یزد در مسیر جهانی شدن/ثبت جهانی بافت تاریخی یزد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار یزدی ها( یزدی نیوز)

محدوده بافت تاریحی شهر یزد با ۷۴۳ هکتار وسعت به عنوان نخستن طرح شهر زنده برای ثبت جهانی در سال ۲۰۱۶ به یونسکو معرفی و از سوی سازمان میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی استان یزد مقدمات این ثبت فراهم شده است.
استان یزد ۲۲۷۰ هکتار بافت تاریخی دارد که شهر یزد به عنوان نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان دارای بافت تاریخی به مساحت عرصه ۷۴۳ هکتار و مساحت حریم پنج هزار هکتار در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
از مهمترین راههای رونق گردشگری در استان یزد ثبت جهانی بافت تاریخی زنده ، احیای صنایع دستی فراموش شده ، بازسازی بافت تاریخی و قدیمی ،معرفی باغها و قنات های شاخص استان، توجه ویژه در معرفی یزد به گردشگران خارجی و انجام تحقیقات و پژوهش های مرتبط است
از سوی دیگر با گسترش رفت و آمد گردشگران و محققان فرهنگ برخورد با گردشگران نیز باید در بافت تاریخی تقویت شود چرا که حضور گردشگران در کنار ابعاد فرهنگی و اجتماعی گسترده ای که برای رونق بافت دارد، به رونق اقتصادی شهر و استان نیز کمک می کند.
اگر رونق به بافت تاریخی برگردد، تخریب ها کاهش قابل توجهی خواهد داشت و می توان سالیان سال از ظرفیت های این بافت برای رونق گردشگری بهره برد در غیر این صورت این ارزش ها پایدار نخواهند ماند.
** پایان آذر پرونده اولیه بافت تاریخی یزد برای ثبت جهانی ارسال می شود
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان گفت: شهر یزد به عنوان یک اثر تاریخی از ایران در سال ۲۰۱۶ برای ثبت جهانی به سازمان یونسکو معرفی شده است.
محمدمهدی شرافت افزود: این طرح نخستین تجربه شهر زنده در ایران است که قرار شده از سوی یونسکو ثبت جهانی شود و با وجود سنگین بودن کار ، بخشی از آن در یزد و بخشی نیز در تهران در حال پیگیری است.
وی یکی از تازه ترین فعالیت ها در این خصوص را تهیه یک مستند اعلام کرد و گفت: در جلسه ای مقرر شد برای مستند شدن ثبت جهانی بافت تاریخی شهر یزد ۲۰ دقیقه گزارش تصویری تهیه شود که کارگردان مشخص شده و قرار است بزودی کار شروع شود.
شرافت درباره زمان پایان کار ثبت جهانی پرونده یزد خاطرنشان کرد: تا پایان آذرماه و قبل از پایان سال میلادی ۲۰۱۶ پرونده اولیه آن به یونسکو ارسال شود و قول گرفتیم این پرونده به عنوان نماینده ایران در این سال در نظرگرفته شده و ثبت شود.
مدیرکل میراث فرهنگی یزد یادآور شد: از ایران ۱۹ اثر ثبت جهانی شده از جمله شهر سوخته و میدان نقش جهان اصفهان ولی همانطور که گفته شد در هیچکدام زندگی و حیات وجود ندارد و در واقع اثر زنده نیست.
وی با اشاره به زمان بر بودن مسیر و مراحل ثبت جهانی یک اثر در یونسکو اضافه کرد: مثلا پرونده ثبت ملی فناوری بادگیرها به نام یزد یا ثبت باغ های ایرانی یا ثبت ۱۱ قنات شناخته شده و شاخص کشور همچون قنات زارچ و حسن آباد مشیر که ارسال شده و زمان زیادی برده و می برد.
این مسئول اضافه کرد: کار تکمیل پرونده از سوی پایگاه پژوهش میراث فرهنگی که مستقیم زیرنظر تهران بوده در حال انجام است و ما نیز از آنها پشتیبانی می کنیم .
مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد ادامه داد: مسئولیت اصلی این طرح بر عهده دکتر طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی است و ما و سایر همکاران به آنها کمک می کنیم.
شرافت درباره ثبت دو قنات شاخص استان نیز یادآور شد: در این خصوص ارزیاب یونسکو به استان آمد و خوشبختانه ایرادی به دو مورد استان یزد وارد نکرد.
** ثبت جهانی قنات ها نتیجه تعامل دستگاهها و استانها در دولت تدبیر و امید
در خصوص ثبت جهانی قنات های ایران و بیابان لوت معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی معتقد است : ارسال پرونده بیابان لوت و قنات های ایرانی برای ثبت در میراث جهانی یونسکو نتیجه تعامل و همسویی دستگاه ها و استان های مختلف در دولت تدبیر و امید است.
محمدحسن طالبیان افزود: این دو پرونده امسال به یونسکو ارسال شده و تیرماه سال آینده برای ثبت در میراث جهانی مورد بررسی قرار می گیرد.
وی اضافه کرد: آماده سازی پرونده ۱۱ قنات ایرانی در هفت استان از جمله قنات زارچ یزد طولانی ترین قنات جهان به طول ۸۲ کیلومتر و قنات قصبه گناباد با قدمت ۲ هزار و ۶۰۰ سال برای طرح در میراث جهانی با تعامل و هماهنگی دستگاهها و استان های مختلف کشور محقق شد.
** ثبت جهانی بافت تاریخی یزد موجب قانونمند شدن نظارت در این عرصه می شود
درباره ثبت جهانی بافت تاریخی شهر یزد معاون وزیر راه و شهرسازی در هفتمین همایش معاونان امور هماهنگی استانداری های کشور گفت: بافت تاریخی و میراث فرهنگی استان یزد با توجه به پیوستگی و سازه های خشتی و گلی آن در جهان منحصر به فرد است.
پیروز حناچی با اشاره به آثار مطلوب ثبت جهانی بافت تاریخی افزود: در صورتی که بافت تاریخی یزد به ثبت جهانی برسد نظارت بر این بافت افزایش یافته و دخل و تصرف در این میراث قانونمند و نظام مند خواهد شد.
** طرح جداره سازی امیرچقماق بزودی به پایان می رسد
یکی از کارهایی که با تلاش شهرداری و میراث فرهنگی در استان یزد در حال انجام است و از هر سو در معرض دید مردم و گردشگران قرار دارد جداره سازی تکیه امیر چقماق است .
جداره اصلی تکیه امیر چقماق (که تنها جداره اصیل باقیمانده است) شامل مجموعه غرفه هایی با مصالح آجری است که در سه طبقه پوسته را شکل داده و به صورت پلکانی بر روی هم قرار گرفته اند.
این غرفه ها در چهار ردیف عمودی، دو طبقه در یک ردیف عمودی و همچنین غرفه هایی که در محور اصلی قرار گرفته اند، به صورت ۳ طبقه طراحی شده اند.
این بخش از بنا نسبت به سایر طاق نماها، خود را تا ارتفاع بالاتری کشیده و همچنین دارای تزیینات مفصل کاشی کاری است. این بخش احتمالا مکانی برای برزگان شهر بوده تا به عنوان بالاترین مقا م های دولتی در نقطه تمرکز تکیه قرار گیرند و به تماشای مراسم تعزیه بپردازند که در محوطه میانی (میدان) اجرا می شد، مناره های تکیه نیز بر بالای همین غرفه های میانی قد بر افراشته اند.
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان یزد گفت: چندی است طرح نیمه تمام چند ساله جداره سازی در میدان تاریخی امیر چقماق شهر یزد در حال انجام است..
شرافت افزود: این طرح با عنوان طرح حسینیه تا حسینیه که شامل مرمت حسینیه شاه طهماسب، جداره سازی خیابان قیام و جداره سازی مجموعه امیر چقماق می شود مورد حمایت مدیران استانی است.
وی اضافه کرد: نظارت بر طراحی این طرح از سوی میراث فرهنگی بوده و مرمت این جداره ها از سوی شهرداری یزد در حال انجام است.
این مسئول با اشاره به مشارکت دستگاههای شهری در احیای بافت تاریخی یزد گفت: در طرح های مرمتی بافت تاریخی یزد بسیاری از نهادهای شهری از جمله شهرداری، شورای شهر و شرکت عمران و به سازی استان یزد مشارکت دارند و این امر با توجه به ثبت جهانی شهر یزد نشان از آن دارد که بافت این شهر در حال احیا شدن است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد تصریح کرد: محور امیر چخماق- بعثت از لحاظ فرهنگی، شهری، مذهبی و اقتصادی به عنوان محور اصلی شهر یزد به شمار می رود و نقش موثری در توسعه صنعت گردشگری و جذب گردشگران دارد.
شرافت یادآور شد: طرح فعلی بخشی از طرح اصلی است و در قالب جداره سازی ظرف یکی دو ماه آینده با مدیریت شهرداری تمام می شود و در ادامه سایر بخش ها همچون ایجاد هتل و بازسازی های سایر بخش ها در دستور است.
وی گفت: البته کار در مسیری که تردد وجود دارد سخت است با این وجود امیدواریم تمامی کارها تا زمان سفر رئیس جمهور به سرانجام برسد.
این مسئول اظهار امیدواری کرد تا این طرح نیز با همراهی و همکاری مردم همچون خیابان مسجد جامع به سرانجام برسد.
استان یزد یکهزار و ۶۰۰ اثر تاریخی ثبت شده غیر منقول و ۶۰۰ بنای تاریخی ثبت شده ملی دارد که میزبان گردشگران داخلی و خارجی است.
یزد گنجینه ای از هنر، فرهنگ و تمدنی ایرانی را در خود دارد که از آن جمله می توان به بناهای مذهبی، بقعه، مساجد، حسینیه ها، زیارتگاههای زرتشتیان، خانه های تاریخی، آب انبارها، باغ های تاریخی ، بادگیرها و بازارچه ها اشاره کرد.
در حوزه قنات نیز ایران با ۳۷ هزار رشته قنات فعال، بیشترین تعداد قنات را در مقایسه با سایر کشورهای صاحب قنات در دل خود جای داده است که این قتات ها سالانه هفت میلیارد متر مکعب آب زیر زمینی را بدون مصرف انرژی الکتریکی و یا سوخت فسیلی برای مصارف کشاورزی در اختیار بخش کشاورزی قرار می دهند.
قدمت حفر قنات و انتقال آب از دل و عمق خاک به روی زمین به حدود سه هزار سال قبل بازمی گردد و در استان یزد نیز که به شهر قنات ، قنوت و قناعت شهرت دارد تاکنون پنج قنات در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده که از این میان، قنات های زارچ و حسن آباد در شرف ثبت در فهرست جهانی یونسکو قرار دارند.
قنات زارچ با ۸۳ کیلومتر به عنوان طولانی ترین قنات ایران و قنات ۷۰۰ ساله حسن آباد مشیر در شرف ثبت جهانی قرار دارند.
گزارش از : محمودرضارحمانی/ایرنا