آب کشاورزی یزد به نصف کاهش می‌یابد؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوز سیدعلی‌اصغر مصطفوی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، اظهار کرد: اصلاح روش‌های آبیاری و جایگزینی روش‌های نوین آبیاری به جای روش‎ معمول و سنتی غرقابی، راندمان آبیاری را به نحو چشمگیری افزایش خواهد داد به نحوی که براساس نوع سیستم آبیاری نوین، راندمان به ۷۵ تا ۹۰ درصد افزایش می‌یابد، این در حالی است که برآوردهای کارشناسی، راندمان فعلی آبیاری در استان را نزدیک به ۴۲ درصد نشان می‎‎دهد.

وی خاطرنشان کرد: این میزان صرفه‌جویی می‌تواند با توجه به تنش آبی فعلی در اراضی زراعی و باغی استان، برای جبران افت سطح آب سفره‌های زیرزمینی و تقویت آنها مورد استفاده قرار گیرد. البته میزان راندمان کنونی آبیاری استان از متوسط کشوری بالاتر است ولی برای استان کم آب یزد راضی‌کننده نیست و تلاش می‏‏‌شود با بکارگیری روش‌های نوین آبیاری و سایر اقدامات، آن را ارتقاء دهیم.

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان یزد ادامه داد: تاکنون بیش از ۱۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان تحت‌ پوشش طرح‌های آبیاری تحت‌ فشار قرار گرفته و حدود ۳۰۰۰ هکتار نیز در حال تحت پوشش قرار گرفتن است. سرعت‌بخشی در توسعه این طرح‌ها و بکارگیری روش‌های نوین آبیاری و قرار دادن سطح بیشتری از اراضی تحت آبیاری استان زیر پوشش سامانه نوین آبیاری مورد تاکید و در برنامه سازمان جهادکشاورزی استان است.

وی، عمده اراضی کشاورزی تحت پوشش آبیاری قطره‌ای در استان را باغات و بیشتر آنها را باغات پسته دانست و گفت: بیشترین اراضی تحت پوشش آبیاری نوین در استان مربوط به شهرستان‌های خاتم، ابرکوه و تفت است که از قطب‎‎های کشاورزی استان محسوب می‏‏‌شوند.

به گفته این مسئول، هرچند تاکنون اراضی زراعی زیادی در استان تحت پوشش روش‎‎های نوین آبیاری قرار نگرفته است ولی در سال جاری اجرای طرح‎‎های آبیاری عمدتاً برای اراضی زارعی زیر کشت سبزی و صیفی‎‎جات و ذرت در استان، مد نظر قرار گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: اراضی زراعی معمولاً دارای کشت‌های متراکم هستند و در مورد آنها باید از سیستم‌های بارانی استفاده ‏‏شود که این روش در استان یزد با توجه به تبخیر، تعرق و وزش باد، راندمان بالایی ندارد. البته اخیراً در اراضی زراعی با انجام کشت‌های ردیفی، استفاده از روش نواری (TAPE) در برنامه است که راندمان نسبتاً خوب و هزینه به مراتب پایینی نسبت به سایر روش‌های کشاورزی دارد.

مصطفوی بیان کرد: با توجه به کشت عمده ذرت در شهرستان خاتم در نظر داریم امسال هزار هکتار از مزارع ذرت شهرستان را به روش مذکور آبیاری کنیم.

مدیر آب و خاک جهادکشاورزی استان، استقبال کشاورزان استان در بکارگیری روشهای آبیاری نوین را نسبت به گذشته نسبتاً خوب بیان کرد و افزود: در حال حاضر طرح‌هایی به ارزش معادل نزدیک به ۱۶ میلیارد تومان، آماده و به بانک معرفی شده که این مقدار بیشتر از اعتبار استانی پیش‎‎بینی شده برای استان بوده ‌است.

وی با اشاره به تسهیلات جهاد کشاورزی برای ایجاد آبیاری نوین در استان گفت: درحال حاضر به ازای آبیاری تحت فشار در هر هکتار ۶۵ میلیون ‌ریال کمک بلاعوض و ۶۵ میلیون ‌ریال تسهیلات بانکی با بازپرداخت حداکثر ۱۰ ساله، در نظر گرفته شده است.

مصطفوی، هزینه‌های آبیاری در کشت‏‏های زراعی به روش نواری را در هر هکتار حدود ۹ میلیون تومان اعلام کرد و گفت: گلخانه‏‏‌ها با بکارگیری این روش هزینه‌ی بیشتری را تقبل می‏‏‌کند که البته آن را برآورد نکرده‌ایم. البته لازمه استفاده از این تسهیلات، داشتن شرایطی چون وثیقه و ضمانت است ولی برخی کشاورزان ریسک گرفتن وام را به دلیل ترس از مشکل در هنگام بازپرداخت نمی‌کنند. در مجموع استقبال به وی‍ژه در مورد کشت‌هایی مانند پسته، بسیار خوب بوده است.

وی با اشاره به خرده مالکی بودن بسیاری از اراضی کشاورزی استان، اضافه کرد: چنین کشت‌هایی خیلی درآمدزا نیستند بلکه بیشتر جنبه تامین معیشت دارند لذا کشاورزان نمی‌توانند برای دریافت تسهیلات، ریسک کنند چرا که در اراضی خرد، هزینه‌ها زیاد و مدیریت خرده‌ مالکی مشکل است. اگر دولت پرداخت همه هزینه‌های تغییر روش آبیاری در مورد برخی کشت‌ها مانند گندم، جو و برخی کشت‎‎های دیگر را می‌توانست بپذیرد، طبعاً تمام کشاورزان حتی در اراضی خرده مالکی از اجرای آن استقبال می‌کردند.

کشت‌های پرآب‌خواه از کشاورزی یزد حذف می‌شوند

وی، یکی دیگر از سیاست‎‎های جهادکشاورزی یزد با توجه به مشکل کم آبی در استان را اصلاح الگوی کشت عنوان کرد و افزود: کشت‌های پرآب‌خواه از کشاورزی استان حذف و کشت‌هایی با آب‌خواهی کمتر که در عین حال درآمدزایی مناسبی دارد، مورد توجه قرار می‏‏‌گیرد.

مصطفوی به ترویج کشت زعفران و گیاهان دارویی در استان اشاره کرد و گفت: تولید با مصرف آب کمتر، صرفه اقصادی بهتری برای کشاورزان دارند.

کشاورزی یزد به فضاهای بسته منتقل می‌شوند

وی با اشاره به شدت تبخیر آب بالا در استان یزد، یکی از اقدامات جهادکشاورزی در این رابطه را انتقال کشاورزی از فضای باز به سمت فضاهای کنترل ‌شده و بسته یعنی گلخانه‌ها ذکر کرد و گفت: این روش کارآیی و راندمان مصرف آب را افزایش می‌‏‏دهد و درآمدزایی خوبی برای کشاورزان استان به دنبال خواهد داشت.

مصطفوی، راندمان کشت گلخانه‌ای را بیش از ۱۰ برابر کشت‏‏های سنتی، بیان و تصریح کرد: اگر در گلخانه به ازای هر مترمربع حدود ۴۰ کیلوگرم خیار سبز تولید می‌شود، این میزان در همین مقدار زمین در فضای باز، بیش از دو تا سه کیلوگرم نخواهد بود. در حال حاضر حدود ۱۱۰۰ هکتار از کشت‎‎های استان به صورت گلخانه‌ای است که بیشترین تراکم آن در شهرستان یزد قرار دارد.

این مسئول، برنامه‌ جهادکشاورزی در رابطه با توسعه کشت‌های گلخانه‌ای را محدود کردن کشت‌های سبزی و صیفی‎‎جات در فضاهای باز و انتقال آنها به گلخانه‌ها ذکر کرد تا بتوان با مصرف آب کمتر، بیشترین تولید را در کنار صرفه اقتصادی بالاتر برای کشاورزان داشته باشد.

سهم کشاورزی از آب مصرفی یزد چقدر است؟

مصطفوی با اشاره به سهم بخش کشاورزی از آب مصرفی در استان اظهار کرد: رقم‎‎های متفاوتی در این باره اعلام می‏‏‌شود که مورد توافق مشترک جهاد کشاورزی و آب‌ منطقه‌ای نیست ولی این موضوع قطعی است که بیشترین میزان مصرف آب استان مربوط به بخش کشاورزی است. براساس اعلام آب منطقه‌ای حدود ۹۰ درصد آب استان یعنی سالیانه قریب یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود ولی جهادکشاورزی معتقد است که با توجه به خشکسالی و کاهش شدید آبدهی منابع آبی و خشکی قنوات، سهم مصرف آب بخش کشاورزی نسبت به سال‌های گذشته کاهش پیدا کرده ‌و قریب ۷۵ تا ۸۰ درصد است.

وی با اشاره به سخت کوشی کشاورزان یزدی و استفاده آنان از روش‏‏های سنتی برای صرفه جویی در مصرف آب با بهره‎‎گیری از دانش بومی، خاطرنشان کرد: کشاورزان از روش‎‎هایی مانند پوشاندن جوی‌های آب با پلاستیک برای جلوگیری از تبخیر آب و آبیاری کوزه‎‎ای و سفالی که هم اینک به روش قطره‌ای امروزی تبدیل شده است، استفاده می‌کنند. قطعاً استفاده از این تجربیات و تلفیق آنها با تکنولوژی‏‏‌های امروزی، در صرفه جویی مصرف آب بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

ضرورت حفظ کشاورزی یزد با داشتن کمترین سرانه فضای سبز

مصطفوی با بیان اینکه استان یزد از کمترین فضای سبز برخوردار است، بر ضرورت وجود کشاورزی در استان با وجود بحران کم‌آبی و سهم بالای این بخش ار آب مصرفی اشاره کرد و ادامه داد: هرچند بخش کشاورزی، سهم زیادی از آب مصرفی را به خود اختصاص می‎‎دهد ولی علاوه بر کمک به تولید مواد غذایی، جای خالی فضای سبز استان را نیز پر می‌کند.

وی، ایجاد و نگهداری فضای سبز را از امور پرهزینه برای دولت برشمرد و گفت: این در حالی است فضای سبز بخش کشاورزی توسط خود مردم و با هزینه خودشان، مدیریت و نگهداری می‌شود و این موضوع برای یزد که روز به روز به سمت صنعتی ‌شدن و افزایش آلودگی‎‎های زیست محیطی پیش می‌رود، بسیار حائز اهمیت است.

این مسئول حوزه کشاورزی استان ادامه داد: با توجه به وجود بالغ بر ۸۵ هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی در استان، تعطیلی این بخش و بیکاری این جمعیت، هزینه‎‎های زیادی را بر دولت برای ایجاد اشتغالزایی جدید برای این افراد تحمیل می‏‏‌کند. علاوه بر این، استان یزد با توجه به ظرفیت‏‏‌های بالای بخش کشاورزی در حوزه‏‏‌هایی مانند تولید پسته و محصولات گلخانه‎‎ای، ارزآوری خوبی را برای کشور و استان به همراه دارد.