سهم یزدیها از نشاط اجتماعی چقدر است؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار یزدی ها( یزدی نیوز) فرید براتی‌ سده در یادداشتی در روزنامه آرمان درباره نشاط در جامعه ایران نوشت: هر از چند گاهی مسائل گوناگونی در زمینه وضعیت نشاط اجتماعی در ایران مطرح می‌شود که مهم‌ترین موضوع هم حول محور شرایط این روزهای جامعه و ارتباط آن با آرامش روحی، روانی، شادی عمومی مردم، خانواده ایرانی و شاخص‌های تعیین‌کننده وضعیت نشاط در جامعه متمرکز شده است.

برخی از کارشناسان معتقدند جامعه ایران در متن داشته‌های خود در کنار پارامترها و شاخص‌های بومی و اسلامی، از موقعیت‌ها و ظرفیت‌هایی مانند مناسبت‌های مذهبی و ملی برخوردار است که باید بیش از گذشته به این موارد توجه کرد. در سال‌های اخیر توجه به نشاط اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. اهمیت این شاخص به این دلیل است که برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در اعمال هرگونه برنامه توسعه‌ای توجه لازم را می‌طلبد.

 بررسی‌های انجام شده گواه این است که این موضوعات با سلامت روان، شادابی جامعه، نسل خلاق و آماده به کار جامعه در ارتباط است. تاکنون در زمینه میزان نشاط اجتماعی در کشور هیچ اقدام کارشناسی انجام نشده و به نسبت آمار مشخصی نیز وجود ندارد و هر یک از کارشناسان بنابر علم و آگاهی خود مدعی عدم وجود نشاط اجتماعی در جامعه هستند.

به علت تضارب‌آرا و اختلاف سلیقه‌ها درباره میزان نشاط اجتماعی در جامعه کارشناسان بیشتر به ارائه معنا و تعریف این امر پرداخته‌اند. به هر حال افرادی که معتقدند در جامعه نشاط وجود دارد یا ندارد به نسبت باید تعریف خاصی از نشاط را مد نظر داشته باشند.

متاسفانه به‌رغم اهمیت این موضوع هنوز از سوی دستگاه‌ها هیچ اقدامی برای سنجش نشاط در کشور انجام نشده است، اما نشانه‌های موجود گواه این مهم است که نرخ نشاط در جامعه ما چندان زیاد نیست. اگر نشاط اجتماعی در جامعه افزایش یابد به نسبت افسردگی و نرخ بروز آسیبب‌های اجتماعی نیز کاهش یابد.

در ضمن به دلیل اینکه میزان نشاط در بین اقشار مختلف جامعه متفاوت است به نسبت نرخ نشاط اجتماعی در بین جوانان نیز چندان مشخص نیست و بروز افزایش نشاط در جامعه به پایه شاخص‌های گوناگون بستگی دارد. یکی از شاخص‌های نشاط این است که افراد توانمندی و فضیلت‌های خود را شناسایی و اهداف خود را بر مبنای آن تنظیم کنند.

متاسفانه امروزه توجه به توانمندی‌ها در افراد کاهش یافته است و اغلب به دلایل اقتصادی افراد مجبورند بیشتر وقت خود را به کسب درآمد و کار معطوف کنند. از سوی دیگر، نشاط با هیجان‌های مثبت در ارتباط است و افزایش یا کاهش هیجان‌های مثبت یکی از شاخص‌های اصلی میزان نشاط محسوب می‌شود. مقوله نشاط اجتماعی با رضایتمندی از زندگی در ارتباط است. این شاخص‌ها در کشور ما با بررسی‌های انجام‌شده از سوی نهادهای بین‌المللی چندان امیدبخش نیست و در برخی از تحقیقات بین‌المللی نیز گزارش شده است که ایرانی‌ها افرادی چندان بانشاط و راضی از زندگی نیستند.

رضایتمندی از زندگی خود به شرایط گوناگونی از جمله دستیابی به آرامش، عوارض اجتماعی و… بستگی دارد، اما در مجموع زندگی در ایران چندان با رضایتمندی همراه نیست. بنابراین قشر جوان نیز همچون دیگر اقشار جامعه از وضعیت نشاط مطلوبی برخوردار نیستند. این در حالی است که بررسی هر یک از مسائل در زمینه نشاط اجتماعی نیازمند مطالعه و تحقیق‌های فراوان است، اما تاکنون در کشور چنین اقداماتی در زمینه بررسی میزان رضایتمندی از زندگی انجام نشده است. چندی پیش در بررسی‌های انجام‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی نشاط اجتماعی در کشورمان در مقایسه با بسیاری از کشورها از فراوانی اندکی برخوردار بود و این گزارش‌ها بر اساس برداشت‌ها و با توجه به متغیر‌های گوناگون مورد بررسی قرارگرفته است.

برای مثال در این تحقیق باید کیفیت و کمیت زندگی، میزان درآمد افراد، نحوه گذران زندگی و اوقات فراغت، توجه به نیازها در زندگی و اینکه افراد به چه نحوی به ارضای نیازهایشان می‌پردازند مورد توجه قرار گیرد. برای مثال وضعیت معیشتی افراد در کشور ما در سطح متوسط جهانی قرار دارد و نحوه هزینه این درآمدها در میزان نشاط اجتماعی جامعه جای تامل دارد.

باید توجه داشت مقوله شاد بودن و نشاط اجتماعی با خوش‌دلی همراه است و هیچ ربطی به پایگاه اقتصادی و سرمایه افراد ندارد؛ بنابراین با بررسی متغیرها و توجه بر زندگی خود می‌توان به اعمال مدیریت نشاط اجتماعی پرداخت. وقتی افراد از اعمال کنترل و مدیریت بر زندگی خود عاجز هستند بالطبع اغلب انرژی آنها نیز صرف ارضای نیازها و برآوردن انگیزه‌های درونیشان می‌شود، پس در این شرایط نمی‌توان انتظار بروز رضایتمندی را در بین افراد جامعه داشت. این نوع طرز تفکر در جامعه باعث شده حتی اقشار پردرآمد جامعه نیز چندان از زندگی خود رضایت نداشته باشند.

از وضعیت نشاط اجتماعی کشور در بین نهادهای بین‌المللی نیز آن طور که باید و شاید گزارش‌های مطلوبی مشاهده نمی‌شود. نشاط اجتماعی و سلامت ارتباط غیرمستقیمی با یکدیگر دارند و در تحقیقات متعدد ثابت شده است که هر چه میزان استرس، تنش، افسردگی و نگرانی در سطح خانواده‌ها و جامعه افزایش یابد، نشاط اجتماعی نیز کاهش می‌یابد. هم‌اکنون به طور واضحی میزان استرس و اضطراب در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی از فراوانی بالایی برخوردار است، عوامل تهدید‌کننده اجتماعی نیز همچون مشکلات شغلی، مشکلات اقتصادی، مشکلات حمل و نقل، آلودگی‌ها و غیره به نگرانی‌های روزمره افراد تبدیل شده است. از سوی دیگر مراقبت و حمایت‌های فردی و اجتماعی ثمربخش برای توانمندسازی افراد آسیب‌دیده روانی وجود ندارد که این موضوع صدمات و آسیب‌های گوناگون ناشی از این نارسایی را در جامعه دو چندان کرده است.

شیوع افسردگی، اضطراب و بیماری‌های ناشی از آن، روی آوردن به مصرف مواد مخدر، دارو و مشروبات الکلی، کاهش سطح سلامت روانی و اجتماعی و فقدان حمایت‌های جدی از آسیب‌دیدگان از جمله مهم‌ترین تهدیدهای فعلی برای کاهش سلامت و نشاط اجتماعی محسوب می‌شود. از نظر قانونی برای احیای نشاط اجتماعی در جامعه باید وظایف هر یک از دستگاه‌های ذی‌ربط مشخص شود، اما بدون تردید هیچ یک از این نهادهای مسئول به تنهایی ابزار و اعتبارات کافی برای مدیریت و کنترل این نارسایی را ندارد. بنابراین، مدیریت و ارتقای سلامت و نشاط اجتماعی همراهی و توجه دستگاه‌های متولی را می‌طلبد.