کمبود آب یزد، اقلیمی است و نه ضعف مدیریت

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوز به نقل از هفته نامه پرگار فروردین ماه امسال بود که دفتر مطالعات پایش آب کشور گزارشی را منتشر و وضعیت استان ها را از لحاظ وضعیت آب بررسی کرد. گزارشی که نشان داد مسئولان باید برای بحران آب در ایران چاره ای اساسی بیندیشند. این گزارش براساس شاخص پایش منابع آب از مهرماه تا اسفندماه سال ۹۳ بود و نشان داد که تقریبا تمام کشور در وضعیتی بحرانی قرار دارند. تا آنجا که حتی استان های شمالی کشور نیز کمبود آب دارند. بر اساس این گزارش استان‌ های کشور در ۶ دسته مرطوب، نرمال، قابل تحمل، دارای تنش آبی، دارای تنش آبی شدید و کمبود آب طبقه‌ بندی شده‌ اند.
در حالی که استان هایی مانند خراسان رضوی، شمالی، سمنان در کنار آذربایجان شرقی و غربی، گیلان، مازندران و… دارای تنش آبی هستند استان هایی چون تهران، قم، خوزستان، مرکزی و… مناطق دارای تنش شدید آبی هستند. اما وضعیت استان یزد بحرانی تر است زیرا در کنار استان‌ هایی مانند بوشهر، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان و هرمزگان  در رده مناطق مواجه با “کمبود آب” قرار گرفته‌ اند. این بدان معناست که دیگر تنها مسائل مدیریتی در وضعیت بحرانی یزد دخیل نیست زیرا استان یزد با کمبود آب مواجه است.
یکی از اساتید دانشگاه زاهدان معتقد است مشکل آب استان هایی چون یزد و سیستان بلوچستان بیشتر از اینکه ضعف مدیریتی و انسانی باشد، بستگی به مسائل اقلیمی دارد. در واقع این مناطق با کاهش بارش طی سال های متمادی مواجه هستند.
بررسی آمار مجموع بارش روزانه تعدادی از ایستگاه های سینوپتیک یزد طی دوره سی ساله نشان می دهد هر چند پراکندگی بارش در شهر یزد روند معنی داری ندارد اما در بسیاری از شهرهای استان، بارش به طور قابل مشهودی روند کاهشی داشته است.
در همین رابطه یکی از اساتید دانشگاه اصفهان نیز طرحی را مطرح کرده که طبق آن یک شبکه سراسری آب در کشور ایجاد شود و آب از مناطق مازاد به مناطقی که کمبود دارند منتقل شود به نظر می رسد شیرین سازی آب دریا نیز وارد همین شبکه می شود. هر چند در مقابل عده ای از صاحب نظران معتقدند شیرین سازی آب دریا چندان مقرون به صرفه نیست. موافقین این طرح، استرالیا را مثال می زنند که شبکه ۲۰۰۰ کیلومتری انتقال آب از شرق به غرب کشور وجود دارد.
مسئله ی دیگری که مدت هاست همراه با وضعیت بحرانی آب مطرح می شود، مسئله کشاورزی در ایران است. کشاورزی در کشور ما مکانیزه نیست و هنوز در بسیاری مناطق از روش های غرقابی برای آبیاری استفاده می شود. همین موضوع نظرات متفاوتی را در بین اقلیم شناسان ایرانی به وجود آورده است. عده ای معتقدند باید کشاورزی را تعطیل کنیم و وارد کننده باشیم تا فشار بر آب های زیر زمینی به خصوص در استان هایی مانند یزد که به شدت به آب های زیر زمینی وابسته اند کم شود.
در مقابل عده ای نیز معتقدند تعطیلی کشاورزی با توجه به وابستگی جمعیت برای امرار معاش ممکن نیست. همچنین تعطیلی کشاورزی نرخ بیکاری را به شدت بالا خواهد برد.
به هر حال آنچه که متخصصان برای مشکلات کمبود و بحران آب پیشنهاد می کنند ابتدا توقف آسیب، سپس حل بحران مدیریت و در نهایت مدیریت منابع آب هست.