ضرورت های فرهنگ سازی برای ترویج کتابخوانی دریزد
یکی از شاخص های توسعه یافتگی، میزان باسوادی افراد جامعه محسوب می شود، این شاخص مبین کیفیت منابع انسانی است و در ارتباط با موضوع سواد، میزان مطالعه از شاخص هایی است که مورد توجه و تحلیل قرار می گیرد.
به گزارش یزدی نیوزبررسی ساعات مطالعه در کشورهای مختلف جهان نشان می دهد، بین نسبت توسعه یافتگی و میزان ساعات مطالعه کتاب در کشورهای مختلف ارتباط مستقیم وجود دارد، هرچه جامعه ای توسعه یافته تر، میزان مطالعه شهروندان آن جامعه بیشتر است.
از سرانه میزان مطالعه در ایران آمارهای متعددی ارائه شده که از ۲ دقیقه در شبانه روز برای هر ایرانی تا ۷۵ دقیقه را می توان در آمارهای منتشر شده از سوی مراکز مختلف مشاهده کرد، بر اساس گزارش آماری مرکز بین‌المللی مطالعات گذران وقت در تحقیقی که این مرکز در سال ۲۰۱۰ در ۲۲ کشور جهان انجام داده، بیشترین زمان اختصاص یافته برای مطالعه کتاب در بین مردمان جهان مربوط به کشور فنلاند با ۴۴ دقیقه در شبانه روز است که در این شاخص مطالعه کتاب، روزنامه و نشریات دیگر نیز لحاظ شده و میزان سرانه مطالعه ایران در این گزارش آماری ۱۳ دقیقه لحاظ شده است.
با توجه به دشواری های استحصال زمان دقیق کتابخوانی، شاخص های دیگری مانند میزان عضویت در کتابخانه های عمومی و کتاب هایی که به امانت برده شده برای تحلیل این موضوع در استان یزد که با عنوان دارالعلم از آن یاد می شود، استفاده شد.
استان یزد به دلایلی ازجمله پرورش شمار زیادی از بزرگان دینی و علمی و کسب رتبه نخست آزمون سراسری دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در ۲۳ سال متوالی و برخورداری از مراکز علمی و دانشگاهی معتبر به دارالعلم مشهور است و با توجه به چنین عنوانی انتظار می رود در این شهر بازار کتاب و کتابخوانی از رونق چشمگیری برخوردار باشد.
استان یزد با جمعیتی در حدود یک میلیون و یکصد هزار نفر دارای ۱۰۸ کتابخانه عمومی با بیش از ۲ میلیون نسخه کتاب است و حدود یکصد هزار نفر در کتابخانه های این استان عضویت دارند، این آمار مبین آن است که از جمعیت استان یزد کمتر از ۱۰ درصد در کتابخانه های موجود در استان عضو شده اند، با توجه به سهم حدود ۳۵ درصدی دانش آموزان و دانشجویان از کل جمعیت استان یزد، این آمار نشان می دهد که فضاهای کتابخانه ای استان کمتر از ۳۰ درصد جمعیت در حال تحصیل در مدارس و دانشگاه ها را به خود جذب کرده است.
از مجموع کتابخانه های عمومی استان یزد ۹۷ کتابخانه نهادی (۶۹ کتابخانه شهری و ۲۸ کتابخانه روستایی) و ۱۱کتابخانه از جمله کتابخانه های وزیری و مروج، مشارکتی است که سهم شهرستان های یزد، اردکان، مهریز، تفت و میبد از کتابخانه های استان به ترتیب ۳۵، ۱۴، ۱۱، ۱۰ و ۹ باب، شهرستان های ابرکوه، اشکذر و خاتم هر کدام ۷ باب و شهرستان های بافق و بهاباد هرکدام ۴ باب کتابخانه است.
بر اساس آمار اداره کل کتابخانه های عمومی استان یزد از کتابخانه های استان در یکسال گذشته یک میلیون و ۹۸۰هزار جلد کتاب به امانت گرفته شده که این آمار با توجه به جمعیت یک میلیون و یکصدهزار نفری استان به ازای هر یزدی ۱.۸۳ کتاب و با توجه به اعضای یکصد هزار نفری کتابخانه های استان برای هر نفر نزدیک به ۲۰ جلد کتاب در سال می شود.
البته نهادهای دیگری هم کتابخانه هایی در سراسر استان و یا در دستگاه متبوع خود دارند که در آمار ارایه شده لحاظ نشده است.
برای مثال کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان یزد ۲۳ کتابخانه شامل ۱۸ کتابخانه ثابت، چهار کتابخانه سیار روستانی و یک کتابخانه پستی در استان دارد.
شمار کتابداران و خانواده نهاد کتابخانه های عمومی در سراسر کشور هفت هزار و ۵۰۰ نفر است که از این تعداد ۲۶۰ نفر در استان یزد فعال هستند.
استان یزد در سال تحصیلی جاری بیش از ۲۲۰ هزار دانش آموز دارد که حدود یک پنجم جمعیت استان را تشکیل می دهند، اگرچه کتابخانه های یزد به خصوص در روزهای منتهی به امتحانات پایان ترم و سال تحصیلی تحصیلی یا آزمون سراسری مملو از دانش آموزانی است که به در حال مطالعه کتابهای درسی هستند اما به همین میزان، مطالعه آزاد در استان بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد.
رقیه دوست فاطمیها مدیرکل نهاد کتابخانه های عومی استان یزد در این خصوص می گوید: صرف مطالعه علمی (کتابهای درسی) توسط دانش آموزش نمی تواند برای زندگی آینده آنان مثمر ثمر باشد و برای افزایش مهارتهای زندگی باید به سمت مطالعه آزاد نیز سوق یابند.
وی برگزاری نشست های کتابخوان تخصصی و عمومی را از رویکردهای نهاد کتابخانه های عمومی برای ترویج فرهنگ مطالعه عنوان کرد و یادآور شد: استان یزد در این زمینه از استان های پیشتاز در کشور است و تا کنون نشست های متعددی در فضای کتابخانه های استان، مراکز علمی و دانشگاهی برگزار شده که با استقبال قابل توجهی همراه بوده اما در حوزه ترویج فرهنگ کتابخوانی باید اقدامات مسمتری صورت گیرد تا به شرایط مطلوب در این حوزه نزدیک شویم.
در حالی که برخی از افراد عواملی مانند گران بودن کتاب، نداشتن وقت کافی برای مطالعه، نبود کتابخانه در همه مناطق را از دلیل های پایین بودن سرانه مطالعه عنوان می کنند، اما هزینه های بالا برای دستیابی به برخی از سرگرمی ها و امکانات مانند گوشی های تلفن همراه که نوجوانان و جوانان ساعت ها وقت خود را با این وسایل در شبکه های اجتماعی و… می گذرانند، مبین آن است که کمبود وقت، گرانی کتاب و داشتن دسترسی به کتابخانه دلایل درستی برای توجیه پایین بودن سرانه مطالعه در جامعه نیست.
ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی به عنوان مهمترین راهکار افزایش سرانه مطالعه منحصر به یک ارگان یا نهاد خاص نیست و عزم عمومی می خواهد؛ از خانواده به عنوان نخستین واحد اجتماعی تا مدارس و حتی ارگان های دولتی و بخش خصوصی هر یک باید به سهم خود برای نهادینه سازی فرهنگ کتابخوانی تلاش کنند و استان یزد زمینه های لازم را برای ارتقاء فرهنگ کتابخوانی با توجه به زمینه های فرهنگی موجود در این استان داراست.
بخش نظردهی بسته شده است..