گردوهای «علیآباد»در کام کرم ساقه‌خوار
به گزارش یزدی نیوز«کرم ساقه‌خوار» یا «پروانه فری» به «کرم خراط» هم نام‌گذاری می‌شود و مختص درختان گردوست.
این پروانه، تخم‌های خود را به صورت دسته‌ای روی جوانه‌ها و برگ‌های درخت گردو می‌گذارد و اگر در منطقه‌ای ورود کند، در مدت ۳ سال می‌تواند تمام درختان را آلوده کند و باغات گردو را از بین ببرد.
در حال حاضر در منطقه علیآباد که با ۱۵۰ هکتار باغ گردو، از مناطق گردوخیز استان و شهرستان تفت است، حدود ۵۰ هکتار از باغ‌ها به دلیل حمله این آفت از بین رفته و درختان آن یا خشک شده یا به مرحله‌ای رسیده است که کشاورزان مجبور شده‌اند آنها را حرس کنند یا به طور کامل از روی خاک ببرند. همشهری در این رابطه با «علی دهقان هراتی»، رئیس مرکز جهادکشاورزی دهستان علیآباد، گفت وگویی ترتیب داده است که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
- در مورد نحوه زندگی این آفت توضیحات بیشتری بدهید.
نحوه زندگی این پروانه به گونه‌ای است که از اواسط اردیبهشتماه شروع به رشد و تا آخر شهریور در مراحل رشد خود به درختان خسارت وارد می‌کند و در مدت ۳ سال زندگی، خسارت شدیدی به باغ‌ها وارد می‌کند. این پروانه‌ها در هر بار تخم‌گذاری، ۵۰۰ تخم را روی درختان می‌گذارند که ۳درصد از این تخم‌ها به مرحله بعدی که دوره لاری است، می‌رسند و در این مرحله از طریق جوانه‌ها وارد درخت می‌شوند و در ۳ مرحله جابهجایی، از شاخه‌های نازک وارد شاخه‌های قطورتر و ساقه درختان می‌شوند. تغذیه این آفت علاوه بر روزهای سرد سال، در تمام طول سال ادامه دارد. حتی در فصل پاییز نیز اگر مفتولی را وارد دالان‌های این لارها کنیم، می‌توانیم لارهای زنده را که در حال تغذیه هستند، مشاهده کنیم.
- چرا به این آفت کرم خراط گفته می‌شود؟
لارها با تغذیه از درختان، فضولاتی نارنجی رنگ و به صورت خاک اره از خود به جا می‌گذارند که از سوراخ‌هایی در شاخه‌ها و ساقه‌ها بیرون می‌آیند؛ به همین دلیل هم به این آفت، کرم خراط گفته می‌شود. این سوراخ‌ها بعداً به محل خروج شفیره‌ها و پروانه‌های بالغ تبدیل می شوند.
لارها از شیره نباتی شاخه‌هایی که به آن نفوذ می کنند، تغذیه می کنند که باعث خشک و پژمرده شدن برگ های این شاخه‌ها می شود و به دنبال ایجاد دالان‌های طولانی در شاخه ها، درخت ضعیف می شود. تقریباً نیمی از لارها سیکل زندگی خود را در درخت به اتمام رسانده و لارهای بالغ شده از اوایل بهار به شفیره تبدیل می‌شوند و بعد از تغذیه متحرک از درخت در مدت ۴۰ تا ۵۰ روز، از سوراخ‌هایی که ایجاد شده است به صورت پروانه بیرون می‌آیند.
- روش های مبارزه اولیه با این آفت چگونه است؟
اولین و ساده‌ترین روش پیشگیری از این آفت، آبیاری منظم و مداوم درخت برای تقویت آن است؛ چرا که در شرایط بی‌آبی، درخت از خود هورمون‌هایی ترشح می‌کند که آفت را به خود جذب می‌کند. علاوه بر این کود‌دهی و تغذیه مناسب درخت با کودهای دامی و شیمیایی به صورت کمپوست و غیر‌کمپوست نیز می‌تواند درخت را تقویت کند و مانع ورود این آفت به درخت شود.
- درمان درختانی که مبتلا به این آفت شده‌اند به چه روش هایی است؟
هنگامی که آفت وارد درخت می شود در وهله اول، کنترل درخت‌هایی که پایگاه این آفات هستند در دستور کار است که به این روش، کنترل باغی می‌گویند و با کنترل و از بین بردن آفت در این پناهگاه‌ها، از ورود آفت به دیگر درختان جلوگیری می‌شود.
راه دیگر، کنترل مکانیکی است؛ به این صورت که می‌توان لارهایی را که در تنه یا شاخه‌های درختان ایجاد تونل و راهرو کرده‌اند، در همان مکان از بین برد که در این روش با وارد کردن سیم‌های نازک و انعطاف‌پذیر در داخل این تونل‌ها می‌توان این لارها را از بین برد. روش بعدی پوشاندن مدخل دالان‌های فعال لاروی است. در این روش از خمیر‌های سمی استفاده می شود یا این که دالان‌های مذکور را با چسب آکواریوم یا چسب های مخصوص مسدود کرد.
استفاده از تله‌های دلتا که حاوی هورمون جنسی است و به ازای هر هکتار ۱۶ عدد از این تله‌ها استفاده می‌شود، از دیگر روش‌های کنترل این آفت به شمار می رود. البته بهتر است تله‌ها سبز رنگ باشد. بهره گرفتن از روش شکار انبوه نیز روش دیگری است که در مناطقی که آلودگی متوسط است، استفاده می‌شود و در این روش با شکار پروانه‌های نر و برهم زدن نسبت جنسی، مانع افزایش این آفت می‌شویم و بستر را برای از بین بردن آنها آماده میکنیم.
روش دیگر که تقریبا جدیدتر است و در منطقه علیآباد نیز از آن استفاده می شود، پخش هورمون جنسی است که در این روش ۳۰۰ تله در هر هکتار و در مسیر وزش باد نصب شود و باعث سردرگمی در پروانه ماده و اختلال در جفت‌گیری آنها می‌شود.
- در منطقه علیآباد از چه روش هایی برای کنترل این آفت و در چه سطحی بهره گرفتهاید؟
در کل با روش‌های تلفیقی، توانستیم تا ۷۰ درصد منطقه‌ای را که تحت درمان قرار داده بودیم، از وجود این آفت پاک کنیم. البته برای پاسخ دادن کامل باید در مدت ۳ سال از این روش‌ها استفاده کرد. با توجه به بودجه‌ای که داشتیم توانستیم فقط ۸ هکتار از این باغ‌ها را زیر برنامه‌های درمانی قرار دهیم، اما برای مابقی باغ‌ها نیز برنامه اطلاع‌رسانی و آموزش به باغداران را داشتیم که البته به دلیل هزینههای سنگینی که این طرح‌ها دارد، ضمن این که درختان بی بار شده‌اند و در حال حاضر محصول ندارند، برای آنها به صرفه نیست.
- چه مشکلاتی در رابطه با رفع این آفات در منطقه وجود دارد ؟
بخش نظردهی بسته شده است..