ترویج شیطان‌پرستی در فیلم سینمایی «مادر» ساخته آرونوفسکی

 

دکتر «احمد پهلوانیان» در این نشست به ویژگی‌های این فیلم اشاره کرد و گفت: به اعتقاد ما به عنوان مخاطب اوج به هم ریختگی در آثار آرونوفسکی، فیلم مادر است و نکته آن هم در این است که آرونوفسکی فیلم‌سازی است که بسیار به اعتقاداتش وفادار است.

 

وی ادامه داد: او یک یهودی پیرو عرفان کابالا و عرفان یهودیسم است و به ادعای کابالیسم بسیار پایبند است و در فیلم‌هایش نیز آن را ترویج می‌کند . 

 

وی افزود: برخی می‌گویند این فیلم در واقع مروج تفکر یهود است اما من معتقدم ترویج بی دینی و ضد دینی و آتئیسم(خداناباوری) است یعنی کاملا شیطان پرستانه و در واقع ترویج شیطان‌پرستی و ضد خداست . 

 

مدیر کل صدا و سیمای یزد با بیان این که این فیلم مطلقاً چند لایه نیست، ادامه داد: این فیلم تنها یک لایه معنایی و یک سطح بیانی دارد، منتها این سطح بیانی فوق‌العاده پیچیده است . 

 

پهلوانیان افزود: فیلم سینمایی مادر ارجاع‌های متعددی در ساخت، نگاه و روایت به فیلم «بچه رزماری» دارد و ما در تحلیل آن باید نیم نگاهی به بچه رزماری داشته باشیم . 

 

وی در تبیین سومین نکته مرتبط با این اثر اظهار داشت: سینمای دینی دارای چند بخش است که یک بخش آن سینمای تاریخ مقدس است مانند فیلم‌های «امام علی (ع)» و «مریم مقدس» و دیگر آثاری که فیلمسازان ایرانی در این زمینه ساخته‌اند. یک سری از آثار هم به مفاهیم قدسی می‌پردازد، این فیلم‌ها در سینمای دنیا ناگزیر به سمت رمزگرایی و سمبولیزم می‌رود . 

 

این مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد: هر فیلمی که به یک مفهوم مقدس پرداخته لاجرم رمزگرا است و با سمبل‌ها کار می‌کند. علت آن این است که زبان دین زبان سمبل، نشانه و آیه‌ای است؛ یعنی دین در هر بخش خود با تعداد زیادی سمبل و نشانه و نماد و به تعبیر ما «آیه» مواجه است و فیلمی هم که به این حوزه می‌پردازد لاجرم باید دارای این ویژگی‌ها باشد تا بتواند دنیای دیگری را ترسیم کند. این اثر هم در حوزه دینی و مفاهیم قدسی تعریف می شود اما این که دینی است یا ضد دین در ادامه می‌آید . 

 

پهلوانیان افزود: مهم این است که وقتی این فیلم را می‌بینیم دوباره برگردیم و اجزای آن را تحلیل کنیم آن گاه است که فیلم برای ما معانی مختلفی پیدا می‌کند . 

 

وی بیان کرد: همه این فیلم از شخصیت‌ها تا آکسسوار، نماد و نشانه و سمبل است که باید برای ما تحلیل شود تا بفهمیم فیلم می‌خواهد چه بگوید . 

 

این کارشناس با اشاره به ناشناخته بودن مکان خانه‌ای که فیلمبرداری در آن انجام شده، گفت: این خانه هیچ مختصاتی ندارد، زمان هم معلوم نیست چه زمانی است (لامکان و لازمان). همچنین بعضی چیزها متعلق به سالیان بسیار دور و برخی امروزی هستند. برخی شخصیت‌ها نیز اسم ندارند و با عنوان من، تو، او، ما و آنها خطاب می‌شوند یعنی شما با اشخاص واقعی مواجه نیستید . 

 

مدیر کل صدا و سیمای مرکز یزد ادامه داد: مرد خانه در این فیلم یعنی خداست و بانوی خانه نیز دارای چند تعبیر از جمله «طبیعت»، «زمین» یا «روح طبیعت» است و به نظر من بر اساس مکاتب شرق دور از جمله تائو، این خانم روح طبیعت و طبیعت گرا است. این مکتب می‌گوید اگر شما با روح طبیعت هماهنگ شدید می‌توانید بالا بروید وگرنه نمی‌توانید رشد کنید . 

 

پهلوانیان بیان کرد: این خانه هم کره زمین است که در حال ساخت آن هستند و این زن نیز با این خانه و اجزای آن هماهنگ است. آن فردی که وارد خانه می‌شود سمبل آدم ابوالبشر و همسرش که نماد فریبندگی است نشان دهنده حوا است که طبق تعریف یهود یک موجود فریبنده‌ی فریفته است، اغواگر است و هم اغوا می‌شود . 

 

وی افزود: در ادامه دو پسرشان وارد می‌شوند و با ضربه‌ای که به سر یکی وارد می‌شود یکی از آن‌ها کشته و خون جاری می‌شود و این خونی است که تبدیل به زخم بر بستر هستی می‌شود؛ یعنی خونی نیست که پاک شود . 

 

این کارشناس اضافه کرد: در ادامه آدم‌هایی با رنگ‌ها، نژادها و ادیان مختلف وارد کره زمین می‌شوند و کاری جز عصیان‌گری و نابود کردن ندارند. در این میان خدا می‌خواهد اوضاع را کنترل کند اما به یک لبخند بسنده می‌کند و کار دیگری انجام نمی‌دهد؛ نگاه آن‌ها به خدا این گونه است یعنی خدای خودشیفته و چون شیفته توجه بندگانش است حاضر است زمین از بین برود ولی او را تقدیس کنند و به آن‌ها احساس نیاز می‌کند . 

 

به گفته وی، تنها چیزی که در این فیلم نماد ندارد یک چیز است و آن شیطان است. شیطان در این اثر یک نماد فرعی است که مخاطب او را نمی‌بیند اما اغوای شیطان در چند جا دیده می‌شود و یک جا هم علامت شیطان را می‌بینیم . 

 

وی اظهار کرد: ابتدای فیلم از یک تناسخ شروع می‌شود و انتهای آن نابودی است. آنجا شیطان حکمرانی می‌کند و حتی خداوند هم بازیچه شیطان و تحت سیطره او است . 

 

مدیر کل صدا و سیمای مرکز یزد در پایان خاطر نشان کرد: اگر ما بخواهیم روایت ساده یک زندگی را ببینیم اصلاً این فیلم منطق ندارد، نه منطق رئال، نه سورئال و نه پست مدرن و هیچ چیز آن قابل تعریف نیست و بدون تحلیل سمبل گرایی قابل درک نخواهد بود . 

 

در این نشست همچنین هنرمندان و سینماگران به بیان نظرها و دیدگاه‌های خود در خصوص این اثر پرداختند و دکتر پهلوانیان نیز به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داد . 

 

 

منبع:ایسنا یزد