نگاهی به مشکلات محله زرتشتی‌های یزد
محله زرتشتیان از محله‌های قدیمی شهر یزد است که از شمال به محله چهارکوچه و خیابان سلمان فارسی، از جنوب به خیابان آیت‌الله کاشانی، از شرق به خیابان شهید چمران و از غرب به محله‌های «لرد آسیاب» و «تل» محدود می‌شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوز به نقل از همشهری وجه زیبای این محله نسبت به محله‌های قدیمی شهر، زندگی مسالمت‌آمیز زرتشتیان با مسلمانان در کنار یکدیگر است.
این محله دارای بناهای مذهبی زرتشتیان از جمله آتشکده معروف « آتش ورهرام» است که در دوره ناصرالدین شاه قاجار به شهر یزد آورده شده و ساختمان آتشکده آن نیز در سال ۱۳۰۳ ساخته شده است.
از دیگر بناهای مهم تاریخی این محله، خانه ورمزدا، خانه رستمی، دبستان دینیاری، گاهنبارخانه، خانه ورجاوند، آتشکده زرتشتیان و بیمارستان بهمن است.
بافت سنتی این محله که در حاشیه خیابان آیت‌الله کاشانی گسترده شده است، همچنان حفظ شده و به دلیل موقعیت مکانی مناسب، ساخت و سازهای جدیدی نیز در این محله شکل گرفته که نشان می‌دهد تمایل یزدی‌ها به سکونت در این محله رو به افزایش است.
خواستههای ساکنان محله
ضرورت توجه مسئولان به رفع نیازهای محله
یکی از اهالی محله با اشاره به سکونت ۴۰ ساله خود در این محله زرتشتی‌نشین می‌گوید: این محله قدیمی محل تردد گردشگران بسیاری به‌ویژه گردشگران خارجی است و لازم است که مسئولان توجه ویژه‌ای به آن کنند.
«نیکا رستمی» با اشاره به محرومیت این محله از حداقل امکانات شهری از جمله بهسازی معابر، ایجاد فضای سبز، رعایت شهرسازی و معماری استاندارد و … بر ضرورت جلب توجه مسئولان به نیازهای ساکنان تاکید می‌کند.
وی می‌افزاید: بناهای تاریخی و با ارزش این محله در اثر بی‌توجهی مسئولان و متولیان میراث فرهنگی استان در حال تخریب است.
این شهروند یکی از دلایل تخریب این آثار را بی‌توجهی به دفع آب‌های سطحی هنگام بارندگی‌ها عنوان می‌کند و می‌افزاید: کمترین بارندگی منجر به آبگرفتگی معابر این محله و وارد شدن خسارت به بناهای خشتی و قدیمی آن می‌شود.
وی معضل آبگرفتگی را همچنین باعث ایجاد مزاحمت برای تردد ساکنان می‌داند و بر ضرورت مدیریت دفع این آب‌ها با ایجاد چاه‌های جذبی تاکید می‌کند.
رستمی با اشاره به ظرفیت‌های بی‌نظیر این محله برای توسعه صنعت گردشگری شهر یزد با توجه به تمایل گردشگران خارجی به دیدار از بناهای قدیمی آن، همزیستی زرتشتیان و مسلمانان در این محله را نیز یکی دیگر از جاذبه‌های این محله عنوان می‌کند که بسیار مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد.
وی ابراز تاسف می‌کند که کمبود خدمات و بی‌توجهی مسئولان مانع از بهره‌گیری از ظرفیت‌های گردشگری محله زرتشتی‌نشین یزد از سوی گردشگران به ویژه گردشگران خارجی شده است.
بی‌توجهی اداره کل میراث فرهنگی به بناهای قدیمی
یکی دیگر از زرتشتیان این محله از بی‌توجهی مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان به بناهای ارزشمند تاریخی مربوط به زرتشتیان در محله گلایه می‌کند.
«رزیتا نمیرانیان» می‌گوید: این محله خانه‌های قدیمی با ارزشی دارد که در اثر بی‌توجهی خراب شده و یا در حال تخریب هستند. دیوار برخی از خانه‌ها ریزش کرده و باید برای بازسازی و مرمت آن چاره‌ای اندیشید.
وی با اشاره به وجود خانه‌های ارزشمند تاریخی در این محله زرتشتی‌نشین می‌گوید: بعضی از ساکنان اصلی شامل زرتشتیان و مسلمانان از این محله‌رفته‌اند و خانه‌های قدیمی آنها خالی از سکنه است. نمیرانیان همچنین به نمادهای مذهبی زرتشتیان در این محله اشاره می‌کند و می‌افزاید: بسیاری از این نمادها که دارای ارزش تاریخی نیز بودند، تخریب شده و نیاز به بازسازی و مرمت دارد. این شهروند می‌افزاید: یکی از دلایل نارضایتی مردم از خدمات شهری در این محله، آسفالت نامناسب معابر و بی‌توجهی به مرمت آن است. وی ادامه می‌دهد: سطح آسفالت به قدری فرسوده است که منجر به ایجاد چاله‌های عمیقی در بدنه معابر محله شده که هم تردد را برای خودروها دشوار و خسارت‌زا کرده و هم شهروندان پیاده و راکبان موتورسیکلت را به دردسر انداخته است.
نبود فضای سبز برای پویایی و نشاط اهالی
یکی دیگر از شهروندان این محله از بی‌توجهی شهرداری ناحیه تاریخی به این محله انتقاد می‌کند.
«رضا ماندگاری» می‌افزاید: آب انبار قدیمی این محله به زباله‌دان تبدیل شده در حالی که با تغییر کاربری و توجه بیشتر می‌توان آن را به یک مرکز فرهنگی در دل محله تبدیل کرد.
وی با تاکید بر نبود فضای سبز شهری، از نبود پارک درون محله‌ای در این محله انتقاد می‌کند و می‌افزاید: فرزندان و سالمندان این محله برای استراحت و گذران اوقات فراغت فضایی در اختیارندارند.
این شهروند می‌افزاید: این در حالی است که مخروبه‌های محله روز به روز در حال افزایش است، در حالی که می‌توان به جای آن برای ایجاد پارک و فضای تفریحی اقدام کرد؛ چرا که ازدیاد مخروبه‌ها، محله را ناامن می‌کند.
یکی دیگر از شهروندان این محله نیز از کیفیت نامطلوب آسفالت معابر ناراضی است و خواستار توجه شهرداری به این محله است که در مرکز شهر در حاشیه یکی از خیابان‌های اصلی واقع شده است.
«ناصر دهقان» عقیده دارد که شهرداری باید با توجه به عمران محله‌های مرکز شهر از توسعه روزافزون و ساخت و ساز در حاشیه شهر بکاهد. وی می‌گوید: خدمات‌رسانی نامطلوب شهرداری در داخل شهر، منجر به گسترش شهر در حاشیه و افزایش هزینه‌های خدمات شهری شده است.
وی ادامه می‌دهد: یزدی‌ها به سکونت در مرکز شهر و نزدیکی به مراکز خدماتی و اداری مشتاق هستند اما همواره ضعف در ارائه خدمات، منجر به ارزان‌قیمت شدن زمین‌های مرکز شهر و گران‌شدن زمین‌های حاشیه شهر شده است.
این شهروند با بیان اینکه سکونت در حاشیه خیابان آیت‌الله کاشانی به عنوان قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین خیابان شهر یزد، آرزوی هر شهروند یزدی است، ادامه می‌دهد: متاسفانه محله‌های مرکزی این شهر از جمله این محله، قربانی توجه بیش از حد به حاشیه‌های خیابان‌های می‌شوند و از دریافت خدمات شهری مطلوب، محروم می‌مانند.
پاسخ مسئولان
توجه به مرمت بناهای تاریخی محله
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان از پیگیری مشکلات زرتشتیان ساکن در بافت تاریخی همانند مشکلات مسلمان این بافت، خبر می‌دهد.
«محسن ذاکری‌نیا» نیز با تایید زندگی مسالمت‌آمیز زرتشتیان و مسلمانان در محله‌های مختلف شهر یزد که خود به جاذبه‌ای برای محله‌های قدیمی مبدل شده است، می‌گوید: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آماده ارائه مشاوره، صدور مجوز و همکاری برای مرمت آثار تاریخی با ارزش و خانه‌های قدیمی محله‌های مختلف شهر از جمله این محله است.
وی می‌افزاید: زرتشتیان زیادی در محله‌های مختلف شهر از جمله حاشیه بلوار بسیج، محله خرمشاه، کوچه بیوک و … ساکن هستند که خدمات مناسبی از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان به آنها ارائه شده است.
این مسئول از جمله این خدمات را ساخت سرویس‌های بهداشتی در کنار دخمه زرتشتیان و ساخت خانه مهر برای آنها نام می‌برد.
ذاکری‌نیا از دیگر اقدامات انجام شده برای بناهای زرتشتی استان به مرمت مدرسه قدیمی مارکار، مرمت پله‌های ساعت مارکار، کمک به ترمیم خانه‌های قدیمی زرتشتی و … اشاره می‌کند.
وی با اشاره به آمادگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برای مرمت بناهای تاریخی و قدیمی زرتشتیان در نقاط مختلف استان، ارائه این خدمات را مشروط به ارائه درخواست کتبی به این اداره کل می‌داند.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با تاکید بر اینکه، هرگونه همکاری و پیگیری منوط به درخواست همشهریان است، بر همکاری بیش از پیش مردم تاکید می‌کند.
وی بر لزوم بازدید کارشناسان این اداره کل از بناهای قدیمی متقاضی مرمت تاکید می‌کند و می‌افزاید: کسانی که متقاضی مرمت خانه‌های قدیمی این محله هستند، باید مجوزهای لازم را از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان دریافت کنند، در غیر این صورت، اقدامات آنها، تخلف است و با آن برخورد می‌شود.
مرمت و نوسازی بناهای ثبت شده
ذاکری‌نیا می‌گوید: این اداره کل، امسال توجه خود را معطوف به مرمت و نوسازی ۱۵۰۰ بنای ثبت شده در فهرست آثار ملی کرده است و اگر بنای ملی در این محله قدیمی وجود دارد با معرفی از سوی ساکنان، مجوزهای لازم برای مرمت آن صادر شده و مشمول تخصیص اعتبار نیز می‌شود. وی ادامه می‌دهد: معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آماده دریافت نظرات، پیشنهادات و انتقادات شهروندان محله‌های تاریخی استان به صورت روزانه و هفتگی است. این مسئول درباره رسیدگی به خانه‌های مخروبه محله هم می‌گوید: مدیریت این معضل به عهده شهرداری است اما این اداره کل نیز از هیچ تلاشی برای ساماندهی این فضاها، دریغ نمی‌کند. معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان از قرار گرفتن آب انبار این محله در اولویت مرمت خبر می‌دهد و می‌افزاید: بعد از تامین اعتبار این عملیات آغاز خواهد شد. ذاکری‌نیا با اشاره به انجام مرمت آب انبار قدیمی رستم گیو در حاشیه این محله، می‌گوید: در یک بازه زمانی ۲ماهه مرمت و بازسازی این آب انبار قدیمیانجام خواهد شد. وی ادامه می‌دهد: زباله‌دان شدن این آب‌انبار صحت ندارد و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ساماندهی و مناسب سازی آن را با توجه به استقبال گردشگران برای بازدید با جدیت دنبال می‌کند.
وی ادامه می‌دهد، کف‌سازی فضای ورودی آب‌انبار با آجر، کف‌سازی محوطه با قلوه سنگ، جمع‌آوری پی‌های فرسوده و مرمت قسمت‌های آسیب‌دیده سقف‌های بالای مخزن با آجر فشاری از برنامه‌های مورد توجه در این زمینه است. به گفته این مسئول، این آب‌انبار دارای خزینه بزرگ استوانه‌ای شکل با عمق ۱۵ متر و قطر دهانه ۱۴ متر است و حدود ۲۳۰۰ مترمکعب گنجایش آب دارد و به آب‌انبار سایر محله‌های شهر نیز متصل است.
به گفته ذاکری‌نیا هزینه ساخت و ساز این آب انبار از سوی «رستم گیو» یکی از نیکوکاران زرتشتی تامین شده و این بنا اکنون جزو موقوفات زرتشتیان و دارای اهمیت تاریخی بسیاری است.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با تاکید بر اینکه این بنا تغییر کاربری نخواهد یافت، ادامه می‌دهد: از مشخصات مهم این آب انبار، بادگیرهای ۴ تایی آن است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و بسیار مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد.
روند رسیدگی به درخواست مرمت و نوسازی
مسئول عمران شهرداری ناحیه تاریخی یزد درباره رسیدگی به درخواست‌های ساکنان برای مرمت بناهای قدیمی این محله می‌گوید: این محله زیر نظر شهرداری ناحیه تاریخی است اما تاکنون هیچ درخواستی مبنی بر رسیدگی و مرمت بناهای این محله از سوی ساکنان ارائه نشده تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
«حسین حکیمی‌زاده» می‌افزاید: شهرداری ناحیه تاریخی آمادگی لازم برای حصارکشی خانه‌های مخروبه این محله قدیمی را دارد و در صورت درخواست ساکنان با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مجوز ساخت جدید و یا حصارکشی این مخروبه‌ها صادر می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: شهرداری ناحیه تاریخی امسال به حصارکشی مخروبه‌های محله‌های قدیمی شهر اقدام کرده تا امنیت این مناطق ارتقا یابد. این مسئول می‌افزاید: تا کنون ۲ مورد رفع خطر با ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار در محله زرتشتی‌های یزد نیز انجام شده است.
وی مسئولیت مرمت بناهای تاریخی زرتشتی این محله را متوجه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌داند. حکیمی‌زاده با بیان اینکه به تازگی ۵ معبر و کوچه در این محله مرمت، آسفالت و لکه‌گیری شده است، تاکید می‌کند: با توجه به نیاز به مرمت تمام معابر محله به روکش آسفالت، در صورت تامین اعتبار این اقدام در سال جاری انجام می‌شود.
وی از اهالی این محله می‌خواهد درخواست‌ها، شکایات و پیگیری‌های خود برای بهبود خدمات شهری در محله به شهرداری ناحیه تاریخی اعلام کنند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
شرایط ایجاد پارک درون محله‌ای
کارشناس سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری یزد ایجاد پارک و فضای سبز در این محله قدیمی را بر عهده شهرداری ناحیه تاریخی می‌داند.
«محمدسعید کاشفی» می‌افزاید: ایجاد پارک و فضای سبز در محله‌های قدیمی شهر به عهده شهرداری ناحیه تاریخی است که بعد از تملک زمین و جانمایی امکان پذیر است.
وی با تایید نیاز شهروندان این محله به پارک و فضای سبز شهری ادامه می‌دهد: سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری یزد بعد از تملک زمین از سوی شهرداری ناحیه تاریخی، برای مناسب‌سازی فضا و تجهیز آن وارد عمل می‌شود.
بخش نظردهی بسته شده است..