در بنگاههای اقتصادی نقش روابط عمومی ها را جدی بگیرند

به گزارش یزدی نیوز حسین طالبی، مدیر روابط عمومی شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در یادداشتی بمناسبت روز ارتباطات و روابط عمومی با عنوان روابط عمومی و نقش آن در بنگاههای اقتصادی نوشته است:

شر از هنگامیکه خود را شناخت و احساس نیاز به  برقرای ارتباط با دیگران در او شکل گرفت، تلاش کرد از ابزارهای در اختیارش نخستین روش های ارتباطی را بکار گیرد . از حالت چهره و حرکات دست و سر و بدن گرفته تا خارج کردن اصوات از دهان که زبان نام گرفت. با نگاهی به تاریخ ادیان در می بابیم که رهبران دینی و فرستادگان الهی نیز بیش از هر چیز با بکار گیری شیوه های ارتباط کلامی و روش زندگی خود پیام های الهی را به پیروانشان منتقل می کردند ، آنها سعی داشتند پیروان را ابتدا جذب رفتار و منش خویش نمایند و سپس پیام خود را ابلاغ کنند . در حقیقت جلب اعتماد مخاطب را بعنوان نخستین اصل تبلیغ همواره مد نظر قرار می دادند .
 با گسترده شدن جوامع و افزایش مراودات اجتماعی ، ارتیاطات روز به روز گسترده تر و پیچیده تر شد تا جائیکه تبدیل به یک فن و هنر گردید که امروز از آن به عنوان فن یا هنر روابط عمومی نام می برند.
فنی که ترکیبی از روش‌های تبلیغ, تشویق, ترغیب و اقناع برای دستیابی به هدف‌های فردی و گروهی است. رهبران و صاحبان قدرت و ثروت دریافتند دیگر چون گذشته نمی توانند با اتکا به  زور و قدرت مالی   بر جوامع حکومت کرد چون نیروی بازدارنده و مقابله گری بنام افکار عمومی مانعی بزرگ بر سر راه آنهاست  ، پس نیازمند روشی برای نفوذ در درون انسانها یه به عبارتی در اختیار گرفتن افکار عمومی هستند .
پس از انقلاب صنعتی و پیدایش تمدنها به صورت کنونی و ایجاد شهرهای بزرگ و مراکز جمعیتی، روابط افراد و موسسه‌ها به سبب گستردگی آنها به آسانی مقدور نبود، در نتیجه  بدنبال راه حلی بودند تا این خلاء ارتباطی را بپوشاند ، از طرفی انقلاب صنعتی و پیامدهای آن  باعث شد که کیفیت زندگی انسان بهبود یابد و به تدریج ابتدا در کشورهای صنعتی و سپس در کشورهای دیگر شرایط زندگی بهتر شود،  یعنی بیسوادی به تدریج از میان برود و انسان‌ها آگاهتر شوند، با رشد دانش و بینش و آگاهی جامعه شرایط ارتباطات اجتماعی پیچیده و پیچیده شد و در کنار پیشرفت صنعت و تکنولوژی باعث ایجاد دفاتر روابط عمومی گردید.
اصطلاح روابط عمومی برای نخستین بار در ایالات متحده آمریکا و در نوشته‌های اداره «اتحادیه راه‌آهن ایالات متحده» به کار برده شد و در دهة اول قرن بیستم نخستین دفاتر روابط عمومی در موسسه‌های این کشور ایجاد شد. در سال ۱۹۰۶ اولین شرکت خصوصی که تنها خدمات روابط عمومی را به مشتریان خود ارایه می‌کرد  به وجود آمد.
 نخستین شرکت روابط عمومی توسط «ایوی لی» که یک خبرنگار اقتصادی بود، در شهر نیویورک تاسیس شد.
«لی» در آغاز تاسیس شرکت روابط عمومی خود، اقدام  به انتشار اعلامیه‌ای به نام «اعلامیه اصول» کرد. پس از تشکیل این دفتر و معرفی خدمات روابط عمومی، به تدریج سایر موسسه‌ها با اقتباس از موسسه «لی» اقدام به تأسیس دفاتر روابط عمومی کردند و روابط عمومی به عنوان یک حرفه بوجود آمد و شناخته شد.
از لحاظ تاریخی می‌توان گفت روابط عمومی جدید وقتی آغاز شد که موسسه‌های بزرگ اقتصاد متوجه شدند که رفتار و طرز فکر مردم و طبقات مختلف درسرنوشت آنها مؤثر است. این واقعیت باعث شد که روابط عمومی در چند دهه گذشته در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه سرعت بیشتری پیدا کند
امروز کلیه سازمانهای دولتی و غیر دولتی و موسسه‌های بازرگانی، واحدهای خدماتی، صنعتی و تولیدی , دانشگاهها و … در هر کشور، کوشش مداوم دارند که پشتیبانی و همکاری عمومی را به خود جلب کنند. جلب پشتیبانی و همکاری افکار عمومی بخشی از کارهای روزانه هر یک از موسسه‌ها در جوامع مدرن امروز است. دستگاه روابط عمومی توانسته است در این زمینه نقش اساسی ایفا کرده و از فعالیت‌های خود در ایجاد سازگاری و هماهنگی بین سازمانها از یک طرف و افراد و گروهها از طرف دیگر نتایج مطلوب به دست آورد.
و اما در ایران آنچه اکنون به عنوان روابط عمومی چه از نظر اصطلاح و چه از نظر حرفه می‌شناسیم، برای نخستین بار در شرکت نفت ایجاد شده است. در شرکت سابق نفت ایران و انگلیس تا سال ۱۳۳۰ یک دفتر اطلاعات و مطبوعات وجود داشت و این دفتر رابط بین شرکت و مطبوعات بود. پس از ملی شدن صنعت نفت، دفتری تحت همان عنوان در شرکت ملی نفت ایران تشکیل شد و عنوان همین دفتر بود که بعداً به روابط عمومی تبدیل شد.
از سال ۱۳۴۵ شمسی بود که وزارتخانه‌ها به تدریج اداره اطلاعات، تبلیغات و انتشارات را به نام روابط عمومی برگرداندند. تعدادی از آنها حتی تا چند سال بعد از انقلاب نیز فعالیت‌های روابط عمومی را با برخی فعالیت های دیگر تلفیق کرده بودند و بخش‌هایی نظیر روابط عمومی و انتشارات یا اداره اطلاعات و روابط عمومی را با هم به کار می‌بردند، در حالی که همین روابط عمومی‌ها اکنون به عنوان واحدهای مستقل در موسسه‌ها عمل می‌کنند. ولی موسسه‌هایی که در سالهای اخیر ایجاد کرده‌اند آنها را به عناوین سازمانی دیگری چون، روابط عمومی و دبیرخانه، روابط عمومی و دفتر مدیر کل، روابط عمومی و امور بین‌الملل و … ترکیب کرده‌اند.
امروزه از حرفة روابط عمومی به عنوان یک «فن» و «هنر» برای سهولت ارتباط دو سویه بین دولتمردان و فعالان بخش تولید وخدمات با آحاد مردم یاد می‌شود و با پیچیده‌تر شدن روزافزون نظام اجتماعی، بر ضرورت گسترش و توسعه این حرفه و علم جدید بیش از پیش اتفاق نظر ایجاد شده است ، تا جایی که در عصر حاضر کمتر سازمان و نهادی خود را بی‌نیاز از واحدی تحت عنوان روابط عمومی می‌بیند.
 

چقدرروابط عمومی می شناسیم ؟
بخاطر دارم چند سال پیش یک واحد صنعتی برای مدیریت روابط عمومی فراخوان داده بود ، به توصیه یکی از دوستان، من هم اعلام آمادگی کردم . در روز مقرر یک گروه ۵ نفره از مدیران این مجموعه صنعتی متقاضیان را به حضور پذیرفتند تا مصاحبه انجام دهند .
پیشتر رزومه و سوابق خود را ارائه کرده بودم ، در هر حال سوالات شروع شد . در میان جمع یکی از مدیران که ظاهراً نقش کلیدی در گزینش افراد داشت، و به نظر می رسید با مطالعه کتب دانشگاهی رشته روابط عمومی خود را برای این مصاحبه استخدامی آماده کرده بود، بسیار علاقمند بود که به سوالات شفاهی پاسخ بی کم و کاست داده شود. من پس از پاسخگویی به چند سوال احساس کردم این مدیران محترم چیزی از روابط عمومی نمی دانند و تنها  ادای مطلع بودن را در می آورند، با خود فکر کردم حتی اگر پذیرفته هم شوم مطمئناً در آینده با مشکل مواجه خواهم شد چون وقتی در مدیران ارشد یک مجموعه درک صحیحی از نقش روابط عمومی و جایگاه آن در سازمان وجود نداشته باشد اساساً نمی توان روابط عمومی را فعال و پویا کرد.
 لذا با بیان یک جمله از آن جمع خداحافظی و برایشان آرزوی موفقت کردم . گفتم: وظیفه مدیریت روابط عمومی پیچیدن نسخه ای واحد برای تمام کسانی که دچار سرماخوردگی هستند نیست . بلکه به تعداد سازمانها عوامل تاثیر گذار در رشد و توسعه وجود دارد. تئوری ها صرفآ راهها را به شما می شناساند اما قادر به تطبیق آن با بیماری های مبتلا به سازمانها نیست، بلکه تفکر و خلاقیت و شناخت یک مدیر روابط عمومی است که قادر است داروی مورد نیاز یک بیماری حاد و یا مزمن دامنگیر یک سازمان را تجویز کند .
تا کنون تعریف های متعددی از روابط عمومی ارایه شده است اما آنچه در این تعاریف قابل توجه است، تاکید بر این نکته است که روابط عمومی یک فعالیت و اقدام مدیریتی است.
—      رکس هارلو از پیشگامان روابط عمومی در جهان و بنیانگذار انجمن روابط عمومی آمریکا  معتقد است  ( روابط عمومی یک وظیفه و یک کار مدیریتی مشخص است که به ایجاد و حفظ و خطوط دو جانبه ارتباطی، درک دو جانبه و همکاری متقابل بین یک سازمان و عموم مردم کمک می کند) وی تاکید دارد، روابط عمومی به مدیریت کمک می کند پیوسته از نظرات عموم آگاه و نسبت به آنها به اعتنا و پاسخگو باشد، مسئولیت مدیر را برای خدمت در راستای منافع عموم تعریف و تأکید می کند، به مدیریت کمک می کند تا با شجاعت تغییر را بپذیرد و به نحوی مؤثر آن را به خدمت بگیرد، به عنوان یک سیستم هشدار اولیه کار می کند تا به پیش بینی روندهای محیطی کمک کند، واز تحقیق و تکنیک های ارتباطی اخلاقی معقول ومناسب به عنوان ابزار اصلی اش استفاده می کند»
با  توسعه برق آسای ابزارهای رسانه ای و تغییرذائقه اطلاعاتی مردم در تمامی جوامع سرعت تاثیر پذیری افکار عمومی و واکنش به جریانات اطلاعاتی و موج های مثبت و منفی بسیار سرعت یافته که همین عامل وظایف مدیریت روابط عمومی به ویژه در بین فعالان اقتصادی را سخت تر و پیچیده تر می کند .
نکته جالب و قابل تامل در بوجود آمدن روابط عمومی این است که  مبدع آن یک خبرنگار و به عبارتی یک( ارتباط گر) بوده است .
امروزه روابط عمومی مدرن نقش یک دیده بان را بر عهده دارد . دیگر زمان آن گذشته که منتظر کنشی بود تا به آن واکنش نشان داد ، اینگونه برخوردهای  انفعالی دیگر جزء اهداف اصلی روابط عمومی نیست بلکه نقش عمده مدیریت یک واحد روابط عمومی، بستر سازی مناسب برای جلب مشارکت عمومی ، اعتماد بخشی و پیش بینی جریان افکار عمومی در آینده دور و نزدیک و تنظیم درو نمای فعالیت یک سازمان با بهره گیری از تمامی ظرفیت های ارتباطی دو سویه است.
اکنون زمان بکار گیری شیوه های تهاجمی و تقابل با رسانه ها و افکار عمومی منسوخ شده . هر چند هنوز  روش بسیاری از مدیران روابط عمومی بر همین پایه استوار است و تصور می کنند قدرت یک روابط عمومی در پاسخگویی کوبنده و قاطع است .
کنترل اذهان پویا و سیال مردم یک جامعه تابع شرایط خاصی است که لازمه آن برخورداری از تخصص و توان
و تجربه مناسب است.
نا گفته نمایند زمانی یک مدیر روابط عمومی می تواند در ماموریت های خود موفق شود که راس مدیریت کلان آن سازمان نسبت به نقش روابط عمومی در توسعه سازمانی باور قوی داشته باشد، چون گاهی لازم است به طرف خودمان گوجه فرنگی گندیده پرتاب کنیم .
 
منابع:
– رجیستر مایکل و لارکین ، مترجم الهام حسین زاده، کتاب مدیریت در روابط عمومی ، دفتر تبلیغات و اطلاع رسانی ،۱۳۸۴
– تافلر ملوین ، اورت دنیس، مترجم سیروس مرادی ، کتاب شناخت ارتباطات جمعی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، ۱۳۹۰
– لربینگر اتو ، مترجم علی رستمی، کتاب ارتباطات اقناعی، انتشارات مرکز تخقیقات، مطالعات و سنجش برنامه های صدا و سیما ۱۳۷۶
– الیور ساندرا، مترجم محمد اعرابی و مرجان فیاض، کتاب استراتژی روابط عمومی، دفتر پژوهشهای فرهنگی ،۱۳۹۱