ضرورت احیای بازارچه محله تاریخی چهارسوق یزد
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار یزدی ها( یزدی نیوز) چهارسوق یکی از محله‌های قدیمی و از مهم‌ترین مسیرهای گردشگری بافت تاریخی یزد است.
این محله از شمال به خیابان مسجد جامع و محله شاه ابوالقاسم، از جنوب به محله دارالشفا، از شرق به خیابان امام خمینی(ره) و از غرب به محله‌های دروازه شاهی و لب‌خندق متصل می‌شود. چهارسوق در دل خود بناهای شاخص و مهمی مانند مسجد جامع کبیر، کتابخانه وزیری، بازار چهارسوق، بازار شاهی، مدرسه علمیه امام خمینی(ره)، کنیسه کمال و کنیسه ملا آقا بابا را دارد. این محله همچنین محل زندگی اقلیت‌های دینی کلیمی و یهودی است.
محله تاریخی چهارسوق در نیمه دوم قرن هشتم هجری، با احداث گنبدی در ۴ سو و بازاری شامل ۴۰ باب دکان از سوی شاه یحیی مظفری بنا شده است. محله تاریخی چهارسوق در گذار یزد از سنت به مدرنیته و رشد شهرنشینی، مورد بی‌مهری قرار گرفته است.
اکنون برخی از خانه‌های ارزشمند این محله، خالی از سکنه است و کمترین میزان بارش هم نگرانی از ریزش آوار در دل ساکنان آن ایجاد می‌کند.
روزنامه همشهری با هدف آشنایی بیشتر با مشکلات مردم محله چهارسوق به سراغ اهالی این محله قدیمی رفته است.
خواستههای ساکنان محله
بی‌رونقی بازارچه
یکی از اهالی چهارسوق می‌گوید: در گذشته این محله، رونق بسیاری داشت و محل تجمع مردم بود، اما اکنون مغازه‌های محله یکی پس از دیگری بسته شده و رونق و پویایی از محله رخت بربسته است. «علیرضا رحمانی» با بیان این‌که محله چهارسوق، خانه‌هایی به قدمت تاریخ یزد دارد، می‌گوید: با این حال، بسیاری از ساکنان این خانه‌ها محله را ترک کرده‌اند. به گفته وی، این خانه‌های قدیمی که می‌تواند موجب رونق گردشگری استان باشد، اکنون مورد بی‌مهری مسئولان شهری قرار گرفته است و روز به روز فرسوده‌تر می‌شود. رحمانی اظهار امیدواری می‌کند که با تدبیر دولت و بخش‌خصوصی، برنامه جامعی برای ساماندهی بافت تاریخی محله، تدوین شود. به گفته وی، در صورتی که اهمیت خانه‌های تاریخی این محله در بین مردم نهادینه شود، می‌توان با ایجاد بازارچه‌های فروش صنایع دستی و ساماندهی خانه‌های قدیمی محله، رونق و پویایی را به محله چهارسوق بازگرداند.
نبود چاه جذبی و مشکل آبگرفتگی
یکی از قدیمی‌ترین اهالی چهارسوق به روزنامه همشهری می‌گوید: تردیدی نیست که باران یک نعمت خدادادی است اما نبود چاه جذبی در محله موجب نگرانی اهالی محله از بارش باران شده است. «محمدحسین سادات‌اخوی» می‌گوید: کمترین بارندگی در محله موجب آبگرفتگی معابر و حتی خانه‌های این محله می‌شود و در برخی مواقع، آب نیز به داخل خانه‌ها نفوذ می‌کند. وی که ۴۰ سال ساکن این محله است، ادامه می‌دهد: کمترین رطوبت موجب تخریب خانه‌های خشت و گلی این محله قدیمی می‌شود. سادات‌اخوی می‌گوید: در صورتی که خانه‌ای بر اثر بارندگی تخریب شود، خود اهالی باید برای تعمیر آن اقدام کنند. این ساکن محله چهارسوق تاکید می‌کند: ادامه این روند موجب می‌شود که خانه‌های محله از سکنه خالی شوند چرا که بسیاری از ساکنان توانایی پرداخت هزینه‌های تعمیر خانه‌ها را ندارند.
فرسودگی آسفالت محله
یکی از اهالی محله با اشاره به فرسودگی آسفالت معابر می‌گوید: فرسودگی آسفالت گذرگاه‌ها و معابر موجب ایجاد چاله‌های خطرناکی در محله شده است. «سامان علیزاده» با بیان این‌که این مشکل در بیشتر محله‌های قدیمی دیده می‌شود، می‌افزاید: کوچه‌های نامناسب محله، موجب مهاجرت ساکنان منطقه به دیگر محله‌های شهر شده است. به گفته وی، شایسته است برای تبدیل شدن محله چهارسوق به محله‌ای مسکونی، امکانات رفاهی و بهداشتی آن ارتقا یابد؛ این در حالی است که به جز مرمت جزئی بناها، اقدام دیگری برای ارتقای وضعیت این محله مشاهده نمی‌شود. این شهروند می‌گوید: اکنون بازار معروف و قدیمی محله چهارسوق از رونق افتاده است، در حالی که این بازار می‌توانست مانند سایر بازارهای سنتی یزد در اقتصاد شهر نقش داشته باشد.
معابر باریک و مشکل تردد
یک بانوی میانسال با ابراز گله از باریک بودن معابر و کوچه‌های محله چهارسوق، می‌گوید: بارها پیش آمده که فردی از اهالی محله دچار بیماری شده اما خودروی آمبولانس نتوانسته است وارد معابر کم عرض محله شود. «سارا دهقان چناری» می‌گوید: همان‌طور که می‌بینید امکان عبور وسایل نقلیه در بسیاری از کوچه‌های محله نیست و در صورت بروز اتفاق، اهالی محله برای رسیدن به بیمارستان با مشکل مواجه می‌شوند. وی با اشاره به علاقه‌مندی‌اش به این محله و خاطراتی که از زندگی در آن دارد، می‌افزاید: ای کاش مسئولان شهری برای حل مشکلات این محله، چاره‌ای بیندیشند. وی با تاکید بر این‌که قدرت خرید خانه در محله‌های دیگر شهر را ندارد و نیز به زندگی در این محله قدیمی علاقه‌مند است، تاکید می‌کند: این محله قابلیت‌های بسیاری برای زندگی کردن دارد. دهقان چناری می‌گوید: محله چهارسوق خانه‌های قدیمی بسیار زیبایی داشت که اکنون بیشتر آنها تخریب شده‌اند. به گفته وی، لازم است مسئولان برنامه‌ای برای حفظ این محله در نظر بگیرند چرا که اکنون خانه‌های قدیمی محله به پناهگاهی برای استعمال مواد مخدر تبدیل شده است.
نبود پارک درون محله‌ای برای اهالی
یکی دیگر از اهالی محله می‌گوید: محله چهارسوق، پارک درون‌محله‌ای ندارد، به این ترتیب می‌توان گفت که ساکنان این محله از سرانه رفاهی- تفریحی محروم هستند. «جعفر غالبی» می‌افزاید: کودکان و سالمندان ساکن در این محله جایی برای گذراندن اوقات فراغت خود ندارند، در حالی‌که بیشتر محله‌های قدیمی استان از این امکانات بهره‌مند هستند. وی ادامه می‌دهد: اگر همین‌طور پیش برود، اهالی محله چهارسوق دچار افسردگی می‌شوند و نمی‌توان آینده خوبی را برای ساکنان این محله پیش‌بینی کرد. غالبی همچنین از نبود نورپردازی مناسب در محله گلایه می‌کند و می‌افزاید: تاریکی کوچه‌های این محله و نبود امکانات رفاهی و تفریحی موجب نبود نشاط در بافت محله شده است. وی بسته شدن بازارچه محله را هم از دیگر مشکلات محله می‌داند و می‌گوید: لازم است مسئولان برنامه‌ای برای ارتقای امکانات این محله در نظر بگیرند. یکی دیگر از اهالی محله نیز از نیاز به پارکینگ درون محله‌ای می‌گوید و می‌افزاید: بسیاری از بناهای این محله تخریب شده و لازم است مسئولان شهری برای حفظ این آثار فکری کنند.
پاسخ مسئولان
احیای بازارچه چهارسوق و برج بارو
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به نقش مهم بازار چهارسوق در اقتصاد استان می‌گوید: برای رونق دوباره محله چهارسوق، به‌ویژه بازارچه مهم چهارسوق عملیات مرمتی از سوی اداره میراث فرهنگی انجام شده است. «محسن ذاکری‌نیا» می‌افزاید: امسال چند کار مرمتی و ساماندهی شامل احیای بازارچه چهارسوق، بازسازی برج و بارو و کف‌سازی معابر برای محله چهارسوق در نظر گرفته شده است. به گفته وی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برای جلوگیری از کاهش جمعیت محله، به مرمت سقف و مغازه‌های بازار چهارسوق با هزینه‌ای بالغ بر ۱/۴ میلیارد تومان اقدام کرده است. این مسئول هم عقیده دارد که کاهش تعداد ساکنان محله و افزایش سن صاحبان مغازه‌ها موجب بی‌رونقی بازار چهارسوق شده است. ذاکری‌نیا در ادامه می‌گوید: مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، تلاش خود را برای احیای این بازارچه به کار خواهند گرفت. وی با بیان این‌که این محله به عنوان یکی از مسیرهای مهم گردشگری استان تعریف شده است، می‌گوید: نزدیکی این محله به مسجد جامع کبیر موجب توجه بیشتر به بازارچه چهارسوق و همچنین مرمت و تغییر کاربری آن شده است. معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌افزاید: بازارچه قدیمی چهارسوق تا ابتدای سال ۹۵ که سال خوشامدگویی به یزد است به بازارچه صنایع دستی تغییر کاربری خواهد داد. ذاکری‌نیا با بیان این‌که محله چهارسوق در محل تلاقی ۳ بازار قدیمی قرار دارد، می‌گوید: بنای تاریخی بازار چهارسوق و بازار شاهی یزد در انتهای خیابان مسجد جامع کبیر و ضلع جنوب شرقی مسجد قرار دارد. وی با بیان این‌که کف‌سازی این بازارچه تا گذر شاهی در دستور کار است، از اتمام عملیات کف‌سازی این بازارچه تا ۴۰ روز آینده خبر می‌دهد. معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان با اشاره به وجود سکونتگاه و کنیسه‌های ویژه کلیمیان در این محله می‌گوید: در صورتی‌که شهروندان کلیمی درخواست مرمت و بازسازی این بناها را دارند، مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
لزوم همراهی مردم محله با رعایت قوانین ساخت‌و ساز
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان می‌گوید: یکی از مهم‌ترین مشکلات محله چهارسوق، برخی از ساخت و سازهای غیرقانونی است. وی می‌افزاید: رعایت نکردن قوانین شهری از سوی بعضی شهروندان به یک مشکل تبدیل شده است، در حالی که مردم باید توجه کنند که ساخت و سازها در چارچوب قوانین شهری باشد. به گفته ذاکری‌نیا ، در صورت مشارکت مردم با اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و پذیرفتن انجام ساخت و سازهای اصولی، این اداره نیز برای مرمت خانه‌ها همکاری خواهد کرد. وی درباره ساخت پارکینگ درون‌محله‌ای در این محله قدیمی نیز می‌گوید: اکنون ۲ پارکینگ درون محله‌ای بدون استفاده در محله وجود دارد اما در صورتی که اهالی محله اعلام نیاز کنند، شرایط برای ساخت پارکینگ‌های درون محله‌ای فراهم است. معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به درخواست مردم مبنی بر دریافت تسهیلات برای بازسازی خانه‌های قدیمی می‌گوید: مالکان می‌توانند درخواست مرمت و بازسازی خانه‌ها را به اداره‌کل اعلام کنند. ذاکری‌نیا می‌افزاید: بعد از اعلام درخواست و بازرسی کارشناسان، طی ۴۸ ساعت به درخواست‌ها رسیدگی می‌شود.
مرمت معابر محله
مسئول امور عمرانی شهرداری ناحیه تاریخی در مورد مشکل آبگرفتگی در محله چهارسوق می‌گوید: شهرداری برای جلوگیری از آبگرفتگی معابر و مقابله با بحران ناشی از بارندگی، آمادگی لازم را دارد. «حسین حکیمی‌زاد» می‌افزاید: ۲۵ حلقه چاه جذبی در محله‌های قدیمی بافت تاریخی حفر شده که ۲ حلقه آن در محله چهارسوق قرار دارد. وی درباره ساخت پارکینگ در این محله قدیمی نیز می‌گوید: سال گذشته ۲ پارکینگ در محدوده کتابخانه وزیری ساخته شده و به نظر نمی‌رسد که این محله به پارکینگ عمومی بیشتری نیاز ندارد. حکیمی‌زاد می‌افزاید: برای ارتقای امکانات رفاهی این محله و همچنین قرارگرفتن آن در مسیر گردشگری در انتهای مسجد جامع سرویس بهداشتی عمومی ساخته شده است. به گفته این مسئول، به تازگی عملیات روکش آسفالت کوچه‌های هاتفی، رازی و حجت در محله چهارسوق از سوی شهرداری ناحیه تاریخی انجام شده است. وی در مورد تامین امنیت اهالی محله نیز می‌گوید: برخی از دیوارهای محله با خطر ریزش مواجه است که شهرداری ناحیه تاریخی برای رفع خطر آنها وارد عمل شده است. حکیمی‌زاد ادامه می‌دهد: سال گذشته اقدامات مناسبی برای رفع خطر دیوارهای خشتی محله به ویژه در زمان بارندگی انجام شده است که امسال نیز دنبال می‌شود.
تعامل اهالی با دستگاه‌ها
مسئول امور عمرانی شهرداری ناحیه تاریخی در مورد ایجاد پارک درون محله‌ای نیز می‌گوید: لازم است که اهالی محله چهارسوق محلی را برای ایجاد پارک، شناسایی کنند و به شهرداری اطلاع دهند. حکیمی‌زاد می‌افزاید: در صورت یافتن محل مناسب، شهرداری آماده تملک و تبدیل آن به پارک محله‌ای است. وی درباره تعریض کوچه‌های بافت تاریخی نیز می‌گوید: سال گذشته تنها یک گذرگاه در انتهای کوچه نقیب تعریض شد. وی تاکید می‌کند: لازم است شهروندان و اهالی بافت تاریخی بدانند که تعریض کوچه‌های محله‌های قدیمی فقط با رویکرد کارشناسی انجام می‌شود. حکیمی‌زاد با اشاره به تعامل شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان برای ارتقای خدمات در بافت تاریخی، می‌افزاید: لازم است که اهالی محله نیز با دستگاه‌های مزبور تعامل داشته باشند. مسئول امور عمرانی شهرداری ناحیه تاریخی از ساکنان محله چهارسوق می‌خواهد درخواست‌های مرمت و تعمیر بناها را به اداره میراث فرهنگی و درخواست‌های اصلاح معابر را به شهرداری ارائه کنند.
همشهری
بخش نظردهی بسته شده است..