خشکسالی دامن محیط زیست یزد را هم گرفت

علاوه بر آن مولفه های طبیعت نظیر پوشش گیاهی و حیات وحش نیز در اثر خشکسالی آسیب می بینند.
حیات وحش در برابر خشکسالی رفتار های متعددی را نسبت به شدت و دامنه اثر خشکسالی نشان می دهد. بسته به زمان وقوع ، مدت و شدت خشکسالی موارد ذیل می تواند در مورد حیات وحش اتفاق بیافتد:
۱- مهاجرت بی موقع به سایر زیستگاه ها و به تبع آن کاهش امنیت و در نتیجه افزایش شکار غیر مجاز و تلفات در اثر حوادث جاده ای
۲- کوچ های ارتفاعی در دامنه ها جهت دستیابی به غذا و آب و بروز مشکلات بعدی برای آنها
۳- کاهش و اختلال در زادآوری که تاثیرات آن در نسل بعدی گونه نیز قابل ردیابی و مشاهده خواهد بود.
۴- ضعف فیزیولوژیک و افزایش بیماری ها و در نتیجه کاهش جمعیت
۵- افزایش غیر معمول در میزان مرگ و میر
با عنایت به اینکه تغییرات جمعیت حیات وحش بستگی به عوامل متعددی مانند اقلیم، شکار، بیماری ها و غیره دارد تعیین دقیق میزان تاثیرات خشکسالی بر روند تغییرات جمعیتی مستلزم انجام مطالعات با دوره های زمانی طولانی و در نظر گرفتن جمیع عوامل است.
با سخت تر شدن شرایط حیات در اثر پدیده خشکسالی تاثیرپذیری گونه از سایر عوامل تهدید کننده جمعیت نیز افزایش می یابد و به طور مستقیم و غیر مستقیم بر روند کاهشی جمعیت های حیات وحش تاثیر گذار خواهد بود.
استان یزد در حوزه ایران مرکزی و موقعیت بیابانی کشور قرار دارد و از نظر میزان دریافت بارندگی جزو استان های خشک کشور قلمداد می شود لیکن شرایط رویشی استان و اکوسیستم های آن با همین میزان کم بارندگی ادامه حیات می دهند.
هرگونه تغییر جزیی در این میزان کم بارندگی می تواند موجب ایجاد آسیب جدی اکوسیستم ها و بروز بحران شود.
در سال جاری اگرچه در بخش هایی از استان یزد در حد نرمال بارندگی داشتیم اما متاسفانه بارش اندک بویژه در قسمت های شمالی استان و نیز توزیع زمانی نامناسب بارندگی در برخی بخش های دیگر موجب آسیب به زیستگاه ها شده است.
بر اساس آخرین برآوردها حداقل خسارت به عرصه های طبیعی مناطق تحت مدیریت محیط زیست استان یزد بالغ بر ۱۶۰ میلیارد ریال برآورد شده است.
حدود ۴۰ درصد زیستگاههای حیات وحش استان یزد را خشکسالی تهدید می کند همچنین خشکسالی موجب طغیان بیماریها و آفت در رویشگاه ها شده است.
پارک ملی و منطقه حفاظت شده سیاهکوه از جمله مناطقی است که سال جاری درگیر این بحران شده است.
منطقه مورد اشاره و به طور خاص پارک ملی سیاهکوه از زمان ارتقای سطح حفاظتی به دلیل ماهیت طبیعی خود کنترلی که دارد (محصور شدن بین کویر و منطقه حفاظت شده سیاهکوه) با حفاظت فیزیکی مطلوبی همراه بوده و دریافت همین میزان بارندگی اندک سالیانه در حد نرمال، موجب شکل گیری جمعیت های مناسب کل و بز و قوچ و میش طی سالهای قبل بویژه هفت سال اخیر شده است.
حذف طعمه خواران طبیعی بویژه پلنگ قبل از ارتقای سطح حفاظتی منطقه نیز موجب تسریع روند صعود جمعیت تا حد ظرفیت سالهای مرطوب شده است ، لیکن خشکسالی شدید در سال جاری موجب عدم رویش گیاهی منطقه و نتیجه آن کم غذایی شدید حیات وحش منطقه شده است.
این محدودیت منابع غذایی موجب تاثیرگذاری جدی بر جمعیت های موجود منطقه شده و پیش بینی می شود ادامه مشکلات موجود موجب بروز بحران های جدی در فصل پاییز و زمستان شود. اگر چه با تلاش های قبلی اداره کل حفاظت محیط زیست یزد مشکل تامین آب حیات وحش در این مقاطع خشکسالی رفع و رجوع شده است.
طی پنج سال گذشته یکصد آب انبار برای رفع تشنگی حیات وحش استان ساخته شده که در فصل تابستان چندین مرتبه به این آب انبارها آبرسانی می شود.
اب انبارهای یاد شده تا حدی مشکل کم آبی زیستگاههای حیات وحش را رفع می کند اما در برخی مناطق همچنان مشکلاتی در این زمینه وجود دارد.
این روزها حیات وحش گرسنه منطقه حفاظت شده پارک ملی سیاه کوه و دره انجیر اردکان از گرسنگی و تشنگی در حال دسته و پنجه نرم کردن با مرگ می باشند.
اما تامین مقدار علوفه برای عبور از بحران فعلی نیازمند تامین اعتبار و حمایت جدی از محیط زیست استان است.
یکی از خطرناک ترین و مخرب ترین اثرات خشکسالی بر محیط زیست منابع طبیعی زیستگاه ها واکوسیستم ها است زیرا دیگر هیچ کاری برای جایگزینی و جبران اکوسیستم های تخریب شده و مرده نیست.
بنابراین باید برای نابود نشدن منابع طبیعی بالاخص در مناطق حساس زیست محیطی چاره اندیشی و برنامه ریزی موثر کرد و همچنین بک برنامه عملیاتی برای نگهداری از مناطق حفاظت شده در دراز مدت در نظر گرفته شود.
بیش از ۸۰۰ گونه گیاهی، ۱۷۰ نوع پرنده، ۶۰ نوع پستاندار وحشی و بیش از ۴۰ نوع خزنده در مناطق حفاظت شده استان شناسایی شده است .
۶۰ نیروی محیط بان، یک میلیون و ۲۷۰ هزار هکتار مناطق حفاظت شده استان یزد را محافظت می کنند.
بارش سالانه استان یزد بین ۹۰ تا ۱۱۰ میلیمتر اعلام شده است.