آیا ما خشن تر شده ایم؟ زندگی از آمار قتل و نزاع در ایران: ۳۴ درصد قتل ها خانوادگی است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوز، در روزگاری که نزاع و درگیری و قاعدتا فحش و ناسزا جزء جدایی ناپذیر خیابان های شهرهایش شده چگونه می توان به کودک آموخت که باید با حرف و سخن مشکلات خود را حل کند نه دعوا و داد و بیداد. نیازی نیست صفحات حوادث روزنامه ها را بخوانی یا فیلم های منتشر شده از خشونت های سارقان و زورگیران و درگیری های پلیس با عربده کشان پارک را ببینی تا خشونت جامعه را لمس کنی. این روزها هر تاکسی سوار شدن یا هر تصادف کوچک غیرعمدی این پتانسیل را دارد که تبدیل به مشاجره و یا حتی دعوا و بزن بزن شود.

بر اساس آمارهای پزشکی قانونی به طور میانگین روزانه۱۶۰۰شهروند به دلیل نزاع و درگیری به این ارگان مراجعه می کنند و تشکیل پرونده می دهند که در این میان تهران رتبه اول را دارد. یعنی هر ساعت ۶۶نفر با هم درگیر شدند که منجر به جرح شده است.

آمارهای پزشکی قانونی نشان می دهد که در سال ۱۳۹۳، ۵۸۹هزار و ۶۰۲ نفر به منظور معاینات صدمات ناشی ا ز نزاع به پزشکی قانونی مراجعه کردند که اگرچه این آمار نسبت به سال قبل از آن که تعداد پرونده های نزاع منجر به جرح تشکیل شده ۶۰۷هزار و ۳۴۹ بوده، کاهش ۹/۲(دو و نه دهم) درصدی داشته اما همچنان به زعم کارشناسان آسیب های اجتماعی نگران کننده است.

اگرچه آمارهای نزاع منجر به جرح در سال های گذشته تهران را در صدر این آمارهای نشانده است اما اگر پرونده های نزاع را بر حسب جمعیت هر استان بررسی کنیم استان چهارمحال و بختیاری در ۱۰ماهه نخست سال ۹۳ با آمار یک پرونده به ازای ۴/۹۸(۹۸و ۴دهم)نفر صدرنشین این آمار است و تهران در رده یازدهم قرار می گیرد. البته استان سیستان و بلوچستان در این میان با آمار یک پرونده به ازای هر۴/۳۶۹(۳۶۹ و ۴دهم)نفر در رتبه آخر این جدول و به عنوان کم نزاع ترین استان قرار می گیرد.

در سه ماهه نخست سال ۹۴ نیز ۱۵۱هزار و ۳۷۵مصدوم نزاع به پزشکی قانونی مراجعه کردند که این آمار نسبت به مدت مشابه سال قبل که آمار مراجعان ۱۶۱هزار و ۶۱۱نفر بوده، ۳/۶(شش و سه دهم)درصد کاهش داشته است. بر اساس این آمار استان های تهران با ۲۶هزار و ۷۳۶نفر، خراسان رضوی با ۱۳۰هزار و ۱۴۱نفر و اصفهان با۱۰هزار و  813نفر بیشترین و استان های خراسان جنوبی با ۹۲۵نفر، ایلام با ۹۴۵نفر و سمنان با هزار و ۲۱۳نفر کمترین آمار مراجعان را داشته اند.شاید ذکر این نکته هم جالب باشد که در تابستان آمار مراجعان مصدوم ناشی از درگیری به پزشکی قانونی همواره بیش از سایر فصول سال است که به گفته کارشناسان اجتماعی کم شدن آستانه تحمل افراد بر اثر گرما یکی از مهمترین دلایل این امر است.

افزایش زیاد نسبت نزاع های عمد به غیرعمد

به گفته رییس اداره اجتماعی حوزه پیشگیری و وقوع جرم قوه قضاییه در سال ۹۱ بررسی های این قوه نشان می دهد آمار نزاع های خیابانی در دو سال منتهی به این سال  نسبت به سال های قبل افزایش یافته است و نسبت نزاع خیابانی عمد به غیر عمد از ۳۰ به ۷۰ به ۷۰به۳۰ رسیده است.جعفر بای دلیل این افزایش نزاع های خیابانی را شرایط اجتماعی مختلف مانند بیکاری، نبود شادی و نشاط، خبرهای نگران کننده، تورم و برخوردهای نامناسب در خیابان دانست و افزود: نقص در فرایند جامعه پذیری باعث ایجاد نابهنجاری ها و کج رفتاری ها می شود.هرگونه اختلال در نهادهای خانواده، مدرسه، دانشگاه، پادگان، رسانه و … خود را در قالب رفتارهای مجرمانه نشان خواهد داد.

۷۰درصد از قتل ها بر اثر جنونی آنی است

البته این آمارها در برگیرنده همه درگیری ها و نزاع هایی که در سطح شهرها و روستاهای کشور در می گیرد نیست. زیرا بسیاری از نزاع و درگیری های خیابانی بدون مصدوم و تشکیل پرونده به پایان می رسد.

هرچند قاضی عزیز محمدی در گفتگو با مهر معتقد است که این آمار باز هم واقعی نیست چرا که برخی دعواها شاید منجر به ضرب و جرح نشود. با این حال وضعیت نگران کننده است. وی در مورد اینکه پرونده های قتل از نزاع و درگیری نشات می گیرد می گوید: در این پرونده ها مسائل ناموسی، اخلاقی، قومیتی، مالی و درگیری و دعوا دخیل است که اگر از زمان آغاز به کار دادسرای کیفری استان تهران یعنی سال ۸۱تا۹۴ آمار بگیرید این افزایش پرونده ها را مشاهده خواهید کرد.

این قاضی ویژه رسیدگی به پرونده های قتل با بیان اینکه نمی توان تنها فشار اجتماعی و یا کاهش قدرت تحمل را دلیل بروز نزاع و درگیری عنوان کرد، می افزاید: فشارهای مالی، اقتصادی، اجتماعی و حتی اخلاقی هم تاثیرگذار است. با این حال وقتی به پرونده قتلها رجوع می کنید می بینید که فرد قاتل خودش از اقدامی که انجام داده متحیر است و به نوعی در آن لحظه جنون آنی به وی دست داده که ۷۰درصد این پرونده ها را همین جنون آنی تشکیل می دهند. البته برخی می گویند فصل یا ماه بر روی نزاع تاثیرگذار است که اینطور نیست چرا که نزاع منجر به قتل تنها در چند ثانیه رخ می دهد و این قتل های چند ثانیه ای هشداری است تا برای پیشگیری از آن اقدام کنیم.

مرگ روزانه۵/۲نفر ناشی از سلاح سرد

نزاع و درگیری ها زمانی بیشتر نگران کننده می شود که بدانیم سهم آنها در عوامل قتل بین ۲۰تا۳۰درصد است.به گفته هادی مصطفایی معاون مبارزه با جرایم جنایی پلیس آگاهی نزاع سهم ۲۰تا۳۰درصدی در وقوع قتل ها در کشور داشته است.

آمارهای پزشکی قانونی حاکی از مرگ سالانه ۹۰۰تا۹۵۰نفر ناشی از سلاح سرد است که در اتاق تشریح تشخیص داده می شود. این آمار به معنای مرگ روزانه ۵/۲(دو نیم) نفر با سلاح سرد به طور میانگین در کشور است. بر اساس پرونده های ارجاعی به پزشکی قانونی در دهه ۸۰ خورشیدی(از سال ۸۰تا۸۹) ۱۱هزار و ۱۱۹نفر بر اثر اصابت سلاح سرد جان خود را از دست داده اند. یعنی به طور میانگین یک هزار و ۱۱۹نفر در هر سال. اما این میزان در سال ۹۰ به ۸۴۷نفر در سراسر کشور رسیده است که تهران و خراسان رضوی با ۸۰کشته بیشترین تعداد مقتولان با سلاح سرد را داشته اند. به گفته سردار احمدی مقدم رئیس سابق نیروی انتظامی تعداد قتل ها به ازای هر ۱۰۰هزار نفر جمعیت کاهش داشته است. به گونه ای که با توجه به افزایش ۱۰میلیون نفری جمعیت کشور در دهه۸۰ وقوع قتل عمد از دو هزار و ۱۰۹ نفر  در سال ۸۰ به دو هزار و ۲۷۷ نفر در سال ۸۹رسیده است که به معنای کاهش نرخ قتل از  3/3(سه و سه دهم) در ۱۰۰هزار نفر در سال ۸۰ به ۱/۳ (سه و یک دهم) در ۱۰۰هزار نفر در سال ۸۹ رسیده است.

۳۴درصد قتل ها در کشور خانوادگی است

خشونت تنها به خیابان و نزاع و درگیری های خیابانی ختم نمی شود. زمانی که خشونت در جامعه عادی می شود به حوزه روابط خانوادگی نیز کشیده می شود. شاید به همین دلیل است که به گفته معاون مبارزه با جرایم جنایی پلیس آگاهی، ۳۴درصد از قتل های کشور خانوادگی است که با احتساب سالانه ۱۸۰۰فقره قتل در کشور، قتل های خانوادگی حدود۶۰۰قتل می شود که به معنای روزانه دو قتل خانوادگی است. ضمن اینکه همسرکشی همچنان مهمترین قتل خانوادگی محسوب می شود. حدود ۲۰درصد از قربانیان قتل های خانوادگی نیز زنان هستند

این آمارها و دهها آمار مشابه از افزایش خشونت در میان ایرانیان لزوم بررسی بیشتر این آسیب اجتماعی را گوشزد می کند. آسیبی که می تواند طیف گسترده ای از دلایل از گرما و شرایط آب و هوایی گرفته تا فشارهای اقتصادی و کاهش رفاه عمومی را در برگیرد. بر این اساس گروه شفقنا زندگی تلاش دارد در سلسله گفتگوهایی به بررسی بیشتر این معضل و راهکارهایی برای کاهش خشونت ها در جامعه بپردازد.

گزارش: الیزا ذوالقدر/شفتا