استان تاریخی یزد؛سرآمد شهرهای نمونه گردشگری ایران

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوز،امیرترقی نژاد در شماره اخیر هفته نامه پرگار نوشته است:تفت، میبد و ابرکوه سه شهر تاریخی استان هستند که در لیست شهرهای نمونه گردشگری قرار گرفته اند. یزد از جمله استانهای تاریخی و منحصر به فردی است که با داشتن جاذبه های زیبا و کم نظیر، همه ساله گردشگران و مسافران زیادی را به سوی خود جلب می کند.ویژگی های متنوع طبیعت استان برای گردشگران داخلی و خارجی جالب و جذاب است به طوری که طبیعت چند گونه و کاملا متفاوت، یکی از پرجاذبه ترین دیدنی های این استان به خصوص در این سه شهر گردشگری استان یزد به شمار می رود.

همچنین از یکسو پهنه های بیابان و تپه های ریگ روان و از دیگر سو و به فاصله نزدیک، ارتفاعات زیبای شیرکوه و ییلاقات سرسبز، دره ها و دامنه های آن و گوناکونی آب و هوا، از جلوه های جذاب برای تفریح و بهره مندی از طبیعت است. در استان یزد بناها و فضاهای تاریخی، بازارها و سایر اماکنی که در بافت قدیم شهر قرار دارد، خود از جاذبه های تفریحی و گردشگری به شمار می رود.

استان تاریخی یزد، برترین جاذبه های گردشگری، تاریخی و میراث فرهنگی زیادی دارد که هر کدام از آنها می تواند به تنهایی جاذبه ای منحصر به فرد برای بازدید گردشگران و دوستداران میراث فرهنگی و تاریخ ایران و جهان باشد.

مشکلات گردشگری شهر های نمونه گردشگری استان یزد

اما در این میان،هریک از سه شهر گردشگری نمونه استان(ابرکوه،میبد وتفت)در عرصه زیرساختهای گردشگری با مشکلات عدیده ای مواجه اند.ابرکوه ،شهری با بیش از ۵۰۰ اثر تاریخی که حدود ۱۲۰ اثر آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، یقیناً جزو شهرهای شاخص در حوزه گردشگری است. سرو کهنسال ابرکوه، گنبد عالی و خانه آقازاده که تصویر مورد اخیر به تازگی بر پول ملی نیز درج شده است، به تنهایی قابلیت جذب گردشگران بسیاری را دارد اما این شهر تاریخی و نمونه گردشگری کشور از یک هتل مناسب بی بهره است به طوریکه مسئله تعامل با سرمایه گذار بخش خصوصی در حوزه گردشگری مورد غفلت قرار گرفته و نتیجه طبیعی آن عدم برخورداری ابرکوه از تاسیسات مناسب گردشگری همچون هتل است.

البته شهردار ابرکوه معتقد است که در شهرستان ابرکوه حدود ۵۰۰ اثر تاریخی وجود دارد که باید برای احیا و مرمت بافت قدیم، به عنوان یک سرمایه ملی، عزم جدی شکل گیرد.محمد حسین حاتمی به طرح‌های زیربنایی شهر ابرکوه، به ویژه در حوزه سرمایه‎گذاری، همچون تأسیس بانک شهر، تملک و سرمایه‌گذاری در حوزه معدن با هدف کسب درآمد پایدار اشاره می کند و می گوید: با توجه به اینکه ابرکوه جزو ۱۴‌شهر منتخب گردشگری است، احیای گردشگری در بافت تاریخی و ارزشی شهر در دستور کار شهرداری قرار دارد. وی ‌ به ساخت بازار سنتی در محله بازار، به منظور پویاسازی بافت ارزشمند آن و افزایش رونق اقتصادی در این بافت به‌عنوان طرح‌های مد نظر شهرداری، اشاره کرد.

اما به لحاظ تاریخی شهرتفت  دارای پیشینه و قدمت بسیار زیادی بوده و بنا به تاریخ آیتی " یزد هیچگاه بودن تفت نبوده ". وجود صدها مسجد، بقاع متبرکه، قلعه، برج و تکایای گویای این موضوع است.
از جمله آثار تاریخی شهرستان تفت می توان از مسجد اما با قدمتی حدود ۷ قرن، خانقاه یا بقعه شاه خلیل ثانی، گنبد شیخ جنید، قدمگاه اسلامیه، امامزاده سید سور نیر، امامزاده سید ابراهیم گاریز، امامزاده سید نظام الدین بخ، بقعه شاهزاده علی بن عبدالله بنادکوک، پیرمراد مبارکه، بی بی تفت، قلعه پهلوان بادی، آب انبار برالسویه، مجموعه باغ علی نقی خان، باغ صدری، باغ گلستان، قدمگاه شوده علیا، قدمگاه گرمسیر، آسیاب آبی گرمسیر، و ده ها اثر تاریخی دیگر نام برد ,از نقاط دیدنی شهرستان تفت علاوه بر مناطق سرسبز در دامنه شیرکوه که جاذبه های گردشگری زیادی دارند باید به غار نباتی نصر آباد که در نوع خود کم نظیر است نام برد.
در این شهر نیز آثار تاریخی منحصر به فرد این بخش چشم انتظار توجه و حمایت بیشتر مسئولان است.جدا از آب و هموا و مناظر طبیعی منحصر بفرد شهر تفت که از ویژگی مهم آن برای توریست ها به شمار می رود ،آثار تاریخی این شهرستان نیازمند مرمت و رسید گی ویژه هستند این در حالی است که مراکز اقامتی تفت هم به  دلیل آماده نبودن بخش های زیر ساختی ،حجم انبوهی از گردشگران خود را از دست می دهد.

فرماندار تفت فعال کردن تورهای گردشگری را یکی از مهم ترین راهکارها برای معرفی قابلیت های گردشگری شهرستان عنوان می کند.زارع رشکوئیه بر تعریف مسیرهای هدف گردشگری در شهرستان تاکید می کند و می گوید: تامین امنیت، ارائه خدمات شایسته، حمایت های معنوی از طرف مسئولان و متولیان امر و …. از دیگر ملزومات و ضروریاتی است که باید در ترویج تورهای گردشگری برای معرفی قابلیت های طبیعی و تاریخی شهرستان مدنظر قرار گیرد.

شهر میبد هم  جدا از تاریخی بودن به عنوان شهر سفال و سرامیک وهمچنین شهر زیلو نیز شناخته می شود که زیلوی منحصر به فرد آن شهرت جهانی دارد. این شهربه دلیل بافت و بناهای تاریخی به عنوان اولین شهر گردشگری تاریخی ایران انتخاب شد . صنایع دستی میبد به ویژه سفال و سرامیک این شهرستان شهرت جهانی پیدا کرده و علاوه بر گردشگران داخلی، اغلب گردشگران خارجی تمایل به حضور در شهرستان میبد و بازدید از شهرک صنایع دستی و کارگاه‌های تولید ظروف سفالی و سرامیکی را دارند.بافت تاریخی شهرستان میبدهم  به بیش از۵۰۰ هکتار می رسد و برخی آثار تاریخی آن به ۵ هزار سال قدمت باز می گردد که نارین قلعه ، کاروانسر ای شاه عباسی ، چاپارخانه ، یخچال ، کبوتر خانه ، و مساجد جامع مختلف در سطح شهرستان و همچنین وجود حسینیه های فراوان ازآن جمله است.اما متاسفانه این شهر تاریخی طی سالهای گذشته بدلیل مدیریت نامناسب شهری و عملکرد ضعیف سازمان میراث فرهنگی در دولت گذشته برخی از آثار و ابنیه های تاریخی خود را از دست داده است ،به طوریکه شواهد موجود نشان می دهد حجم تخریب و سرقت هایی که از آثار تاریخی در این شهر صورت گرفته است قابل مقایسه با هیچ یک از شهرهای ایران نیست.

به اعتقاد کارشناسان، میبد نیز مانند دیگر مناطق گردشگری کشور آنگونه که باید، نتوانسته است در حوزه گردشگری موفق باشد. روزانه گردشگران خارجی و داخلی بسیاری از این شهر دیدن می‌کنند اما این بازدید‌ها فقط چند ساعت طول می‌کشد. در کنار این ضعف‌، این شهر از مشکلات دیگری نیز رنج می‌برد، مشکلاتی که در توسعه نامتوازن و نابودی میراث طبیعی و تاریخی به بهای ساخت‌وسازهای بی‌قواره ریشه دارد.

برنامه های میراث برای شهرهای نمونه گردشگری

معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی کشورمعتقد است که  باید رویکرد به شهرهای نمونه گردشگری به گونه ای باشد که با ورود به این شهرها نمونه گردشگری بودن آن احساس شود.شیرکوند ارائه تسهیلات بانکی و تسهیلات صندوق توسعه ملی را از برنامه های حمایتی سازمان میراث فرهنگی از سرمایه گذاران در شهرهای نمونه گردشگری برشمرد.
به گزارش ایرنا،وی با تاکید به لزوم توجه ویژه فرمانداران، شهرداران و مردم شهرهای نمونه گردشگری به ارتقای زیرساخت های گردشگری، استقلال ادارات این سازمان میراث فرهنگی را در شهرهای نمونه گردشگری خواستار شد. معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی گفت: پیش از این نگاه به موضوع گردشگری در کشور سمبولیک و باید مسوولان با دیدگاه مشترک برای رفع نیازمندی های این شهرها اقدام کنیم.

شیرکوند با استناد به مطالعات انجام شده در سالهای گذشته افزود : ۱۲ شهر و ۲ شهرستان نمونه گردشگری انتخاب شده و همچنین ۱۱۶۸منطقه، حدود ۱۰۰روستا و ۱۱محور نمونه گردشگری تعریف شده است.وی با بیان اینکه قصد نداریم شهرهای نمونه گردشگری کشور را افزایش دهیم از شهردارهای ۱۴ شهر نمونه گردشگری خواست تا منطبق با طرح جامع گردشگری در صورت وجود در هر شهر، نقشه راه شهرهای نمونه گردشگری را برای سه سال آینده ترسیم کنند.

شیرکوند همچنین خواستار ایجاد مراکزی برای راهنمایی و مشاوره گردشگران در ورودی های شهرهای نمونه گردشگری شد و از مسوولان و ساکنان بومی این شهرها خواست با سرمایه گذاری و کمک به زیرساخت ها بیش از پیش در جذب گردشگران فعالیت کنند.

در همین حال، معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی استان یزد می گوید: بر اساس مطالعات انجام شده سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سالهای گذشته و تصویب هیات وزیران، دوازده شهر و دو شهرستان به عنوان شهرهای نمونه گردشگری انتخاب شده اند که در میان ده استان منتخب، استان یزد با سه شهر گردشگری تفت، میبد و ابرکوه در اولویت اول است.

محمدرضا نصیری عنوان کرد: وجود سه شهر نمونه  گردشگری در استان، تعامل فرمانداران، شهرداران و مسوولین میراث فرهنگی استان را جهت فراهم کردن زیرساخت های لازم از قبیل هتل، مکانهای تفریحی، بخش های اقامتی و پذیرایی در مناطق ییلاقی، توجه به آثار و ابنیه تاریخی و بهره گیری مناسب از جاذبه های گردشگری می طلبد.

این مقام مسئول پیگیری ایجاد تاسیسات گردشگری در شهرهای نمونه گردشگری بدون اخذ عوارض از سوی شهرداری‌ها و شوراهای شهرها، توجه ویژه به این شهرها در برنامه ششم توسعه کشور و اختصاص ردیف بودجه مستقل برای آنها و همچنین تهیه نقشه راه و طرح جامع گردشگری این شهرها توسط مسئولین را از برنامه های این اداره کل دانست.

وی افزود: براساس آنچه در ادبیات گردشگری تعریف شده، برخی از محورها، شهرها، شهرستانها و روستاها به عنوان محور، شهر، شهرستان و روستاهای نمونه کردشگری انتخاب می شوند و در این راستا طبق مطالعات انجام شده علاوه بر مناطق نمونه در سالهای گذشته، شهرها، شهرستانها و روستاهای نمونه گردشگری به تصویب هیات وزیران نیز رسیده است.به گفته معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری، در نظر گرفتن خدمات عمومی در شهرهای نمونه گردشگری همچون ساخت سرویس های بهداشتی ویژه می تواند یکی از عوامل متمایز کننده شهرهای نمونه گردشگری شود.

نصیری با بیان اینکه اصلی ترین شاخص انتخاب محورهای نمونه گردشگری ویژگی های تاریخی و طبیعی است که براساس آن ستون فقرات اقتصاد، فعالیت ها و اقدامات شکل می گیرد، خاطر نشان کرد: براساس مطالعات انجام شده در کشور،  یکهزار و صد و شصت و هشت منطقه، حدود یکصد روستا و یازده محور نمونه گردشگری نیز تعریف شده است.وی به وجود آثار و بناهای تاریخی در این شهرها و راه های بهره برداری از آنها در جهت گردشگری اشاره و تاکید کرد: ابنیه و خانه های تاریخی می تواند با رعایت استانداردهای میراث فرهنگی مرمت شود و با ورود به بخش خصوصی تغییر کاربری دهد، همچنین با توجه به اینکه این شهرها از پتانسیل ویژه ای برخوردار بوده و مصوبه هیات وزیران را دارند، می توانند با انجام مطالعات دقیق و منسجم از سایر شهرها متمایز شوند.

معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری ارائه تسهیلات بانکی و همچنین ارائه تسهیلات از صندوق توسعه ملی و بانکهای عامل (براساس تفاهم نامه موجود) را از برنامه های حمایتی اداره کل از سرمایه گذاران برشمرد و بر حضور بخش خصوصی برای سرمایه گذاری تأکید کرده و افزود: شهرداریها باید با بخش خصوصی همکاری کرده و سرمایه گذاران واجد صلاحیت را جذب کنند.

گفتنی است؛ شهرهای شیراز، لاهیجان، ری، ‌رامسر، دماوند، نیشابور، سرعین، شهمیرزاد، ماهان، بسطام و کاشان از دیگر شهرهای نمونه گردشگری در ایران هستند.