: باید شرایط تهدید در کشور را به فرصت تبدیل کنیم و با همکاری مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد در حفظ آثار و بافت تاریخی ایران اسلامی بکوشیم.
وی ادامه داد: در دولت قبل با وجود پول فراوانی که از فروش نفت به دست آمد به علت عدم مدیریت این ثروت ملی، کشور با مشکلاتی روبرو شد که مشخص نیست اگر تحریم‌های ظالمانه نیز رفع شود تا چه زمانی کشور به وضعیت مناسب و پایدار خود بازمی‌گردد.
حناچی افزود: کشوری مانند امارات سرمایه‌گذاری زیادی برای توسعه شهری خود انجام داده و امروز به دنبال هویت‌سازی برای خود است. کشور امارات در حال حاضر قصد دارد که بادگیر را به‌عنوان نماد ملی خود به دنیا معرفی کند و این در حالی است که در کل این کشور چهار یا پنج بادگیر بیشتر وجود ندارد.
معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی گفت: یزد استانی است که به لحاظ بافت تاریخی و میراث فرهنگی در دنیا منحصربه‌فرد است و ما در هیچ کجای جهان سازه‌های خشتی و گلی به این وسعت نداریم، بنابراین باید این بافت تاریخی پیوسته به ثبت جهانی برسد.
حناچی تاکید کرد: زمانی که این بافت تاریخی به ثبت جهانی برسد نظارت بر این بافت افزایش می‌یابد و دخل و تصرف در این میراث فرهنگی قانون‌مند و نظام‌مند انجام خواهد شد و عملکردمان در این حوزه بهبود خواهد یافت.
معاون میراث فرهنگی کشور هم با اشاره به اینکه پرونده ثبت جهانی یزد به عنوان اولین شهر خشت طبیعی و خام جهان در حال آماده شدن است، گفت: گردشگران خارجی ما الان تقریبا یکی از اولین انتخاب هایشان استان یزد است و در گردونه استان‌های اول کشور است.
به گفته طالبیان اثری که در سطح شهر اجرا می‌شود، حتما در محیط پیرامون آن هم تاثیرگذار است و به همین دلیل نمی‌شود محیط شهری را جدا از بافت تاریخی و بافت تاریخی را جدا از محیط شهری دانست.
طالبیان یکی از نمونه‌های خوب در زمینه شهرهای ایرانی اسلامی را یزد دانست و گفت: هیچ زمانی در گذشته این قدر از آب‌های زیرزمینی استفاده نمی‌کردند و اگر هم مورد استفاده قرار می‌گرفت، برای پرستاری از طبیعت بود.
بخش نظردهی بسته شده است..