تخریب پوشش گیاهی به دلیل بی آبی؛ بحران آینده استان یزد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوزحال آنکهخشکسالی به ذاته رویدادی خزنده است  و به یکباره اثرات تخریبی خود را بروز نمی دهد، بلکه به مرور زمان و با تاثیرات نامحسوس و غیر مستقیم بر دیگر عوامل حیاتی کره خاکی تاثیر گذار است؛ از جمله این تأثیرات، کاهش پوشش گیاهی است.
معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست استان یزد در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی یزد بی آبی اظهار داشت: آنچه سبب شده است که تخریب پوشش گیاهی به شکل یک بحران در حال ظهور باشد، علاوه بر خشکسالی، فعالیت های انسانی است.

حسن اکبری ادامه داد: اغلب کویرهای استان مانند ابرکوه، مروست ، بهادران ، سیاهکوه در گذشته بصورت باتلاق بوده است و تبخیر آب از آنها رطوبت را در اکوسیستم اطراف افزایش می داده و پوشش گیاهی در مواقع خشکسالی از این رطوبت استفاده می کرده است که در حال حاضر به واسطه فعالیت های انسانی خشک شده است.
وی حفر تعداد زیادی چاه کشاورزی در اطراف کویرها را سبب خشک شدن اغلب باتلاق های آن کویرها دانست و ادامه داد : این امر منجر به کاهش رطوبت نسبی هوا و به دنبال آن کاهش پوشش گیاهی آن مناطقشده است که در نتیجه بر سلامت انسان نیز اثر گذار است.
اکبری افزود : مهمترین اثر پوشش گیاهی تثبیت خاک و پیشگیری از فرسایش است که اگر خشکسالی به همین میزان فشار بیاورد و فعالیت های مخرب پوشش گیاهی چون معادن، جاده سازی ها، تغییر کاربری ها ادامه پیدا کند وضعیت ذرات معلق به گونه ای است که حداقل در بعضی نقاط استان مثل دشت یزد و اردکان سکونت تقریبا غیر ممکن خواهد بود.

اثرات متفاوت خشکسالی بر فون و فلور منطقه
اکبری با بیان اینکه خشکسالی دو نوع اثر کاملا متفاوت بر حیات وحش وپوشش گیاهی منطقه دارد،افزود: یک اثر خشکسالی، مقطعی و کوتاه مدت است که همیشه شاهد آن هستیمو اثر دیگر بصورت طولانی مدت است که طی سالیان متمادی ادامه خواهد داشت.
وی عنوان کرد : در زمان خشکسالی کوتاه مدت، رویش گیاهان فصلی و علفی را نداریم وظهور این گیاهاندر گرو بارش باران است، مثلا اگر بعد از ده سال خشکسالی و عدم بارش، یک سال بارندگی داشته باشیم رویش علفی های یکساله را خواهیم داشت.
اکبری ادامه داد : اگر خشکسالی طولانی مدت شود با نابودی پوشش گیاهان بوته ای رو به رو هستیم، به عنوان مثال یک دهه خشکسالی در دشت مهدی آباد منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران سبب خشک شدن بخش قابل توجهی از بوته ای شده است.
وی تصریح کرد: خشکسالی های طولانی مدت سبب از بین رفتن گونه درمنه در این زیستگاه ها شده و همچنین درصد قابل توجهی از گونه قیچ خشک شده است و بخش زیادی از اشنان زار ها نیز آسیب دیده است.
این مسئول با بیان اینکه نتیجه این خشکسالی ها سبب شده است که اکوسیستم به مراحل اولیه توالی بازگردد و بارش باران مناسب یا سیل های مقطعی را در رشد بذور حیاتی دانست و به لزوم  بارش باران های متناوب برای پاگرفتن نهال و رشد بوته ها تأکید کرد.
اکبری از پوشش گیاهی بعنوان  بستر اصلی حیات وحش یاد کرد  و تصریح کرد: علفی ها عمر کوتاهی دارند و با چرای دام تمام می شوند و هنگامی که در اکوسیستمی پوشش گیاهی از بین برود حیات وحش آن را مورد تهدید قرار می دهد چرا که حلقه بعدی در چرخه حیات علفخواران هستند.
وی با بیان اینکه ارزش گذاری زندگی حیات وحش و انسان ها به پوشش گیاهی وابسته است، ادامه داد: نبود پوشش گیاهی سبب از بین رفتن، جابه جایی و یا ضعف فیزیولوژیک علفخواران نسبت به بیماری ها و در نهایت مرگ آن ها می شود .
اکبری با بیان اینکه ضعف بنیه علفخوار سبب تسریع در مبتلا شدن به بیماری می شود، افزود: ممکن است یک بیماری ساده در دام اهلی زمانی که به حیات وحش سرایت کند تلفات وسیعی را داشته باشد چرا که درمان درحیات وحش آسان نیست.

پارک ملی سیاهکوه در مضیقه جدی علوفه
معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست در خصوص میزان خسارات وارده از خشکسالی اظهار داشت : میزان خسارت خشکسالی به اکوسیستم های بیابانی استان قابل تبدیل به عدد و رقم نیست و اعداد و ارقامی که بعضا ارائه می شود برآوردهائی از اثرات مستقیم و مقطعی خشکسالی است.
وی میزان خسارت برآورده شده بر حیات وحش در مناطق چهارگانه  استان را  122 میلیارد ریال در سال ۹۳ عنوان کرد و گفت: این میزانخسارت تنها در ۸ درصد استان بوده و مناطقی که تحت مدیریت سازمان نیست را شامل نمی شود.
اکبری ادامه داد: امسال از نظر رویش گیاهان علفی وضعیت بهتری را شاهد بودیم ولی در پارک ملی سیاهکوه از نظر پوشش گیاهی با مشکل جدی روبه رو هستیم و اگر نتوانیم مقدار علوفه لازم برای عبور از این بحران را تهیه کنیم مرگ و میرهای دسته جمعی را خواهیم داشت.
وی با بیان اینکه خشکسالی با اثرگذاری بر آب و پوشش گیاهی حیات وحش را در تنگنا قرار می دهد اظهار داشت: در طی ۷ سال گذشته اقدامات خوبی در این خصوص انجام شده است و با تجهیز مناطق چهارگانه به ۱۰۰ آب انبار و آبشخور و خریداری ۳ دستگاه کامیون برای آبرسانی به این آب انبارها از تلفات وحوش ناشی از کمبود آب جلوگیری شده است.
وی به تلفات ۲۰ رأس آهو بر اثر کم آبی  در سیاهکوه اردکان در سال ۸۸ اشاره کرد و افزود: بعد از ساخت آب انبارها از این نظر مشکل چندانی نداریم و در بحث تأمین علوفه اقتصادی نیست که تمام حیات وحش را با علوفه نگه داریم و باید جانب احتیاط رعایت شود و در شرایط بحرانی نیز با تأمین بخشی از علوفه مورد نیاز وحوش سعی در حفاظت از آن ها داریم.
اکبری تصریح کرد: شاید طی این سال ها تلفات دسته جمعی وحوش را نداشته ایم و یا در حدی که قابل تشخیص باشد نبوده است، ولی درصدی از این خسارت ها ناشی از کاهش زادآوری وحوش و یا موفق نبودن زادآوری و عدم رشد مناسب بره ها است.
با توجه به اظهارات معاونت طبیعی محیط زیست استان و تشریح گوشه ای از طبیعت شکننده یزد، آنچه بیش از هر زمان احساس می شود توجه ویژه و اولا داشتن به مسائل محیط زیست استان است و مسئولین استان در شرایط بحران کنونی، تنها بصورت تک بعدی به مسئله بحران آب ننگرند و علاوه بر آب، دیگر مسائل زیست محیطی استان چون تخریب پوشش گیاهی، شکار گونه های حیات وحش، اکتشافات معادن، تعدد جاده سازی  نیز مورد توجه قرار گیرد و با فعالیت های انسانی کمک کننده به تشدید آن برخورد قاطع شود.