افزایش اراضی تحت پوشش روش‌های نوین آبیاری به ۱۸ هزار هکتار
مدیر آب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان یزد با اشاره به مشکلات ناشی از بحران کم‌آبی برای بیش از 85 هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی استان، از اجرای طرح‌های با راندمان بالای آبیاری نوین و اصلاح الگوهای کشت در این بخش در این رابطه خبر داد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوز به نقل از ایسنا، بحران آب چندسالی است که به صورت جدی در استان یزد خود را نشان داده است و این بحران با توجه به سهم حدود ۸۸ درصدی بخش کشاورزی از آب استان به صورت ویژهای در این بخش مشکلات زیادی را برای کشاورزان به دنبال داشته است.
بخش اعظمی از آب زارعی مورد نیاز کشاورزان این استان کویری از منابع آبی محدود و وابسته به منابع آب‌های زیرزمینی از طریق چاه‌ها و قنوات تامین می‌شود ولی این در حالی است که در چندین سال اخیر به دلیل نزولات جوی بسیار اندک و خشکسالیهای متوالی، شاهد تشدید فقر آبی این سفرهها هستیم.
در چند سال اخیر اکثر منابع آبی استان به ویژه قنوات با خشکی یا کمبود شدید آبدهی مواجه شده و آب چاه‌های کشاورزی نیز به شوری گراییده است و لایروبی قنوات، کف شکنی و ته زنی چاه‌ها یا حفر چاه‌های جدید نیز هزینه‌های گزافی را متحمل بخش کشاورزی استان کرده است.
به همین دلیل از یکی دو سال گذشته مسئولان متولی بخش کشاورزی استان تلاش مستمری را برای بهینه‌سازی مصرف آب در این بخش با توسعه روش‌های آبیاری نوین به جای روش منسوخ شده آبیاری غرقابی برای استفاده از این منابع محدود آبی در دستور کار استان قرار داده‌اند.
افزایش دو برابری راندمان آّبیاری کشاورزی
"سیدعلی‌اصغر مصطفوی" مدیر آب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه یزد، اظهار کرد: اصلاح روش‌های آبیاری و جایگزینی روش‌های نوین آبیاری به جای روش معمول و سنتی غرقابی، رانمان آبیاری را به نحو چشمگیری افزایش خواهد داد به نحوی که براساس نوع سیستم آبیاری نوین، راندمان به ۷۵ تا ۹۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.
وی افزود: این در حالی است که برآوردهای کارشناسی، راندمان فعلی آبیاری در استان را نزدیک به ۴۲درصد نشان میدهد و به عبارتی با اجرای طرح‌های نوین آبیاری حداقل نصف میزان آب مصرفی کنونی در بخش کشاورزی، صرفه‌جویی می‌شود.
به گفته مصطفوی، این میزان صرفه‌جویی می‌تواند با توجه به تنش آبی فعلی در اراضی زراعی و باغی استان، برای جبران افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی و تقویت آنها مورد استفاده قرار گیرد.
وی اظهار کرد: البته میزان راندمان کنونی آبیاری استان نیز از متوسط کشوری بالاتر است ولی برای استان کم آب یزد راضی‌کننده نیست و تلاش می‌شود با اجرای روش‌های نوین آبیاری و سایر اقدامات، آن را ارتقاء دهیم.
آبیاری تحت فشار ۱۵ هزار هکتار از اراضی استان
مدیر آب و خاک جهادکشاورزی استان با اشاره به اجرای سیستم‌های آبیاری با راندمان بالا در استان یزد، اعلام کرد: تاکنون بیش از ۱۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان تحت پوشش طرح‌های آبیاری تحت فشار قرار گرفته و حدود سه هزار هکتار نیز در دست اجراست.
مصطفوی تاکید کرد: سرعت‌بخشی در توسعه این طرح‌ها و روش‌های نوین آبیاری و قرار دادن سطح بیشتری از اراضی تحت آبیاری استان زیر پوشش سامانه نوین آبیاری مورد تاکید و در برنامه سازمان جهادکشاورزی استان است.
وی عمده اراضی کشاورزی تحت پوشش آبیاری قطره‌ای در استان را باغات و بیشتر آنها را باغات پسته ذکر کرد و گفت: بیشترین اراضی تحت پوشش روش‌های نوین آبیاری در استان مربوط به شهرستان‌های خاتم، ابرکوه و تفت است که از قطبهای کشاورزی استان محسوب میشوند.
اجرای روش آبیاری نواری در مزارع استان
به گفته این مسئول، هرچند تاکنون اراضی زراعی زیادی در استان تحت پوشش روش‌های نوین آبیاری قرار نگرفته است ولی در سال جاری اجرای این طرح‌های آبیاری عمدتاً برای اراضی زارعی سبزی و صیفیجات و ذرت در استان، مد نظر است.
وی در این رابطه خاطرنشان کرد: اراضی زراعی معمولاً کشت‌های متراکم هستند و در مورد آنها باید از سیستم‌های بارانی استفاده شود که این روش در استان یزد با توجه به تبخیر، تعرق و وزش باد، راندمان بالایی ندارد.
مصطفوی افزود: البته اخیراً در اراضی زراعی با انجام کشت‌های ردیفی، استفاده از روش نواری (TAPE) در برنامه است که راندمان نسبتاً خوب و هزینه به مراتب پایینی نسبت به سایر روش‌های کشاورزی دارد.
به گفته وی، با توجه به کشت عمده ذرت در شهرستان خاتم در نظر است که امسال هزار هکتار از مزارع ذرت این شهرستان به روش مذکور آبیاری شوند.
استقبال کشاورزان یزدی از روش‌های نوین آبیاری
مدیر آب و خاک جهادکشاورزی استان استقبال کشاورزان استان از آبیاری نوین را نسبت به گذشته نسبتاً خوب بیان کرد و افزود: در حال حاضر معادل قریب ۱۶ میلیارد تومان طرح، آماده و به بانک معرفی شده که این مقدار بیشتر از اعتبار استانی پیشبینی شده برای استان بوده است.
وی در مورد تسهیلات جهادکشاورزی برای ایجاد آبیاری نوین در استان نیز گفت: درحال حاضر به ازای آبیاری تحت فشار در هر هکتار ۶۵ میلیون ریال کمک بلاعوض و ۶۵ میلیون ریال تسهیلات بانکی با بازپرداخت حداکثر ۱۰ ساله، در نظر گرفته شده است.
وی هزینه‌های آبیاری در کشت‌های زراعی به روش نواری را نیز در هر هکتارحدود ۹ میلیون تومان اعلام کرد و گفت: البته این روش در گلخانه‌ها هزینه‌‌ی بیشتری را تقبل می‌کند که برآورد نکرده‌ایم.
مصطفوی اذعان می‌کند: البته لازمه استفاده از این اعتبارات و تسهیلات، داشتن شرایطی چون وثیقه و ضمانت است ولی برخی کشاورزان ریسک گرفتن وام را به دلیل ترس از مشکل در هنگام بازپرداخت نمی‌کنند ولی در مجموع استقبال به ویژه در مورد کشت‌های اقتصادی مانند پسته، بسیار خوب بوده است.
وی با اشاره به خرده مالکی بودن بسیاری از اراضی کشاورزی استان، اضافه کرد: چنین کشت‌هایی خیلی درآمدزا نیستند بلکه بیشتر معیشتی هستند لذا کشاورزان آنها نمی‌تواند برای دریافت تسهیلات، ریسک کند چرا که در اراضی خرد، هزینه‌ها زیاد و مدیریت خرده مالکی مشکل است.
این مسئول معتقد است؛ اگر دولت پرداخت همه هزینه‌های تغییر روش آبیاری در مورد برخی کشت‌ها مانند گندم، جو و برخی کشت‌های دیگر را می‌توانست بپذیرد، طبعاً تمام کشاورزان حتی در اراضی خرده مالکی از اجرای آن استقبال می‌کردند.
اصلاح الگوی کشت در کشاورزی استان
مصطفوی یکی دیگر از سیاستهای جهادکشاورزی یزد با توجه به مشکل کم آبی در استان را اصلاح الگوی کشت عنوان کرد و افزود: در این رابطه کشت‌های پرآب‌خواه از کشاورزی استان حذف و کشت‌هایی با آب‌خواهی کمتر که در عین حال درآمدزایی مناسبی دارد، مورد توجه قرار میگیرد.
وی در همین رابطه به ترویج کشت زعفران و گیاهان دارویی در استان اشاره کرد که هم تولیداتی با مصرف آب کمتر و هم صرفه اقصادی بهتری برای کشاورزان دارند.
وی همچنین با اشاره به شدت تبخیر آب بالا در استان تفتیده یزد، یکی دیگر از اقدامات جهادکشاورزی در این رابطه را انتقال کشاورزی از فضای باز به سمت فضاهای کنترل شده و بسته یعنی گلخانه‌ها ذکر کرد و گفت: این روش نیز کارآیی و راندمان مصرف آب را بسیار افزایش میدهد و درآمدزایی خوبی نیز برای کشاورزان استان به دنبال خواهد داشت.
مصطفوی راندمان کشت گلخانه‌ای را بیش از ۱۰ برابر کشت‌های سنتی بیان و تصریح کرد: اگر در گلخانه به ازای هر مترمربع حدود ۴۰ کیلوگرم خیار سبز تولید می‌شود، این میزان در همین مقدار زمین در فضای باز، بیش دو تا سه کیلوگرم نخواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر حدود یک هزار و ۱۰۰ هکتار از کشت‌های استان به صورت گلخانه‌ای است که بیشترین تراکم آن در شهرستان یزد قرار دارد.
این مسئول، برنامه‌ی جهادکشاورزی در رابطه با توسعه کشت‌های گلخانه‌ای را محدود کردن کشت‌های سبزی و صیفیجات در فضاهای باز و انتقال آنها به گلخانه‌ها ذکر کرد تا بتوان با مصرف کمتر آب، بیشترین تولید را در کنار صرفه اقتصادی بالاتر برای کشاورزان داشته باشد.
اختلاف نظر در مورد آب مصرفی بخش کشاورزی
مصطفوی در مورد سهم بخش کشاورزی از آب مصرفی در استان اظهار کرد: البته رقمهای متفاوتی در این باره اعلام می‌شود که مورد توافق مشترک جهادکشاورزی و آب منطقه‌ای نیست ولی در مورد این که بیشترین میزان مصرف آب استان مربوط به بخش کشاورزی است وجود دارد.
به گفته وی، براساس اعلام آب منطقه‌ای حدود ۹۰ درصد آب استان یعنی سالیانه قریب یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود ولی جهادکشاورزی معتقد است که با توجه به خشکسالی و کاهش شدید آبدهی منابع آبی و خشکی قنوات، سهم مصرف آب بخش کشاورزی نسبت به سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده و قریب ۷۵ تا ۸۰ درصد است.
وی در بخشی از سخنانش با اشاره به سخت کوشی کشاورزان یزدی، از برخی روش‌های سنتی مورد استفاده آنها برای صرفه جویی در مصرف آب از قدیم الایام و با بهرهگیری از دانش بومی خود خبر داد.
مصطفوی در این رابطه به روشهایی مانند پوشاندن جوی‌های آب با پلاستیک برای جلوگیری از تبخیر آب، آبیاری کوزهای و سفالی که به ورش قطره‌ای امروزی تبدیل شده است، اشاره کرد و گفت: قطعاً استفاده از این تجربیات و تلفیق آنها با تکنولوژیهای امروزی، بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
ضرورت بخش کشاورزی برای استان یزد
مصطفوی با بیان این که استان یزد از کمترین فضای سبز برخودار است، در مورد ضرورت وجود کشاورزی در استان با توجه به بحران کم‌آبی و سهم بالای این بخش ار آب مصرفی، اظهار کرد: هرچند بخش کشاورزی، سهم زیادی از آب مصرفی را به خود اختصاص میدهد ولی علاوه بر کمک به تولید مواد غذایی، جای خالی فضای سبز استان را نیز پر می‌کند.
وی ایجاد و نگهداری فضای سبز را از امور پرهزینه برای دولت برشمرد و گفت: این در حالی است فضای سبز بخش کشاورزی توسط خود مردم و با هزینه خودشان، مدیریت و نگهداری می‌شود و این موضوع برای یزد که روز به روز به سمت صنعتی شدن و افزایش آلودگیهای زیست محیطی پیش می‌رود، بسیار حائز اهمیت است.
این مسئول حوزه کشاورزی استان، همچنین به اشتغالزایی این بخش اشاره کرد و ادامه داد: با توجه به بالغ بر ۸۵ هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی در استان، تعطیلی این بخش و بیکاری این جمعیت، هزینه‌های زیادی را متحمل دولت برای اشتغالزایی جدید برای این افراد می‌کند.
مصطفوی در پایان نیز اضافه کرد: علاوه بر این استان یزد با توجه به ظرفیتهای بالای بخش کشاورزی، در حوزههایی مانند تولید پسته و محصولات گلهخانهای که جایگاه دوم کشور را در اختیار دارد، ارزآوری خوبی را برای کشور و استان دارد
بخش نظردهی بسته شده است..